Phê duyệt thuốc tiêm phòng HIV đạt hiệu quả gần 100%

Cơ quan Dược phẩm châu Âu (EMA) vừa đề xuất Ủy ban châu Âu phê duyệt lenacapavir – loại thuốc ngăn ngừa HIV chỉ cần tiêm hai lần mỗi năm.

Trong thông cáo ngày 26/7, EMA cho biết lenacapavir, do hãng Gilead Sciences phát triển và được phân phối tại châu Âu dưới tên thương mại Yeytuo, đã chứng minh hiệu quả vượt trội trong các thử nghiệm lâm sàng. Nếu được thông qua, loại thuốc này sẽ được lưu hành hợp pháp tại 27 quốc gia thành viên EU.

Lenacapavir cho thấy khả năng bảo vệ gần 100% trước nguy cơ lây nhiễm HIV (Ảnh: AP)

Lenacapavir cho thấy khả năng bảo vệ gần 100% trước nguy cơ lây nhiễm HIV, vượt xa các biện pháp PrEP (dự phòng trước phơi nhiễm) hiện tại như thuốc uống hằng ngày (Truvada, Descovy) hoặc thuốc tiêm định kỳ hai tháng một lần (cabotegravir).

Ưu điểm nổi bật của lenacapavir nằm ở thời gian tác dụng kéo dài. Người dùng chỉ cần tiêm hai lần mỗi năm, cách nhau 6 tháng, thay vì phải dùng thuốc mỗi ngày hoặc tiêm thường xuyên. Phác đồ đơn giản này không chỉ giảm áp lực điều trị mà còn giúp người dùng duy trì liệu trình dễ dàng hơn, đặc biệt với những ai cần dự phòng lâu dài.

Bên cạnh đó, việc sử dụng ít lần trong năm còn giúp tiết kiệm thời gian, chi phí đi lại và mang lại sự kín đáo – yếu tố quan trọng giúp hạn chế kỳ thị mà người dùng PrEP thường đối mặt.

Lenacapavir được chỉ định cho những nhóm có nguy cơ cao, như người quan hệ tình dục không an toàn hoặc sử dụng ma túy qua đường tiêm.

Bà Winnie Byanyima, Giám đốc Chương trình Phòng chống AIDS của Liên Hợp Quốc (UNAIDS), nhận định lenacapavir có thể trở thành yếu tố thay đổi cục diện cuộc chiến chống HIV nếu được triển khai rộng rãi và đến đúng nhóm đối tượng cần thiết.

Không chỉ tại châu Âu, loại thuốc này cũng đã được Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) cấp phép vào tháng 6. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến nghị các quốc gia xem xét tích hợp lenacapavir vào danh sách thuốc dự phòng bổ sung cho nhóm nguy cơ.

Tuy nhiên, nhiều chuyên gia bày tỏ lo ngại về khả năng phổ cập thuốc trên quy mô toàn cầu. Gilead cho biết đang mở rộng sản xuất phiên bản thuốc gốc giá rẻ tại 120 quốc gia có thu nhập thấp và gánh nặng HIV cao, chủ yếu tập trung ở châu Phi, Đông Nam Á và khu vực Caribe.

Dù vậy, Mỹ Latinh – nơi tỷ lệ nhiễm HIV vẫn đang tăng – lại không nằm trong danh sách này. Nhiều chuyên gia nhận định đây là một cơ hội bị bỏ lỡ trong nỗ lực toàn cầu hóa việc tiếp cận thuốc. Hiện Gilead chưa đưa ra lý do loại trừ khu vực này.

Theo thống kê của UNAIDS, năm 2023, thế giới ghi nhận hơn 40 triệu người đang sống chung với HIV và khoảng 630.000 người tử vong do AIDS.

>> Tín hiệu vui cho người mắc HIV