Giá cà phê tại Mỹ tăng mạnh, cơ hội nào cho doanh nghiệp Việt?
Giá cà phê bán lẻ ở Mỹ đang leo thang mạnh mẽ, đạt mức tăng cao nhất trong gần ba thập kỷ qua. Theo Hiệp hội Cà phê ca cao Việt Nam, mặc dù rào cản thuế quan có phần tác động đến xuất khẩu cà phê sang thị trường Mỹ, nhưng bù lại giá tăng cao khiến kim ngạch xuất khẩu không bị suy giảm.
Báo cáo mới đây của Cục Thống kê lao động Mỹ (BLS) cho biết giá cà phê xay bán lẻ trong tháng 8 đã chạm kỷ lục 8,87 USD/pound (khoảng 19,5 USD/kg), tăng 21% so với cùng kỳ năm ngoái - mức tăng mạnh nhất kể từ năm 1997. So với tháng trước, mặt hàng này cũng tăng thêm 4%, ghi nhận tốc độ leo thang cao nhất trong 14 năm.
Nguyên nhân đẩy giá cà phê tại Mỹ lên cao
Mỹ là nước nhập khẩu cà phê lớn nhất thế giới, với 99% lượng tiêu thụ trong nước phụ thuộc vào nguồn cung từ bên ngoài. Vì vậy, chính sách thuế mới của Tổng thống Donald Trump đã nhanh chóng tác động đến giá bán lẻ. Từ tháng 7, Brazil bị áp mức thuế 50%. Đây là mức cao chưa từng đối với quốc gia sản xuất arabica lớn nhất toàn cầu này, Brazil cũng là quốc gia cung cấp tới 1/3 lượng cà phê arabica cho Mỹ .
Theo dữ liệu của Vizion, giá tăng cao khiến nhập khẩu cà phê từ Brazil vào Mỹ đã giảm một nửa trong năm nay, riêng tháng 8 sụt tới 75% so với cùng kỳ 2024. Các nguồn cung khác từ Colombia (chịu thuế 10%) và Việt Nam (chịu thuế 20%) vẫn không đủ bù đắp.
Việc tăng thuế khiến giá mặt hàng cà phê ở Mỹ tăng chóng mặt. Các thương hiệu lớn và cửa hàng nhỏ đang cố gắng chịu một phần chi phí. Tuy nhiên, việc tăng giá là khó tránh khỏi.
J.M. Smucker - công ty mẹ của thương hiệu Folgers - đã nâng giá hai lần vào tháng 5 và tháng 8, đồng thời cảnh báo sẽ tiếp tục tăng thêm. Một số chuỗi nhỏ như French Truck Coffee áp phụ phí 4% để bù đắp.
Dù lượng tồn kho tạm thời giúp thị trường Mỹ tránh cú sốc giá ngay lập tức, nhưng theo chuyên gia, chỉ vài tháng tới, tác động sẽ rõ rệt hơn.
Nhà kinh tế Thijs Geijer thuộc ngân hàng ING cảnh báo: “Người tiêu dùng Mỹ vẫn chưa cảm nhận hết tác động. Kho dự trữ sẽ cạn dần và lúc đó câu hỏi lớn là nguồn cà phê bổ sung sẽ đến từ đâu”.
Cà phê xuất khẩu từ Brazil mất khoảng 20 ngày để tới Mỹ, sau đó cần rang xay rồi mới bán lẻ. Do đó, nhiều khả năng đến tháng 10-11, mức tăng giá sẽ hiện rõ trên từng tách cà phê mà người Mỹ mua mỗi ngày.
Ngoài áp lực từ thuế, giá cà phê toàn cầu vốn đã trong xu hướng tăng từ hơn một năm nay, khi thời tiết bất thường do biến đổi khí hậu gây mất mùa ở Brazil và Việt Nam – hai nhà sản xuất chủ lực.
Tình trạng thiếu hụt này đẩy giá cà phê giao sau trên thị trường quốc tế lên cao, tác động trực tiếp đến Mỹ - nơi nhu cầu tiêu thụ vẫn rất lớn. Theo Hiệp hội Cà phê Quốc gia Mỹ, có tới 2/3 người trưởng thành uống cà phê hàng ngày.
Cơ hội cho doanh nghiệp Việt
Theo Hiệp hội Cà phê ca cao Việt Nam, mặc dù rào cản thuế quan có phần tác động đến xuất khẩu cà phê sang thị trường Mỹ, nhưng bù lại giá tăng cao khiến kim ngạch xuất khẩu không bị suy giảm.
Theo số liệu của Hải quan Việt Nam, xuất khẩu cà phê sang Mỹ trong tháng 6 đạt gần 6.300 tấn, tăng 76% so với cùng kỳ năm ngoái. Giá cà phê xuất khẩu sang Mỹ trong 6 tháng đầu năm nay tăng mạnh gần 59%, giúp nâng kim ngạch tăng 76% lên hơn 333 triệu USD.
Đặt trong bối cảnh Brazil là quốc gia xuất khẩu cà phê lớn nhất vào Mỹ áp thuế tới 50% thì việc Việt Nam chỉ bị áp thuế 20% lại mở ra cơ hội lớn để tranh giành thị phần.
Bên cạnh đó, doanh nghiệp xuất khẩu cho biết không phải tất cả sản phẩm đều bị áp thuế tại Mỹ, một số mã hàng vẫn giữ nguyên, nên cà phê Việt vẫn có dư địa để cạnh tranh.
Với nhu cầu cà phê toàn cầu tăng mạnh, việc xuất khẩu vào Mỹ vướng hàng rào thuế quan không gây tác động mạnh đến ngành hàng mà lại là cơ hội để các doanh nghiệp Việt mở rộng thị trường trọng điểm khác, vì Mỹ chỉ là thị trường xuất khẩu lớn thứ 5 của Việt Nam, chiếm khoảng 6% tỷ trọng.
Lãnh đạo một công ty xuất khẩu cà phê cho biết: Khi thuế vào Mỹ tăng, nhà xuất khẩu có thể sẽ chuyển hướng sang thị trường khác. Tuy nhiên với nhu cầu cao từ Mỹ, doanh nghiệp Việt vẫn có thể tận dụng để giữ đơn hàng với giá cao. Các nhà rang xay từ Mỹ và người dân Mỹ sẽ phải chịu áp lực nhiều nhất từ thuế quan của chính quyền Trump.
Thực tế là từ đầu năm đến nay, bất chấp sự tác động của thuế quan, hay sự suy giảm về sản lượng, ngành hàng cà phê của Việt Nam tăng trưởng thấy rõ, không lo tồn kho cũng không bị áp lực về kim ngạch khi xuất khẩu trong 8 tháng đã vượt mức kỷ lục 5,6 tỷ USD của cả năm 2024. Dự báo cà phê xuất khẩu có thể đạt gần 8 tỷ USD trong niên vụ 2024-2025 - đạt mức kỷ lục cao nhất từ trước đến nay.
Theo chuyên gia dự báo, từ nay đến hết năm, giá cà phê toàn cầu sẽ tiếp tục ở mức cao do nguồn cung hạn chế. Trong bối cảnh đó, người dân Mỹ sẽ tiếp tục phải chi mức giá cao để mua cà phê, ít nhất là trong trung hạn.
