Bùng nổ dân số già, một quốc gia Đông Nam Á dùng AI để giám sát té ngã và phát hiện bệnh chỉ qua tiếng ho

Dự báo đến năm 2030, cứ 4 người Singapore thì có 1 người từ 65 tuổi trở lên – trong khi năm 2010, tỷ lệ này chỉ là 1/10. Để đáp ứng nhu cầu nhân lực y tế, Singapore ước tính cần tuyển dụng khoảng 6.000 y tá và nhân viên chăm sóc mỗi năm.

Theo Chuan De Foo, nghiên cứu sinh tại Trường Y tế Công cộng Saw Swee Hock, công nghệ là giải pháp cấp thiết để lấp đầy khoảng trống chăm sóc y tế không chỉ ở Singapore mà còn trên toàn cầu.

Trong một bài viết đăng trên tạp chí khoa học Frontiers, Foo và các đồng tác giả nhận định rằng AI và các công nghệ khác là “những nhân tố mang tính đột phá, có thể tạo ra một bước chuyển mình trong ngành y tế”.

Foo tin rằng AI sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ bác sĩ quản lý các bệnh không cấp tính cũng như xử lý các công việc hành chính như theo dõi tình trạng giường bệnh. “Khi người cao tuổi ở Singapore ngày càng thành thạo công nghệ, họ cũng dần sử dụng các công cụ số và dịch vụ tư vấn y tế từ xa có ứng dụng AI”, ông chia sẻ với CNBC.

AI cũng đang được ứng dụng trong việc phát hiện bệnh sớm – một lĩnh vực mà Tiến sĩ Han Ei Chew, nghiên cứu sinh tại Trường Chính sách Công Lý Quang Diệu, đặc biệt quan tâm. Ông cho biết nếu có công nghệ AI hiện tại, bệnh võng mạc do tiểu đường của mẹ ông có thể đã được chẩn đoán và điều trị sớm hơn.

“Điều đó sẽ rất hữu ích khi gia đình tôi trải qua giai đoạn khó khăn đó”, ông nói với CNBC.

Một trong những trọng tâm của Singapore là hỗ trợ người cao tuổi “già hóa tại chỗ” (aging in place), giúp họ có thể sống độc lập tại nhà thay vì phải vào viện dưỡng lão. “Chúng ta có thể triển khai AI, nhưng không phải để thay thế con người mà là để hỗ trợ người chăm sóc và giúp người cao tuổi duy trì sự tự lập”, Chew chia sẻ.

Chính quyền Singapore thậm chí còn lắp đặt công nghệ phát hiện té ngã trong các căn hộ do Hội đồng Phát triển Nhà ở (HDB) quản lý. Khi phát hiện sự cố, hệ thống sẽ gửi cảnh báo đến người thân hoặc trung tâm hỗ trợ khẩn cấp.

Tuy nhiên, Chew nhấn mạnh rằng các công nghệ này cần được sử dụng thận trọng để đảm bảo quyền kiểm soát của người cao tuổi: “AI nên giúp người già cảm thấy an toàn hơn chứ không phải khiến họ mất đi quyền tự quyết”.

Không chỉ Singapore, nhiều quốc gia khác cũng đang ứng dụng AI trong chăm sóc sức khỏe người cao tuổi.

Tại Mỹ, Sensi.AI, một nền tảng giám sát bằng âm thanh, đang phát triển mạnh mẽ. Hệ thống này sử dụng các thiết bị nghe đặt trong nhà để theo dõi và phát hiện hơn 100 dấu hiệu sức khỏe, từ nhiễm trùng đường tiết niệu, nhiễm trùng hô hấp, té ngã đến suy giảm nhận thức.

Theo Romi Gubes, nhà đồng sáng lập kiêm CEO của Sensi.AI, hệ thống này sẽ thu thập và phân tích các tín hiệu âm thanh như tiếng ho, tiếng bước chân hay tiếng di chuyển đồ vật để phát hiện bất thường.

“Ví dụ, với bệnh nhiễm trùng đường hô hấp, AI sẽ xem xét nhịp độ ho, tần suất, loại ho cùng với các dấu hiệu khác như sốt hay chóng mặt”, bà giải thích.

Hiện tại, Sensi.AI đang phục vụ “hàng chục nghìn” người cao tuổi ở Mỹ và công ty đang cân nhắc mở rộng sang châu Á.

Các chuyên gia cảnh báo rằng AI cần được triển khai cẩn trọng trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe người cao tuổi. Foo lo ngại rằng nếu lạm dụng AI trong tư vấn y tế, một số người già có thể không nhận được sự chăm sóc phù hợp do hạn chế trong việc sử dụng công nghệ.

Ông cũng nhấn mạnh rằng các công cụ AI phải được thiết kế cẩn thận để tránh “chủ nghĩa phân biệt tuổi tác số” (digital ageism).

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cũng từng cảnh báo rằng những định kiến của xã hội, bao gồm cả về tuổi tác, thường bị lặp lại trong các công nghệ AI. Trong một báo cáo năm 2022, WHO kêu gọi các nhà phát triển cần đảm bảo người cao tuổi tham gia vào quá trình thiết kế công nghệ mới.

Singapore đã đưa ra “Kế hoạch Hành động vì Sự Lão Hóa Thành Công”, đặt mục tiêu tiếp cận 550.000 người cao tuổi với các chương trình chăm sóc sức khỏe và giảm tỷ lệ tử vong trong bệnh viện từ 61% xuống 51% giai đoạn 2023-2028.

Tuy nhiên, Foo nhấn mạnh rằng ý kiến của người cao tuổi cần được lắng nghe trong quá trình hoạch định chiến lược AI cho y tế. “Bất kỳ sáng kiến mới nào cũng sẽ thất bại nếu nhóm đối tượng chính, người cao tuổi, không được tham gia. Chúng ta cần lắng nghe họ và điều chỉnh chiến lược AI theo nhu cầu của họ mà không làm mất đi yếu tố con người trong chăm sóc sức khỏe”, ông nói với CNBC.

Về phần mình, Chew tin rằng tương lai của chăm sóc người cao tuổi sẽ là sự kết hợp giữa con người và máy móc, theo mô hình “công nghệ cao nhưng vẫn đậm chất con người” (high tech, high touch). “AI có thể là đôi mắt, đôi tai bổ sung, và robot có thể là đôi tay hỗ trợ, nhưng chúng không thể thay thế hoàn toàn sự chăm sóc trực tiếp từ con người”, ông kết luận.

Theo CNBC

>> Y học thế giới chạm mốc lịch sử: Một bệnh nhân sống hơn 100 ngày với trái tim nhân tạo hoàn toàn