Kỳ tích Nvidia, tầm nhìn xa của Jensen Huang và khởi đầu cho ‘thời đại hoàng kim’ của AI
Nếu như Nvidia phải mất 10 năm mới đạt được mức vốn hóa 2,5 tỷ USD, 20 năm để chạm mốc 9,1 tỷ USD và 26 năm để đạt 114 tỷ USD thì từ năm 2020 đến nay, vốn hóa của công ty liên tục chinh phục các cột mốc nghìn tỷ.
26 năm trước, Intel làm nên lịch sử khi trở thành một trong những công ty công nghệ đầu tiên lọt vào chỉ số công nghiệp Dow Jones. Nhưng vào năm ngoái, Intel đã phải ngậm ngùi nhường vị trí đó cho một công ty chip khác: Nvidia - cổ phiếu đã tăng giá gấp 7 lần trong 2 năm gần nhất.
2024 là năm chứng kiến sự trỗi dậy mạnh mẽ của Nvidia. Giá trị thị trường của Nvidia đã tăng hơn 2.000 tỷ USD trong năm ngoái, kết thúc năm ở mức 3.280 tỷ USD, đưa công ty này trở thành công ty niêm yết có giá trị thứ hai trên thế giới, có lúc đã vượt Apple để chiếm vị trí số 1.
Đặc biệt, nếu như Nvidia phải mất 10 năm mới đạt được mức vốn hóa 2,5 tỷ USD, 20 năm để chạm mốc 9,1 tỷ USD và 26 năm để đạt 114 tỷ USD thì từ năm 2020 đến nay, vốn hóa của công ty liên tục chinh phục các cột mốc nghìn tỷ. Tài sản của CEO Jensen Huang cũng tăng trưởng thần kỳ, đưa ông từ nhóm cuối của danh sách top 500 người giàu nhất thế giới lên hơn 100 tỷ USD, lọt top 10.
Và đó mới chỉ là khởi đầu. Nhu cầu về các con chip AI tạo nên sức mạnh cho địa hạt nóng nhất của giới công nghệ hiện nay - vẫn đang rất lớn, trong khi chỉ có một số lượng ít ỏi các nhà sản xuất chip có khả năng tạo ra nguồn cung trên thị trường màu mỡ này. Do đó rất dễ hiểu khi những công ty như Nvidia chắc chắn sẽ “lớn nhanh như thổi”.
Dẫu vậy, trong năm vừa qua, không phải đầu tư vào bất kỳ cổ phiếu ngành chip nào cũng giúp nhà đầu tư thắng lớn. Trong khi Nvidia liên tục phá đỉnh, cổ phiếu Intel lại giảm tới gần 50%. Điều gì tạo nên sự khác biệt này?
Từ một startup nhỏ tại Fremont năm 1993, Nvidia ngày nay đã trở thành gã khổng lồ công nghệ trị giá hơn 3 nghìn tỷ USD, định hình lại cả ngành công nghiệp game và AI toàn cầu.
Cột mốc đáng nhớ nhất của Nvidia là ngày 11/10/1999, khi công ty tung ra GeForce 256 - GPU đầu tiên trên thế giới. Sản phẩm này không chỉ cách mạng hóa ngành công nghiệp game PC non trẻ lúc bấy giờ, mà còn đặt nền móng cho sự thống trị của Nvidia trong lĩnh vực AI sau này.
Đến tháng 8/2024, Nvidia đã nắm giữ tới 80% thị phần chip AI toàn cầu. Dưới sự dẫn dắt của CEO Jensen Huang, công ty đã công bố kế hoạch tham vọng ra mắt chip AI mới hàng năm, gấp đôi tốc độ phát hành trước đây.
Quyết định này được đưa ra trong bối cảnh AI bùng nổ mạnh mẽ vào năm 2024, từ các ứng dụng như vòng cổ thông minh cho thú cưng đến công nghệ tạo video tiên tiến SORA. Ngày nay, hầu hết các ứng dụng AI phổ biến như ChatGPT hay Google Gemini đều được vận hành với “bộ não” từ chip Nvidia.
CEO Jensen Huang cùng hai cộng sự Chris Malachowsky và Curtis Priem thành lập Nvidia năm 1993, được truyền cảm hứng từ tiềm năng của đồ họa 3D. Sau 30 năm, ông Jensen Huang hiện đảm nhận vị trí CEO điều hành tập đoàn, trong khi Malachowsky giữ vị trí giám đốc công nghệ cấp cao.
Hiện nay, Nvidia là một trong hai ông lớn trên thị trường GPU, cạnh tranh với AMD. Nhưng vượt xa lĩnh vực game, Nvidia đã định hình GPU như nền tảng xử lý dữ liệu cho AI và máy học. GPU của Nvidia không chỉ xuất sắc trong gaming mà còn là nền tảng lý tưởng để phát triển các mô hình ngôn ngữ lớn (LLM). Chip H100 của Nvidia hiện là lựa chọn hàng đầu của các công ty công nghệ tiên phong trong phát triển trí tuệ nhân tạo như OpenAI và Meta.
Từ việc đào tạo các chatbot như ChatGPT đến tạo ra nghệ thuật, âm nhạc hay thậm chí điều khiển xe tự lái, Nvidia đang định nghĩa cách AI thay đổi thế giới. Nhu cầu hiện nay cao đến mức chip Blackwell sắp ra mắt dự kiến có giá lên tới 30.000 USD.
Daniel Newman, CEO của The Futurum Group nhận định: "Jensen đã nói tầm nhìn về điện toán tăng tốc từ hơn một thập kỷ trước. Từ đó, Nvidia đã biến GPU từ công cụ chơi game thành kiến trúc hàng đầu cho AI, tạo ra một thị trường hoàn toàn mới".
Jensen Huang nhấn mạnh rằng Nvidia không chỉ đang tận dụng một cơ hội nhất thời mà đang đứng giữa một thời kỳ chuyển mình lịch sử. “Đây là thời đại hoàng kim nếu bạn muốn,” CEO Huang nói. “Đây là thời điểm tốt nhất để trở thành một kỹ sư AI.”
Bên cạnh đó, Jensen Huang dự đoán rằng con người có thể sẽ chứng kiến những dấu hiệu ban đầu của Trí tuệ Nhân tạo Tổng quát (AGI) trong vòng năm năm tới. AGI được kỳ vọng sẽ có khả năng suy luận đa bước — điều mà con người làm rất tốt nhưng AI hiện tại vẫn chưa đạt được.
Vị thế dẫn đầu của Nvidia trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo (AI) không chỉ nhờ những con chip mạnh mẽ nhất mà còn bởi sự kết hợp độc đáo giữa phần cứng và phần mềm. Nền tảng CUDA, một trong những thành tựu lớn nhất của công ty, đã định hình lại cách các nhà phát triển sử dụng GPU cho các tác vụ AI. Bằng cách chuẩn hóa công cụ và tối đa hóa hiệu năng của GPU, CUDA đã giúp Nvidia chiếm lĩnh hơn 90% thị phần GPU, củng cố vai trò không thể thay thế của mình trong ngành AI đang phát triển.
Không chỉ giới hạn trong AI, Nvidia đang mở rộng ảnh hưởng của mình sang các lĩnh vực tiên phong như điện toán lượng tử. Điều này không chỉ mở ra những cơ hội mới mà còn khẳng định sự nhạy bén chiến lược của Jensen Huang trong việc dự đoán xu hướng công nghệ.
Ngay trong những ngày đầu năm mới 2025, cả thế giới hướng sự chú ý đến một sự kiện đặc biệt: lễ nhậm chức của Tổng thống Mỹ Donald Trump. Gần như tất cả các tỷ phú công nghệ ở Thung lũng Silicon đều tới tham dự sự kiện này, nhưng Jensen Huang lại có kế hoạch khác.
Ông đã tới Trung Quốc để đón Tết Nguyên đán cùng nhân viên. Chuyến thăm Trung Quốc lần đầu tiên sau 4 năm diễn ra vào một thời điểm hết sức nhạy cảm: căng thẳng Mỹ - Trung đang đứng trước nguy cơ bùng phát trở lại sau khi ông Trump quay về Nhà Trắng và những con chip của Nvidia đang trở thành yếu tố quan trọng nhất trong cuộc đua công nghệ giữa Washington và Bắc Kinh.
Tháng 12/2024, Trung Quốc mở cuộc điều tra đối với Nvidia, tập trung vào cáo buộc vi phạm luật chống độc quyền liên quan đến thương vụ mua lại Mellanox Technologies vào năm 2020. Cuộc điều tra này được xem là hành động trả đũa sau khi Mỹ áp dụng các biện pháp hạn chế xuất khẩu chip AI sang Trung Quốc với lý do an ninh quốc gia.
Chính quyền Biden đặt mục tiêu hạn chế Trung Quốc tiếp cận các công nghệ AI tiên tiến, điều này gây ra tác động lớn với Nvidia do khoảng 17% doanh thu của Nvidia đến từ Trung Quốc. Các hạn chế này được dự đoán sẽ làm giảm doanh số bán hàng của Nvidia tại khu vực này, thậm chí có thể dẫn đến "mất cơ hội lâu dài," theo nhận định của Giám đốc tài chính Nvidia.
Các biện pháp hạn chế đã vô tình thúc đẩy sự xuất hiện của thị trường ngầm cho các chip Nvidia bị buôn lậu tại Trung Quốc, khi các công ty tìm cách lách các hạn chế. Tình trạng này làm phức tạp thêm khả năng duy trì lợi thế cạnh tranh của Nvidia tại thị trường Trung Quốc.
Để đối phó với lệnh cấm xuất khẩu, Nvidia đã phát triển các phiên bản chip tuân thủ quy định dành riêng cho thị trường Trung Quốc, như dòng H20.
Bên cạnh đó, trong năm 2025, Nvidia chắc chắn sẽ đối diện với sự cạnh tranh ngày càng khốc liệt từ các đối thủ truyền thống như AMD và Intel, cũng như các "ông lớn" công nghệ gồm Google, Amazon và Microsoft, những công ty đang tự phát triển chip AI nhằm giảm sự phụ thuộc vào sản phẩm của Nvidia.
AMD và Intel tiếp tục đầu tư mạnh vào mảng chip AI, trong đó AMD được đánh giá có khả năng thu hẹp đáng kể khoảng cách với Nvidia. Dòng sản phẩm MI300X của AMD được kỳ vọng trở thành đối thủ cạnh tranh trực tiếp với chip H100 Hopper của Nvidia. Dù Intel vẫn chưa lấy lại vị thế, AMD lại ghi điểm nhờ tính cạnh tranh cao hơn trong các sản phẩm của mình. Nếu phần mềm hỗ trợ tiếp tục được cải tiến, các chip của AMD sẽ hấp dẫn hơn đối với nhà phát triển và nhà cung cấp dịch vụ đám mây.
Ngoài ra, xu hướng chuyển đổi sang ứng dụng AI suy luận – khi các mô hình AI được triển khai trong môi trường thực tế – có thể làm giảm nhu cầu sử dụng các chip hiệu suất cao của Nvidia. So với giai đoạn huấn luyện, suy luận yêu cầu ít khả năng tính toán hơn, qua đó ảnh hưởng đến nhu cầu đối với các dòng chip cao cấp.
Tuy vậy, tình hình có vẻ sẽ đảo chiều nhờ sự chào đón từ phía tân Tổng thống Donald Trump cùng dự án Stargate có quy mô 500 tỷ USD nhằm nâng cao cơ sở hạ tầng trí tuệ nhân tạo (AI). Là nhà sản xuất GPU hàng đầu quan trọng cho các ứng dụng AI, Nvidia được định vị để hưởng lợi đáng kể từ sáng kiến này. Công ty được dự đoán sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp công nghệ và cơ sở hạ tầng cần thiết để hỗ trợ dự án Stargate. Sau thông báo, cổ phiếu của Nvidia đã tăng đáng kể 2,3%.
Lần cuối cùng thế giới chứng kiến một cuộc soán ngôi ngoạn mục như những gì Nvidia đã làm là vào tháng 3/2000, khi Cisco vượt qua Microsoft ngay trong bong bóng dot-com. Giống như Nvidia hiện nay, Cisco cũng là nhà cung cấp những cơ sở hạ tầng quan trọng nhất để các công ty tận dụng cuộc cách mạng công nghệ được dự đoán không chỉ làm thay đổi thế giới máy tính mà toàn bộ kinh tế thế giới. Tuy nhiên, ông lớn này lại đón một kết cục buồn: cho đến nay giá cổ phiếu Cisco vẫn chưa thể quay trở lại đỉnh cao năm 2000, sau khi bong bóng dot-com vỡ tung.
Làn sóng các ông lớn công nghệ ồ ạt đổ tiền vào AI dựa trên các dự báo về doanh thu thay vì lợi nhuận thực tế cũng đang khiến nhiều người lo ngại lịch sử sẽ lặp lại. Tuy nhiên, chuyên gia phân tích Stacy Rasgon cho rằng có một sự khác biệt quan trọng ở đây. Cisco sản xuất quá nhiều cho nhu cầu mà họ kỳ vọng sẽ bùng nổ, còn những công ty như Microsoft, Apple và Nvidia ngày nay thực sự đã xây dựng được những sản phẩm thành công vang dội, tạo nên hệ sinh thái bền vững.
Lâu nay, Huang vẫn khẳng định Nvidia không phải là 1 công ty chip đơn thuần, mà công ty của ông đang cố gắng cung cấp mọi thứ để xây dựng “một siêu máy tính hoàn chỉnh”, bao gồm chip, thiết bị kết nối mạng lưới và đặc biệt là phần mềm Cuda - thứ được nhiều người coi là vũ khí bí mật của Nvidia.
Chính tầm nhìn xa của Huang sẽ giúp Nvidia đứng vững. Tuy nhiên, trên hành trình trở thành công ty có vốn hóa lớn nhất thế giới, Nvidia đã không ít lần đứng trước bờ vực. Giống như Huang từng nói, trong môi trường cạnh tranh khốc liệt như ở thung lũng Silicon, chuyện gì cũng có thể xảy ra. Tất cả phụ thuộc vào khả năng thích ứng của doanh nghiệp, và ít nhất thì trong vài năm nữa, phố Wall vẫn tin vào Nvidia, vào Jensen Huang.
