30 ngày gieo hạt, thu về 'rau hoàng đế': Tưởng xa lạ hóa ra người Việt đã ăn từ hàng trăm năm nay

Cải cúc (tên khoa học Glebionis coronaria, trước đây thường được gọi Chrysanthemum coronarium) được người tiêu dùng săn đón nhờ hương vị nhẹ, hơi đăng đắng và một loạt lợi ích sức khỏe được khoa học hiện đại và y học cổ truyền ghi nhận.

Theo các tổng quan dược lý gần đây, cải cúc chứa nhiều hợp chất sinh học có hoạt tính chống oxy hóa, kháng viêm và kháng khuẩn bao gồm polyphenol, flavonoid và tinh dầu dễ bay hơi. Những thành phần này đóng vai trò bảo vệ tế bào, giảm stress oxy hóa và có tiềm năng hỗ trợ phòng ngừa các bệnh lý mạn tính liên quan đến tim mạch. Các nghiên cứu tiền lâm sàng cũng chỉ ra hoạt tính kháng khuẩn và giảm cholesterol trong một số chế phẩm chiết xuất từ cây.

Rau cải cúc đã xuất hiện trên mâm cơm của người Việt từ ngàn xưa. Ảnh minh họa

Trong học cổ truyền, cải cúc (còn gọi là tần ô, đồng hao) được mô tả là tính mát, thơm, có tác dụng “an tâm khí”, hóa đờm, bình can và hỗ trợ giấc ngủ. Do đó, người dân dùng cải cúc trong các bài thuốc hỗ trợ ho có đờm, viêm họng và các rối loạn nhẹ về hô hấp. Tuy nhiên, chuyên gia y tế khuyến cáo người có bệnh nền, đang dùng thuốc điều trị huyết áp hoặc thuốc chống đông nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng với mục đích chữa bệnh.

Với người nội trợ và chủ vườn, một điểm hấp dẫn của cải cúc là thời gian sinh trưởng nhanh. Sau gieo hạt và qua khoảng 25–30 ngày là có thể thu hoạch những lá non, phù hợp mô hình “cắt - để tiếp” (cut-and-come-again) hoặc thu cả cây nếu cần. Cải cúc thích hợp trồng trong thùng xốp, chậu hoặc luống, ưa ánh sáng nhẹ, đất giàu mùn, thoát nước tốt; nhiệt độ lý tưởng dao động khoảng 18–28°C. Để hạt nảy mầm nhanh, người trồng thường ngâm hạt trong nước ấm rồi gieo nông, tưới nhẹ, che phủ giữ ẩm. Nếu muốn thu nhiều đợt, cắt cách gốc khoảng 3–4 cm để cây hồi mầm.

Tại Việt Nam, cải cúc được dùng đa dạng từ nấu canh thịt, canh tôm, xào, trộn gỏi hoặc nhúng lẩu. Rau chứa nhiều vitamin A, C, khoáng chất như sắt, canxi, cùng chất xơ và một số acid amin nên trở thành lựa chọn bổ dưỡng cho bữa ăn gia đình.