Chủ tịch Việt Thắng Jean: Trung Quốc có hàng chục trung tâm thời trang từ 25 năm trước, còn TP.HCM vẫn chưa có nổi quỹ đất cho ngành dệt may
Ông Việt trăn trở: Chúng tôi đã đề xuất xây công viên thời trang từ hơn 7 năm nay nhưng TPHCM vẫn chưa được bố trí được đất và cũng chưa có chính sách hỗ trợ. Nếu làm được điều này, ngành sẽ bứt phá.
Dệt may Việt Nam: Vẫn 'làm thuê' là chính
Chia sẻ tại hội thảo "Xây dựng nền kinh tế tự lực, tự cường", mới đây, ông Phạm Văn Việt, Chủ tịch HĐQT Công ty TNHH Việt Thắng Jean, thẳng thắn chỉ ra rằng: Dù Việt Nam là quốc gia xuất khẩu dệt may lớn thứ 3 thế giới, đóng góp tới 9% vào chuỗi cung ứng thời trang toàn cầu, nhưng chúng ta vẫn chủ yếu là lắp ráp, gia công. Một trong những điểm nghẽn lớn nhất chính là sự phụ thuộc tới 80% nguyên vật liệu từ nước ngoài, khiến giá trị gia tăng thấp, khả năng nội địa hóa hạn chế.
"Dù có rất nhiều chương trình hỗ trợ, chúng ta vẫn thiếu một chính sách dẫn dắt ngành bài bản, xuyên suốt. Các chương trình rời rạc, thiếu tính liên kết và không đi vào thực tiễn đã khiến ngành dệt may gặp muôn vàn khó khăn, đặc biệt trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt và các rào cản thương mại gia tăng", ông Việt nhận định.
Ông Việt dẫn chứng: "Trước đây, khi cạnh tranh với Mexico và Bangladesh, chúng tôi phải chịu thuế 15,2%, trong khi Mexico được hưởng thuế 0% khi vào Mỹ. Đó là sự chênh lệch khủng khiếp". Gần đây, mức thuế có xu hướng cân bằng hơn, nhưng Việt Nam vẫn chịu thuế suất tới 25% với nhiều mặt hàng vào Mỹ – một thị trường quan trọng bậc nhất.
Chính vì vậy, nhiều doanh nghiệp dệt may phải chạy nước rút xuất khẩu trước các mốc thời gian quan trọng để né thuế, gây áp lực lớn về vốn, nhân lực và dây chuyền sản xuất.
 |
Ông Phạm Văn Việt, Chủ tịch HĐQT Công ty TNHH Việt Thắng Jean. Ảnh minh hoạ. |
>>>Doanh nghiệp dệt may gần 6.000 nhân sự báo lãi lớn trong 5 tháng, tăng tốc phủ đơn hàng cuối năm
Công nghệ cao – Lối thoát duy nhất, nhưng quá đắt đỏ
Việt Thắng Jean là một trong những doanh nghiệp tiên phong đầu tư công nghệ cao, từ thiết kế 3D, kho và cắt tự động đến công nghệ xả vải cân bằng Oxy (Ozone) và tái sử dụng nước. Thế nhưng theo ông Việt, để đầu tư một dây chuyền 10.000 sản phẩm/ngày, cần tới 25 triệu USD, không phải doanh nghiệp nào cũng làm được.
Nhờ hợp tác với đối tác từ châu Âu và châu Á, Việt Thắng Jean đã nâng năng suất từ 1,2 triệu sản phẩm lên tới 3,5 triệu sản phẩm do ứng dụng đúng công nghệ và hệ thống quản trị đồng bộ.
Ngành dệt may hiện có khoảng 11.000 doanh nghiệp, trong đó 5.000 là vừa và nhỏ, còn lại là các hộ sản xuất. Dịch bệnh đã khiến hơn 2.000 doanh nghiệp rơi rụng, hiện chỉ phục hồi được hơn 1.000. Đáng lo ngại, chỉ khoảng 6% doanh nghiệp bắt đầu tự động hóa.
Theo ông Việt, dù AI, 3D, Lean, Kaizen... được ứng dụng nhiều, nhưng điểm yếu lớn nhất vẫn là thiếu kỹ năng khai thác công nghệ của lực lượng lao động. "Chúng ta không thiếu thiết bị, mà thiếu người biết khai thác hiệu quả thiết bị đó", ông nói.
Tái cấu trúc ngành: Nếu không làm ngay, sẽ bị bỏ lại
“Ngành dệt may có thể tự động hóa hoàn toàn”, ông Việt khẳng định. Tuy nhiên, nếu không có chính sách nhất quán từ trung ương tới địa phương, thì việc phát triển ngành sẽ vẫn lặp lại vòng xoáy “lắp ráp – phụ thuộc – lao động giá rẻ”.
"Đây là thời điểm vàng để tái cấu trúc ngành dệt may, khi chuỗi cung ứng toàn cầu đang định hình lại và niềm tin vào tự lực, tự cường đang trỗi dậy mạnh mẽ", ông Việt nhấn mạnh.
Từ thực tiễn nhiều năm đầu tư, ông Việt đưa ra 3 đề xuất trọng tâm:
Thứ nhất, tái thiết chính sách tài chính: Cần cải cách cơ chế xếp hạng tín dụng, hỗ trợ tái cơ cấu doanh nghiệp và cung cấp tài chính dài hạn, lãi suất phù hợp hơn cho đầu tư công nghệ.
Thứ hai, ưu tiên đào tạo nhân lực công nghệ cao: Ông đề nghị Chính phủ hỗ trợ xây dựng các trung tâm đào tạo nhân lực công nghệ cao ngành dệt may, kết hợp doanh nghiệp – nhà trường – viện nghiên cứu.
Thứ ba, xây dựng công viên thời trang – hệ sinh thái ngành: Tâm huyết lớn nhất của ông Việt là một công viên thời trang, nơi tích hợp nghiên cứu, sản xuất, trình diễn, đào tạo và bảo tàng thời trang. "Chúng ta rất cần một trung tâm để nội địa hóa nguyên vật liệu, khảo sát xu hướng, trưng bày sản phẩm, đón khách du lịch, tổ chức hội thảo ngành...".
“Trung Quốc đã có tới 50 trung tâm thời trang như vậy từ 25 năm trước”, ông Việt dẫn chứng. “Chúng tôi đã đề xuất mô hình này hơn 7 năm nay nhưng chưa được bố trí đất hay có chính sách hỗ trợ. Nếu TP.HCM làm được một công viên thời trang, ngành sẽ bứt phá”, Chủ tịch Việt Thắng Jean, trăn trở.
