Nền kinh tế lớn nhất Đông Nam Á bạo chi 15 tỷ USD mua năng lượng từ Mỹ: Chuyên gia cảnh báo dễ phản tác dụng
Thỏa thuận mua năng lượng quy mô lớn vừa được Indonesia công bố với Mỹ có thể phản tác dụng, gây áp lực lên chi tiêu của Chính phủ và làm trầm trọng thêm thâm hụt cán cân thương mại dầu mỏ giữa đôi bên, theo nhận định của một chuyên gia.
Tổng thống Indonesia Prabowo Subianto và người đồng cấp Mỹ, Donald Trump, gần đây đã đạt được thỏa thuận giảm thuế nhập khẩu hàng hóa Indonesia vào Mỹ từ 32% xuống còn 19%. Đổi lại mức thuế quan thấp hơn đáng kể, Indonesia cam kết nhập khẩu năng lượng từ Mỹ trị giá lên tới 15 tỷ USD (gần 392.438 tỷ đồng), cùng với một số nhượng bộ khác.
Trả lời phỏng vấn của nhật báo Jakarta Globe, nhà kinh tế cấp cao Bhima Yudhistira cho rằng đây không phải là một thỏa thuận “đôi bên cùng có lợi” và cảnh báo điều này có thể khiến thâm hụt thương mại dầu mỏ của Indonesia – nền kinh tế lớn nhất Đông Nam Á ngày càng xấu đi.
Thống kê chính thức cho thấy, trong 5 tháng đầu năm 2025, nhập khẩu dầu khí của Indonesia đã vượt xuất khẩu khoảng 7,7 tỷ USD. Tình trạng thâm hụt thương mại này đã kéo dài liên tục kể từ tháng 1 năm 2024.
“Chúng ta cần cẩn trọng với khả năng thâm hụt cán cân dầu khí ngày càng tệ hơn. Điều đó có thể gây áp lực lên đồng rupiah của Indonesia, thậm chí dẫn đến việc tăng mạnh trợ cấp năng lượng trong năm tài khóa 2026”, ông Bhima cảnh báo.
>> Đàm phán vẫn mịt mù, Thái Lan lo mất nguồn lợi FDI vào tay Việt Nam
Theo tính toán của vị chuyên gia kinh tế này, Indonesia có thể phải dành ra từ 300.000 tỷ đến 320.000 tỷ rupiah (gần 19,6 tỷ USD) mỗi năm trong ngân sách quốc gia cho trợ cấp năng lượng, đặc biệt nếu quốc gia có đến hơn 17.000 hòn đảo này dự kiến tăng nhập khẩu nhiên liệu.
Mức này cao hơn rất nhiều so với khoản trợ cấp 203.400 tỷ rupiah được phân bổ cho năm nay. Dữ liệu từ Bộ Tài chính Indonesia cho thấy, trong số đó, 87.000 tỷ rupiah sẽ dành để trợ giá khí hóa lỏng (LPG) – loại nhiên liệu mà Jakarta dự kiến sẽ nhập khẩu từ Mỹ.
“Trong bối cảnh nguy cơ thâm hụt dầu khí ngày càng nghiêm trọng, tốt nhất là Indonesia nên nhanh chóng chuyển dịch khỏi nhiên liệu hóa thạch. Sự phụ thuộc vào năng lượng nhập khẩu đã khiến chi tiêu của Chính phủ gặp thêm áp lực... Và tất nhiên, sẽ rất đáng lo nếu Indonesia buộc phải mua năng lượng Mỹ chỉ vì ràng buộc trong một thỏa thuận thương mại – nhất là khi năng lượng Mỹ đắt hơn giá thị trường”, ông Bhima nói.
Theo thỏa thuận thuế quan, Indonesia đã cho phép hàng hóa Mỹ vào thị trường của mình mà không chịu thuế. Chính quyền Jakarta cũng cam kết sẽ mua 4,5 tỷ USD nông sản Mỹ và 50 máy bay Boeing – phần lớn là dòng máy bay thân rộng Boeing 777. Dù thừa nhận ông Trump là một “nhà đàm phán cứng rắn”, Tổng thống Indonesia Prabowo cho biết Chính phủ quốc gia đông dân nhất Đông Nam Á đã “tính toán mọi thứ”.
“Chúng ta cần nhập khẩu khí và nhiên liệu. Đây chính là điểm giao nhau giữa lợi ích hai bên”, ông Prabowo phát biểu trước báo chí tại Jakarta vào thứ Tư (16/7), ngay sau khi trở về từ chuyến công du châu Âu.
Trước khi thỏa thuận được công bố, tập đoàn năng lượng quốc doanh Indonesia Pertamina đã ký 3 biên bản ghi nhớ (MoU) với các đối tác doanh nghiệp Mỹ, bao gồm 2 tập đoàn dầu khí lớn là ExxonMobil và Chevron, cùng KDT Global Resources – một công ty thương mại chuyên về sản phẩm năng lượng.
Người phát ngôn của Pertamina, ông Fadjar Djoko Santoso, chia sẻ với tờ Jakarta Globe tuần trước rằng các MoU này liên quan đến việc “tối ưu hóa nguồn nguyên liệu thô hoặc dầu thô nhằm đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia”.
“Chúng tôi cũng đang xem xét khả năng hợp tác trong các lĩnh vực khác liên quan đến đầu tư nhà máy lọc dầu ở khâu hạ nguồn”, ông Fadjar cho biết qua tin nhắn, dù nói thêm rằng các tài liệu hiện tại mới chỉ là thỏa thuận khung và chưa đề cập đến giá trị tài chính cụ thể của các đối tác này.
Theo Jakarta Globe
>> Lo nền kinh tế lớn nhất Đông Nam Á hủy bỏ ‘siêu hợp đồng’ 34 tỷ USD, ông Trump vội giảm thuế 13%?
