2,2 triệu hộ kinh doanh kê khai thế nào khi bỏ thuế khoán?

Lộ trình áp dụng hóa đơn điện tử

Bộ Tài chính đang lấy ý kiến hồ sơ chính sách của dự án Luật Quản lý thuế (thay thế), trong đó, đề xuất nhiều chính sách đổi mới phương pháp quản lý đối với doanh nghiệp siêu nhỏ, bao gồm cả cá nhân, hộ kinh doanh.

Cụ thể, ngành thuế sẽ xóa bỏ hoàn toàn hình thức thuế khoán, bổ sung quy định hộ, cá nhân kinh doanh áp dụng cơ chế tự khai, tự nộp thuế theo phương pháp trực tiếp (tính theo tỷ lệ % trên doanh thu), thống nhất với quy định của Luật Thuế giá trị gia tăng và Luật Thuế thu nhập cá nhân.

Dự thảo bổ sung quy định về chế độ kế toán và hóa đơn đối với hộ kinh doanh, giao Chính phủ quy định chi tiết theo hướng phù hợp với từng quy mô doanh thu. Cụ thể, hộ kinh doanh có doanh thu từ 1 tỷ đồng/năm trở lên, sẽ áp dụng chế độ kế toán đơn giản tương tự như doanh nghiệp nhỏ và vừa, theo Thông tư 88/2021/TT-BTC. Nhóm này bắt buộc sử dụng hóa đơn điện tử có mã hoặc không có mã của cơ quan thuế.

Bộ Tài chính cho biết, đến cuối năm 2024, cả nước có khoảng 3,6 triệu hộ, cá nhân kinh doanh đang được quản lý thuế.

Từ ngày 1/6, hộ kinh doanh bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ trực tiếp cho người tiêu dùng, bắt buộc phải sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền, có kết nối truyền dữ liệu đến cơ quan thuế, theo quy định tại Nghị định 70/2025/NĐ-CP.

Lộ trình áp dụng hóa đơn điện tử theo mức doanh thu. Nhóm hộ kinh doanh có doanh thu từ 200 triệu đồng đến dưới 1 tỷ đồng/năm, thuộc diện chịu thuế giá trị gia tăng, sẽ áp dụng các hình thức: Hóa đơn điện tử có mã hoặc không có mã của cơ quan thuế (có thể được cấp lẻ online hoặc thông qua phần mềm trung gian miễn phí); Hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền (nếu có điều kiện); Hóa đơn đơn giản như “biên nhận bán hàng điện tử” qua ứng dụng, Zalo, SMS, hoặc mẫu có mã QR do Chính phủ quy định.

Các hình thức này được áp dụng trong giai đoạn chuyển tiếp từ 1/1/2026 đến 31/12/2026.

Từ ngày 1/1/2027, các hộ kinh doanh có doanh thu từ 800 triệu đồng/năm trở lên, khi bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ trực tiếp đến người tiêu dùng, bắt buộc phải sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền kết nối với cơ quan thuế.

Từ 1/1/2028, quy định này mở rộng cho cả nhóm hộ kinh doanh có doanh thu dưới 800 triệu đồng, nhưng vẫn thuộc diện chịu thuế giá trị gia tăng.

Nguy cơ ngừng hoạt động

Theo số liệu quản lý thuế hộ kinh doanh đến hết tháng 12/2024, cả nước hiện có khoảng 3,6 triệu hộ và cá nhân kinh doanh đang được quản lý thuế. Trong đó, có khoảng 2,2 triệu hộ kinh doanh ổn định, bao gồm cả hộ khoán và hộ kê khai.

Tổng đóng góp của hộ kinh doanh vào ngân sách nhà nước năm 2024 là khoảng 25.953 tỷ đồng.Tuy nhiên, cơ quan thuế cho rằng phương pháp thuế khoán không còn phản ánh đúng quy mô và năng lực thực tế của các hộ kinh doanh, dẫn tới thất thu ngân sách.

"Giải pháp này chấm dứt tình trạng bất công nghiêm trọng khi mức thuế của hộ kê khai cao hơn tới 7 lần so với hộ khoán, từ đó chống thất thu ngân sách hiệu quả từ các hộ kinh doanh lớn.

Việc bắt buộc áp dụng hóa đơn điện tử và chế độ kế toán đơn giản sẽ là cú hích mạnh mẽ, thúc đẩy quá trình chuyển đổi số và tạo tiền đề để các hộ kinh doanh làm quen với quản trị tài chính bài bản, từng bước phát triển thành doanh nghiệp và tiếp cận các chính sách hỗ trợ lớn hơn", Bộ Tài chính đánh giá.

Dù vậy, theo cơ quan soạn thảo việc chuyển đổi có thể gây khó khăn cho các mô hình siêu nhỏ như quán cà phê vỉa hè, quán ăn trong hẻm, hộ kinh doanh online - đặc biệt là hộ do phụ nữ, người dân tộc thiểu số hoặc người cao tuổi làm chủ, với khả năng công nghệ hạn chế. Nguy cơ một số hộ kinh doanh nhỏ phải ngừng hoạt động do không đáp ứng được yêu cầu mới.

Giai đoạn đầu (2025-2026) cũng có thể xảy ra tình trạng quá tải hệ thống khi hàng triệu hộ cùng chuyển đổi. Nhiều hộ kinh doanh cũng cho biết, chi phí tuân thủ để đáp ứng quy định mới có thể dao động từ vài triệu đến hàng chục triệu đồng mỗi năm, đòi hỏi các chính sách hỗ trợ tài chính phù hợp.

>> Quy định về ký hiệu trên hóa đơn điện tử, người dân cần lưu ý