Dự án điện gió 4,5 tỷ USD tại Cần Giờ: Vingroup đứng trước cơ hội hưởng lợi từ cơ chế mới

Ủy ban Thường vụ Quốc hội vừa cho ý kiến về dự thảo nghị quyết tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy phát triển năng lượng quốc gia giai đoạn 2026-2030, trong đó nội dung quan trọng nhất là cơ chế mới dành cho điện gió ngoài khơi - lĩnh vực được kỳ vọng tạo đột phá cho quá trình chuyển dịch năng lượng của Việt Nam.

Đề xuất cơ chế chọn nhà đầu tư và điều kiện khắt khe hơn

Theo dự thảo, doanh nghiệp muốn đề xuất khảo sát dự án điện gió ngoài khơi phải đáp ứng ba điều kiện: (1) Có ngành nghề kinh doanh điện; (2) vốn điều lệ tối thiểu 10.000 tỷ đồng; (3) vốn chủ sở hữu tối thiểu 15% tổng mức đầu tư dự án.

Từ nay đến trước 1/1/2031, Chính phủ dự kiến giao UBND cấp tỉnh quyền chấp thuận chủ trương đầu tư. Với trường hợp chỉ có một nhà đầu tư đề xuất, UBND tỉnh sẽ thẩm định và quyết định chủ trương theo quy định.

Đối với dự án có từ hai nhà đầu tư trở lên, tiêu chí lựa chọn gồm: (1) dự án có giá điện dự kiến thấp hơn; (2) tổng vốn đầu tư sơ bộ thấp hơn; (3) nhà đầu tư có năng lực tài chính tốt hơn; (4) thời gian nộp hồ sơ hợp lệ.

Cơ chế được thiết kế nhằm hạn chế tình trạng “giữ chỗ”, đồng thời tạo điều kiện cho doanh nghiệp có năng lực thực sự tiếp cận thị trường điện gió ngoài khơi - ngành đòi hỏi vốn lớn, công nghệ cao và nguồn lực quản trị mạnh.

Cơ chế hỗ trợ: Miễn giảm tiền sử dụng biển và cam kết mua điện tối thiểu

Chính phủ đề xuất miễn, giảm tiền sử dụng khu vực biển cho dự án điện gió ngoài khơi - một trong các kiến nghị lớn của doanh nghiệp trong nhiều năm qua.

Đặc biệt, trong thời gian trả nợ vay, các dự án được bảo đảm hợp đồng mua tối thiểu 90% sản lượng điện trung bình nhiều năm, giúp tăng độ chắc chắn dòng tiền và giảm rủi ro cho các khoản vay dài hạn.

Nếu được thông qua, cơ chế này được kỳ vọng tạo bước tiến lớn nhằm “giải tỏa nút thắt” cho loạt dự án đã và đang đề xuất ở nhiều địa phương.

Tại TP. HCM, Sở Công Thương từng báo cáo hai đề xuất đáng chú ý:

- Dự án điện gió ngoài khơi Cần Giờ, công suất 1.000MW, triển khai tại Lý Nhơn - Long Hòa - Cần Thạnh;

- Dự án 6.000MW, gồm 4.000MW hòa lưới quốc gia và 2.000MW sản xuất hydrogen xanh sau năm 2030.

Hồi tháng 5/2024, Tập đoàn Vingroup (VIC) có văn bản đến UBND TP. HCM, đề xuất đầu tư dự án điện gió gần bờ tại huyện Cần Giờ.

Theo đề xuất, dự án có công suất khoảng 3.000MW, sản xuất khoảng 9 tỷ kWh điện mỗi năm, với tổng mức đầu tư sơ bộ khoảng 4,5 tỷ USD. Việc triển khai sẽ được phân kỳ theo nhu cầu phụ tải từng giai đoạn. Vingroup cho biết mục tiêu dự án nhằm đáp ứng nhu cầu điện cho khu đô thị lấn biển Cần Giờ và các hoạt động sử dụng điện nội bộ khác của Tập đoàn.

Để có cơ sở nghiên cứu chi tiết, doanh nghiệp đề nghị UBND TP. HCM cho phép khảo sát khu vực biển Cần Giờ diện tích 1.163ha, bao trùm toàn bộ vùng biển của huyện.

Cả hai đang ở giai đoạn đề xuất nghiên cứu, nhưng được xem là những dự án trọng điểm của thành phố trong lộ trình phát triển năng lượng sạch.

Góp ý tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đề nghị làm rõ cơ chế bảo lãnh gián tiếp của Chính phủ đối với các tập đoàn và doanh nghiệp, nhằm đảm bảo an toàn nợ công và ổn định tài khóa.

Ông cũng yêu cầu xem xét thêm các nội dung về cơ chế mua bán điện trực tiếp (DPPA) và việc tính giá điện bằng USD trong hợp đồng PPA - hai vấn đề ảnh hưởng lớn đến khả năng huy động vốn quốc tế.

Trước đó, Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hoàng Long cho biết, nhiều tập đoàn tư nhân lớn đã gửi đề xuất triển khai điện gió ngoài khơi sau khi Nghị quyết 68 được ban hành. Bộ kỳ vọng dự án điện gió ngoài khơi đầu tiên sẽ được khởi động vào cuối năm nay.

Mặc dù từng có đề xuất lùi tiến độ phát triển điện gió ngoài khơi sau năm 2030 do chi phí đầu tư lớn (ước 60-70 tỷ USD), Thường trực Chính phủ đã chỉ đạo không lùi tiến độ, nhấn mạnh đây là lĩnh vực chiến lược cho an ninh năng lượng dài hạn.