Doanh nghiệp Mỹ ồ ạt tháo chạy khỏi Trung Quốc, chuyển hướng sang Đông Nam Á
Gần một nửa số doanh nghiệp Hoa Kỳ đã chuyển hướng các khoản đầu tư dự kiến tại Trung Quốc sang những khu vực khác trong năm qua, đây là mức cao nhất từng được ghi nhận, theo Phòng Thương mại Hoa Kỳ tại Thượng Hải (AmCham Shanghai) công bố hôm thứ Tư.
Cuộc khảo sát của AmCham được tiến hành từ ngày 19/5 đến 20/6, diễn ra ngay sau khi căng thẳng thương mại Mỹ - Trung leo thang và một phần thuế quan được tạm thời dỡ bỏ từ giữa tháng 5. Tháng trước, hai bên đã nhất trí gia hạn thỏa thuận đình chiến thương mại thêm 90 ngày, đến giữa tháng 11.
“Đối với doanh nghiệp, 90 ngày là khoảng thời gian quá ngắn”, ông Eric Zheng, Chủ tịch AmCham Shanghai, nhấn mạnh, đồng thời lưu ý rằng việc hoạch định chuỗi cung ứng đòi hỏi tầm nhìn dài hạn.
“Ít nhất hiện tại chúng ta không phải đối diện với mức thuế quan cao hơn, nhưng vấn đề này vẫn chưa biến mất”, ông Zheng nói thêm.
Theo khảo sát, có tới 47% doanh nghiệp được hỏi đã chuyển hướng đầu tư khỏi Trung Quốc, trong đó Đông Nam Á là điểm đến ưu tiên. Đây là tỷ lệ cao nhất kể từ khi câu hỏi này được đưa vào khảo sát từ năm 2017.
Tiểu lục địa Ấn Độ (bao gồm cả Bangladesh) đứng thứ hai trong danh sách điểm đến, trong khi Hoa Kỳ và Mexico xếp thứ hạng thấp hơn nhiều.
Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đã nhiều lần kêu gọi doanh nghiệp đưa sản xuất trở lại Mỹ, đồng thời chỉ trích kế hoạch mở rộng sản xuất tại Ấn Độ của Apple. Một số doanh nghiệp, đặc biệt trong lĩnh vực công nghệ cao, cũng đã công bố những khoản đầu tư đáng chú ý vào thị trường nội địa Hoa Kỳ.
Các thành viên AmCham Shanghai bao gồm Apple, Ford, Honeywell, Meta và Tesla. Ông Jeffrey Lehman, Chủ tịch AmCham, nhấn mạnh rằng doanh nghiệp không chỉ chịu ảnh hưởng từ thuế quan của Mỹ đối với hàng hóa Trung Quốc, mà còn từ các biện pháp trả đũa của Bắc Kinh, do nguyên liệu cần thiết để sản xuất nhiều sản phẩm có nguồn gốc từ Hoa Kỳ.
Theo Viện Kinh tế Quốc tế Peterson (Peterson Institute for International Economics), mức thuế quan trung bình của Hoa Kỳ đối với hàng hóa Trung Quốc hiện xấp xỉ 58%, trong khi thuế quan trung bình của Trung Quốc đối với hàng hóa Mỹ khoảng 33%. Tuy nhiên, thuế suất cụ thể vẫn tùy thuộc từng loại sản phẩm.
Cạnh tranh trên thị trường nội địa Trung Quốc cũng ngày càng khốc liệt, trong khi niềm tin vào triển vọng kinh doanh 5 năm tới tại Trung Quốc tiếp tục giảm xuống mức thấp kỷ lục năm thứ tư liên tiếp, theo khảo sát của AmCham.
Chỉ 28% doanh nghiệp cho biết biên lợi nhuận tại Trung Quốc năm 2024 cao hơn mức toàn cầu, trong khi 33% khẳng định hiệu quả kinh doanh tại Trung Quốc kém hơn so với các thị trường khác.
Ngoài ra, các doanh nghiệp Hoa Kỳ thừa nhận rằng đối thủ Trung Quốc đang vượt trội hơn ở 6/8 hạng mục cạnh tranh, đặc biệt trong tốc độ đưa sản phẩm ra thị trường và mức độ ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI). 41% số doanh nghiệp khảo sát cho rằng các công ty Trung Quốc đi đầu trong ứng dụng AI, tỷ lệ này lên tới 62% trong lĩnh vực bán lẻ và tiêu dùng.
Ngược lại, các thành viên AmCham Shanghai chỉ cho rằng họ có lợi thế vượt trội so với doanh nghiệp Trung Quốc ở hai lĩnh vực: chất lượng sản phẩm và năng lực phát triển.
Dấu hiệu cải thiện trong môi trường kinh doanh
Dù triển vọng ngắn hạn chịu áp lực từ căng thẳng thương mại và lo ngại suy thoái kinh tế Trung Quốc, nhiều doanh nghiệp ghi nhận sự cải thiện rõ rệt trong môi trường pháp lý.
Gần một nửa (48%) cho rằng môi trường pháp lý trong ngành của họ đã trở nên minh bạch, tăng mạnh so với 35% vào năm 2024. Tỷ lệ doanh nghiệp cho rằng “thiếu minh bạch” cản trở hoạt động đã giảm 12 điểm phần trăm, xuống còn 16%.
Tỷ lệ doanh nghiệp cho rằng công ty trong và ngoài nước được đối xử bình đẳng cũng tăng thêm 5 điểm phần trăm, đạt mức 37%.
Trong những năm gần đây, Bắc Kinh đã tăng cường nỗ lực thu hút và giữ chân đầu tư nước ngoài thông qua các chính sách thân thiện và hoạt động đối thoại tích cực. Đầu năm nay, Trung Quốc công bố một “kế hoạch hành động” với nhiều biện pháp hỗ trợ doanh nghiệp nước ngoài, bao gồm tạo điều kiện thuận lợi hơn cho đầu tư trong lĩnh vực công nghệ sinh học và làm rõ tiêu chuẩn trong hoạt động mua sắm của chính phủ.
Tuy nhiên, khảo sát của AmCham Shanghai vẫn ghi nhận 14% doanh nghiệp cho rằng môi trường kinh doanh tại Trung Quốc xấu đi, trong đó ngành công nghệ là lĩnh vực chịu nhiều thách thức nhất (31% doanh nghiệp trong ngành báo cáo).
Theo CNBC
