Tích góp cả đời để mua nhà, nhiều mảnh đời đang “mắc kẹt” trong những chung cư dang dở

Tuyệt vọng trong những căn nhà dang dở

Công nhân xây dựng Shi Tieniu đã mua một căn hộ bán trước ở một thành phố công nghiệp ở phía Tây Bắc tỉnh Thiểm Tây của Trung Quốc, nơi còn được chào bán như “sản phẩm cao cấp” được “truyền qua nhiều thế hệ”.

Tám năm sau, nó chỉ còn là một cái vỏ chưa hoàn thiện và mỗi đêm anh phải leo 20 tầng cầu thang để ngủ trong một căn phòng xơ xác không có nước, máy sưởi hay điện.

Shi, 39 tuổi, người chuyển đến khu phức hợp Gaotie Wellness City tại tỉnh Thiểm Tây, Trung Quốc vào tháng 5 cho biết: “Tôi gần như không bao giờ uống nước, rửa mặt hay đánh răng”.

“Tôi muốn dự án được hoàn thành càng sớm càng tốt, để bố mẹ già của tôi có nơi nào đó để sống những năm cuối đời…Tôi không còn tiền nữa, tất cả những gì còn lại của tôi là tòa nhà dang dở này.”

Shi và vài chục người mua nhà đang tuyệt vọng sống trong khu nhà ở thành phố Tongchuan như một phần của chiến dịch toàn quốc nhằm gây áp lực lên chính quyền Trung Quốc nhằm giải quyết cái gọi là những ngôi nhà "mục nát" hoặc chưa hoàn thiện ngày càng trở nên phổ biến hơn trong thời kỳ suy thoái bất động sản kéo dài, nhiều công ty xây dựng vỡ nợ, phá sản.

Shi mua căn hộ này vào năm 2015 với giá 276.000 nhân dân tệ (38.000 USD), hai năm sau khi nhà phát triển bất động sản Tongchuan New District Qianjinfang Real Estate, bắt đầu xây dựng trên khu đất rộng 12 dãy nhà, quảng cáo là khu phức hợp cao cấp với "dịch vụ cấp CEO".

Người dân cho biết, kể từ năm 2015, việc xây dựng liên tục bị đình trệ nhưng các căn hộ vẫn tiếp tục được bán cho đến năm 2020. Tên của nhà phát triển và dự án đã thay đổi nhiều lần theo nhiều hợp đồng nhà ở.

Người mua đã tổ chức nhiều cuộc biểu tình phản đối chính quyền thành phố Tongchuan kể từ năm 2019. Các quan chức tại đây cho biết vào năm 2020 rằng một Ủy ban đã được thành lập để giải quyết vấn đề, tuy nhiên việc xây dựng không được tiếp tục.

Không nhà, không vợ

Tờ Reuters đưa tin khoảng 60 người mua nhà đã tụ tập tại chỗ để phản đối sự thờ ơ của chính phủ Trung Quốc, giơ hợp đồng nhà ở của họ lên và hét lên: “Chúng tôi muốn có nhà của mình!”

Nhiều người hàng xóm của Shi là những người đã về hưu mua căn hộ cho con trai chưa lập gia đình hoặc những người lao động không đủ khả năng thuê nhà ở nơi khác.

Để vào khu phức hợp, cư dân phải đi qua một cánh đồng cỏ mọc um tùm, đi qua những máy móc xây dựng bị bỏ hoang để đến một cái lỗ trên tường.

Bên trong, những chiếc đèn chạy bằng năng lượng mặt trời chiếu sáng những bức tường và sàn bê tông trần phủ đầy bụi và sỏi. Cư dân nấu ăn trong bếp chung ở tầng một với một bếp gas duy nhất và nhà vệ sinh chung nằm trong một nhà kho kim loại tạm bợ.

"Tiền tiết kiệm cả đời của tôi đã tiêu hết ở đây. Con trai tôi vẫn chưa lập gia đình. Tôi đã 60 tuổi rồi, vài năm nữa tôi sẽ không thể leo nhiều cầu thang như vậy", một người dân họ Gao, người đã trả 240.000 nhân dân tệ cho một căn hộ vào năm 2018 cho biết.

Qi Xiaoxia, 65 tuổi, người mua nhà cho biết: “Bạn không thể trông cậy vào những ngôi nhà này. Hãy nhìn xem hiện tại chúng đã biến thành như thế nào và nó đã phá hủy gia đình tôi như thế nào!”

“Con trai tôi năm nay 36 tuổi. Tôi vay mượn tiền của họ hàng, bạn bè để trả tiền mua nhà. Mấy năm nay chúng tôi thắt lưng buộc bụng để trả nợ…nhưng đến nay vẫn chưa có nhà và con trai tôi cũng chưa có vợ”.

Cuộc khủng hoảng xây dựng ngày càng căng thẳng

Giống như hàng nghìn người khác ở Trung Quốc, họ đã đổ tiền tiết kiệm để mua một căn hộ bán trước – chỉ để thấy chủ đầu tư rơi vào khó khăn tài chính và phải tạm dừng xây dựng dự án.

Bán trước đã trở thành thông lệ tiêu chuẩn ở Trung Quốc. Vào năm 2021, 87% số nhà mới trên cả nước đã được bán khi vẫn đang được xây dựng, tăng từ 63% vào năm 2005. Hầu hết người mua đều trả tiền mua căn hộ của họ hàng tháng, hoặc thậm chí nhiều năm, trước khi chúng hoàn thiện.

Mô hình này đã thúc đẩy thị trường bất động sản Trung Quốc, cho phép các nhà phát triển tài trợ cho số lượng lớn công trình xây dựng. Nhưng hiện nay, lĩnh vực bất động sản đang phải đối mặt với khủng hoảng tài chính. Trên khắp đất nước, các nhà phát triển đang phải vật lộn để giải quyết các khoản nợ chồng chất và khiến các dự án đột ngột rơi vào tình trạng bế tắc.

Kết quả là có tới 5% khu dân cư mới phát triển ở các thành phố lớn của Trung Quốc, hay 71,5 triệu mét vuông căn hộ, đang trong tình trạng lấp lửng, Viện Nghiên cứu Bất động sản Yiju Thượng Hải cho thấy trong một cuộc khảo sát được thực hiện trong nửa đầu năm 2022.

Cuộc khủng hoảng đang khiến người mua rơi vào tình thế khó khăn. Nhiều người đang trả tiền thế chấp những tài sản vẫn còn vỏ rỗng. Những người khác đã đổ tiền tiết kiệm cả đời của họ vào khoản trả trước cho một ngôi nhà có thể không bao giờ được hoàn thiện.

Trong khi đó, sự suy thoái kinh tế của Trung Quốc đã khiến nhiều người mua phải vật lộn để tìm việc làm và kiếm tiền thuê nhà. Với một vài lựa chọn khác, họ buộc phải ngồi xổm trong những ngôi nhà đang xây dở của mình.

Vào tháng 1 năm nay, Tencent News ước tính có 140.000 đến 220.000 gia đình bị ảnh hưởng bởi các tòa nhà chưa hoàn thiện ở Trung Quốc. Giả sử một gia đình có ba người thì có tới 660.000 người vướng vào xung đột vì cuộc khủng hoảng xây dựng dang dở. Người mua đã cố gắng thương lượng với chủ đầu tư và chính quyền địa phương nhưng nhiều người không xác định được ngày rõ ràng để nhận tài sản.

Kể từ khi cuộc khủng hoảng nợ bất động sản bắt đầu vào năm 2021, hàng nghìn chủ nhà đã phải đối mặt với tình huống tương tự trên toàn Trung Quốc khi các nhà phát triển nhỏ hơn phải đối mặt với vấn đề thanh khoản và những gã khổng lồ trong ngành như Country Garden liên tục phải đối mặt với tình trạng vỡ nợ.