Đề xuất hỗ trợ tối đa 13 triệu đồng cho mỗi bé chào đời để khuyến sinh
Dự thảo Luật Dân số đề xuất nhiều chính sách hỗ trợ phụ nữ sinh con.
Phát biểu tại Quốc hội về dự thảo Luật Dân số, Giáo sư Nguyễn Thiện Nhân đã đưa ra những ý kiến nhận được nhiều sự quan tâm. Theo ông, nguy cơ già hóa và suy giảm dân số đang tạo nên nhiều thách thức. Vì vậy, luật này sẽ quyết định đến sự phát triển của quốc gia trong nhiều năm tới.
Dự báo, lực lượng lao động chỉ tăng đến năm 2035 rồi sẽ giảm mạnh vào những năm sau đó. Mức sinh thay thế của Việt Nam vào năm 2050 cũng chỉ còn 1,63 và đến năm 2100 là 1,38 - thấp hơn mức cần thiết để duy trì dân số.
Từ nay đến 2035 là "thời gian vàng" để Việt Nam lật ngược tình thế. Trong đó, chiến lược duy trì mức sinh hợp lý là yếu tố quan trọng hàng đầu.
Dự thảo mới đây đề xuất một số chính sách hỗ trợ cho phụ nữ sinh con, bao gồm việc tăng thời gian nghỉ thai sản thêm một tháng và mức trợ cấp lên tới 6,2 triệu đồng. Đối với các ông bố, cũng có chính sách nghỉ thêm 5 ngày và nhận hỗ trợ 695.000 đồng.
Ngoài ra, những phụ nữ sinh con thứ hai trước 35 tuổi sẽ được thưởng 2 triệu đồng. Các khu vực có mức sinh thấp sẽ được hỗ trợ 2 triệu đồng cho mỗi trường hợp sinh con. Phụ nữ thuộc dân tộc thiểu số cũng sẽ nhận hỗ trợ 2 triệu đồng khi sinh con. Tổng cộng, phụ nữ sinh con có thể nhận được tối đa khoảng 13 triệu đồng trong một lần sinh.
Tuy nhiên, mức lương tối thiểu vùng bình quân cả nước hiện nay còn thấp, chỉ đủ duy trì cuộc sống của một người lao động. Trong khi đó, chi phí nuôi một đứa trẻ từ lúc sinh ra đến năm 18 tuổi cần ít nhất 900 triệu đồng. Điều này khiến nhiều người trẻ ngại sinh con, lo lắng không đủ tiền để nuôi con.
Vì thế, Giáo sư Nguyễn Thiện Nhân cho rằng, chính sách tiền lương cần phải có sự thay đổi. Nhà nước phải công bố mức lương đủ sống, tức là thu nhập của một người đi làm phải nuôi được một con, hai người nuôi được hai con.
Nhiều chuyên gia khác cũng đề nghị nghiên cứu, học hỏi kinh nghiệm từ các quốc gia trên thế giới như Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore... để rút ra bài học phù hợp.
Nhật Bản là quốc gia 9 năm liên tiếp có tỷ lệ sinh giảm kỷ lục. Trong đó, năm 2024 chỉ có 720.000 trẻ em được sinh ra, mức thấp chưa từng có trong 125 năm qua. Đứng trước tình trạng báo động khủng hoảng nhân khẩu học, Chính phủ nước này đã công bố nhiều chính sách khuyến sinh hợp lý.
Theo đó, nước này có chính sách "Trợ cấp trẻ em" hàng tháng, với 15.000 yên (khoảng 2,5 triệu đồng) cho trẻ dưới 3 tuổi và 10.000 yên (khoảng 1,7 triệu đồng) cho đến khi học xong trung học cơ sở.
Bên cạnh đó, "Chương trình Hỗ trợ Chi phí Nhi khoa" được triển khai đảm bảo trẻ em được khám bác sĩ miễn phí đến hết 3 tuổi và chỉ trả tối đa 500 yên (khoảng 85.000 đồng) cho mỗi lần khám cho đến hết trung học phổ thông.
Các gia đình còn được tiếp cận nhiều dịch vụ miễn phí như lớp học nuôi dạy con cái, dịch vụ chuyên gia y tế thăm khám tại nhà.
Singapore cũng ban hành khẩu hiệu “Have three or more if you can afford it” (Hãy sinh 3 con hoặc hơn nếu bạn có điều kiện), đồng thời liên tục mở rộng chính sách hỗ trợ tài chính.
Từ năm 2001, Singapore thực hiện chương trình Baby Bonus (Thưởng cho Trẻ sơ sinh), tặng tiền cho mỗi trẻ sơ sinh cùng với đó là một tài khoản tiết kiệm. Singapore còn hỗ trợ chi phí thụ tinh trong ống nghiệm, giảm thuế cho hộ có con nhỏ, ưu tiên mua nhà ở xã hội đối với gia đình có hơn 2 con và tạo điều kiện làm việc linh hoạt cho cha mẹ.
