Ngành thủy sản – Giai đoạn hoàng kim đã qua?

Xuất khẩu thủy sản chậm lại trong 2023

Theo báo cáo cập nhật tại Chứng khoán Rồng Việt (VDSC), tăng trưởng đột biến trong năm 2022 gây áp lực lên tăng trưởng xuất khẩu thủy sản năm 2023. Các chuyên gia cho rằng, xuất khẩu thủy sản bắt đầu chậm lại từ nửa cuối năm 2022.

Trong 9 tháng đầu năm 2022, giá trị xuất khẩu thủy sản tăng kỷ lục 38%, đạt 8,5 tỷ USD. VASEP dự báo xuất khẩu tôm và cá tra tăng trưởng lần lượt 13% và 55% trong cả năm 2022.

Mức tăng trưởng mạnh này được hỗ trợ bởi nhiều yếu tố tích cực như nhu cầu phục hồi sau COVID, chiến tranh Nga-Ukraine gây thiếu hụt nguồn cung cá thịt trắng toàn cầu và lạm phát làm tăng nhu cầu tích trữ lương thực.

Sau khi đạt đỉnh vào quý 2/2022, giá trị xuất khẩu thủy sản những tháng gần đây có dấu hiệu chững lại mặc dù vẫn cao hơn cùng kỳ năm trước. Xuất khẩu thủy sản chững lại là do nhiều nhà bán lẻ ồ ạt nhập khẩu trong nửa đầu năm 2022 trong bối cảnh lạm phát cao thắt chặt chi tiêu của người dân, dẫn đến lượng hàng tồn kho cao.

VDSC cho rằng, giá trị xuất khẩu thủy sản năm 2023 sẽ bước vào chu kỳ giảm do không còn các yếu tố thuận lợi hỗ trợ, nhưng vẫn sẽ duy trì ở mức cao hơn so với giai đoạn 2020 - 2021. Do thủy sản vẫn là mặt hàng thực phẩm thiết yếu nên nhu cầu sẽ không giảm mạnh.

Đồng thời, nguồn cung cá tra Việt Nam cũng được duy trì ở mức vừa phải nên sẽ không xảy ra tình trạng giá nguyên liệu giảm mạnh dẫn đến giá bán giảm như giai đoạn 2018 - 2019.

Giá nguyên liệu đầu vào duy trì ở mức cao trong khi giá bán giảm gây áp lực lên biên lợi nhuận gộp của các công ty.

Giá tôm nguyên liệu và cá tra vẫn ở mức cao do nguồn cung ít và giá thức ăn cao. VDSC dự báo giá nguyên liệu có thể sẽ giảm nhẹ trong năm 2023 do nhu cầu yếu, nhưng vẫn cao hơn so với năm 2021.

Giá xuất khẩu tôm và cá tra bắt đầu giảm từ giữa năm 2022 khi nhu cầu nhập khẩu từ các nước khác giảm khiến Việt Nam phải giảm giá để tăng tính cạnh tranh.

Các chuyên gia đã kỳ vọng giá xuất khẩu trung bình năm 2023 sẽ ngang bằng với mức trung bình năm 2021.

Theo đó, tỷ suất lợi nhuận gộp của các công ty sẽ có xu hướng giảm trong năm tới, do tốc độ giảm giá bán nhanh hơn tốc độ giảm giá nguyên liệu.

Vài điểm sáng được kỳ vọng trong năm tới

Việc Trung Quốc mở cửa là điểm sáng hỗ trợ xuất khẩu thủy sản của Việt Nam. VDSC kỳ vọng Trung Quốc có thể sẽ mở cửa lại nền kinh tế vào năm 2023 sau chính sách “Zero Covid”.

Khi kênh nhà hàng phục hồi, xuất khẩu cá tra sang thị trường này sẽ theo đó phục hồi.

Từ tháng 7/2022, mặc dù Trung Quốc không còn kiểm dịch đối với các sản phẩm đông lạnh nhưng xuất khẩu cá tra sang thị trường này vẫn tương đối yếu do nhu cầu dịch vụ ăn uống thấp.

Các chuyên gia tại VDSC cũng lo ngại nguồn cung cá rô phi dồi dào từ Trung Quốc sẽ gây áp lực lên nhu cầu nhập khẩu cá tra và giá xuất khẩu do cạnh tranh.

Do đó, VDSC cho rằng việc Trung Quốc mở cửa sẽ chỉ giúp giảm bớt áp lực cho xuất khẩu cá tra Việt Nam, chứ không phải là sự bùng nổ xuất khẩu sang thị trường này.

Cước vận tải giảm mạnh: Chi phí logistics tăng cao là điểm nghẽn trong tăng trưởng lợi nhuận của doanh nghiệp thủy sản trong thời gian qua. Việc giảm giá cước giúp phần nào bù đắp biên lợi nhuận của các doanh nghiệp bị ảnh hưởng do giá bán giảm.

Chi phí vận chuyển của các doanh nghiệp thủy sản sẽ bắt đầu giảm mạnh từ quý 4/2022. Chi phí vận chuyển của doanh nghiệp sẽ trở lại bình thường từ năm 2024, theo báo cáo.

Lợi nhuận đạt đỉnh vào Q2/2022

Các doanh nghiệp ghi nhận kết quả kinh doanh đỉnh cao trong quý 2/2022.

Tỷ suất lợi nhuận gộp của các doanh nghiệp đã bắt đầu giảm do giá bán giảm mạnh, đây là tín hiệu cho thấy ngành đã bước vào chu kỳ đi xuống.

Các chuyên gia tại VDSC kỳ vọng lợi nhuận của các công ty năm 2023 sẽ giảm so với năm 2022, nhưng vẫn duy trì ở mức cao hơn so với giai đoạn 2020-2021. Các công ty có thị trường xuất khẩu ổn định như Nhật Bản, hay còn dư địa phục hồi sau COVID-19 như Trung Quốc sẽ hạn chế được tác động đến kết quả kinh doanh trong năm tới.