Dự thảo Luật chất lượng hàng hoá: Doanh nghiệp lo tăng chi phí tuân thủ

Phát sinh thêm nhiều thủ tục

Việc sửa đổi Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa đang nhận được sự quan tâm đặc biệt của cộng đồng doanh nghiệp.

Góp ý cho vấn đề này, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho rằng một số quy định mới có thể làm gia tăng đáng kể chi phí tuân thủ cho doanh nghiệp, trong khi hiệu quả quản lý nhà nước chưa chắc đã được tối ưu hóa.

Trong văn bản gửi lãnh đạo Quốc hội mới đây, VCCI đã nhấn mạnh rằng nhiều doanh nghiệp đang phải đối mặt với gánh nặng chi phí lớn khi đáp ứng các yêu cầu về kiểm soát chất lượng.

Ông Đậu Anh Tuấn, Phó Tổng Thư ký, Trưởng ban Pháp chế VCCI, cho biết một số đề xuất trong Dự thảo có thể dẫn đến tình trạng phát sinh thêm nhiều thủ tục hành chính và yêu cầu kiểm định, gây tốn kém cho doanh nghiệp mà không thực sự nâng cao chất lượng quản lý.

"Chúng ta cần kiểm soát hàng hóa một cách chặt chẽ để đảm bảo an toàn cho người tiêu dùng, nhưng nếu quy định quá phức tạp, chi phí tuân thủ cao, doanh nghiệp sẽ gặp khó khăn trong sản xuất và kinh doanh. Điều quan trọng là phải cân bằng giữa mục tiêu quản lý và sự thuận lợi cho doanh nghiệp", ông Tuấn nhấn mạnh.

Một trong những điểm đáng chú ý trong Dự thảo là việc mở rộng phạm vi hàng hóa phải kiểm định trước khi đưa ra thị trường. Điều này có thể gây áp lực lớn lên doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ, khi họ phải đối mặt với chi phí thử nghiệm, chứng nhận và các thủ tục pháp lý phức tạp.

Theo các chuyên gia, nếu không có cơ chế giám sát hợp lý, việc mở rộng danh mục hàng hóa kiểm định có thể dẫn đến tình trạng kiểm tra chồng chéo, kéo dài thời gian đưa sản phẩm ra thị trường và làm suy giảm năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp Việt Nam.

Ngoài ra, một số quy định về trách nhiệm của doanh nghiệp trong việc công bố tiêu chuẩn chất lượng cũng gây tranh cãi. Một số ý kiến cho rằng, thay vì tập trung vào việc doanh nghiệp phải tự công bố chất lượng, cần có một hệ thống kiểm tra hậu kiểm hiệu quả hơn, giúp giảm bớt thủ tục ban đầu nhưng vẫn đảm bảo chất lượng hàng hóa lưu thông trên thị trường.

Ở nhiều quốc gia phát triển, việc kiểm soát chất lượng hàng hóa thường được thực hiện theo mô hình hậu kiểm – tức là sản phẩm được đưa ra thị trường trước, nhưng chịu sự giám sát chặt chẽ sau đó. Điều này giúp doanh nghiệp không bị cản trở quá nhiều bởi thủ tục hành chính mà vẫn đảm bảo hàng hóa đạt tiêu chuẩn chất lượng.

Chẳng hạn, tại Singapore, việc kiểm tra chất lượng hàng hóa chủ yếu do các tổ chức kiểm định độc lập thực hiện, với các tiêu chuẩn rõ ràng và thống nhất. Doanh nghiệp chỉ cần tuân thủ các quy định chung, thay vì phải thực hiện nhiều bước kiểm định rườm rà trước khi đưa sản phẩm ra thị trường.

Tại châu Âu, hệ thống tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật được xây dựng theo hướng linh hoạt, cho phép doanh nghiệp có trách nhiệm chính trong việc đảm bảo chất lượng sản phẩm, nhưng đồng thời có các cơ quan quản lý giám sát hiệu quả để phát hiện và xử lý vi phạm.

>>Tạo thuận lợi tối đa để các doanh nghiệp Hoa Kỳ đầu tư tại Việt Nam

Tránh rào cản không cần thiết cho doanh nghiệp

Việc sửa đổi Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa là cần thiết để đáp ứng yêu cầu hội nhập và nâng cao năng lực quản lý nhà nước.

Tuy nhiên, theo giới chuyên gia, việc bổ sung các quy định mới cần được thực hiện trên cơ sở đánh giá tác động đầy đủ, tránh tạo ra thêm rào cản không cần thiết cho doanh nghiệp.

"Chúng ta cần có cơ chế linh hoạt hơn, kết hợp giữa tiền kiểm và hậu kiểm để vừa đảm bảo chất lượng hàng hóa, vừa tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp.

Nếu không, chi phí tuân thủ tăng cao có thể khiến doanh nghiệp mất đi lợi thế cạnh tranh ngay trên sân nhà", một chuyên gia kinh tế nhận định với Diễn đàn Doanh nghiệp.

Về nội dung này, VCCI cũng đã kiến nghị rằng, quá trình sửa đổi luật cần có sự tham gia sâu rộng của cộng đồng doanh nghiệp để đảm bảo rằng các quy định được đưa ra vừa đáp ứng mục tiêu quản lý, vừa tạo điều kiện cho doanh nghiệp phát triển bền vững.

Việc cân bằng giữa quản lý chất lượng và giảm gánh nặng cho doanh nghiệp không chỉ giúp cải thiện môi trường kinh doanh, mà còn thúc đẩy sự phát triển của ngành sản xuất trong nước. Đây sẽ là bài toán quan trọng mà các nhà làm luật cần giải quyết trong thời gian tới.

>>Tăng trưởng hai con số: Doanh nghiệp muốn tháo gỡ thủ tục hành chính