Họa sĩ nổi tiếng Việt Nam qua đời

Tối 17/7, họa sĩ Lê Thiết Cương – một trong những gương mặt nổi bật của hội họa đương đại Việt Nam đã trút hơi thở cuối cùng vào lúc 18h55 sau thời gian chống chọi với căn bệnh ung thư, hưởng thọ 63 tuổi.

Vài ngày trước khi qua đời, trên trang cá nhân, ông chia sẻ dòng trạng thái cuối cùng bằng một tác phẩm điêu khắc của chính mình, kèm theo câu thơ thiền trong bài Hữu Không của Thiền sư Từ Đạo Hạnh: “Có thì có tự mảy may / Không thì cả thế gian này cũng không” – như một lời tiễn biệt nhẹ nhàng, mang đậm tinh thần thiền học ông theo đuổi trong cả đời sáng tạo.

Họa sĩ Lê Thiết Cương sinh năm 1962 tại Hà Nội. Ông có bố là nhà biên kịch, nhà thơ nổi tiếng Lê Nguyên, mẹ là nhà quay phim Đỗ Phương Thảo.

Từ năm 1973 đến 1980, ông học trung học tại Hà Nội. Sau đó, từ năm 1985 đến 1990, ông theo học Trường Sân khấu - Điện ảnh Hà Nội, chuyên ngành thiết kế và làm phim hoạt hình. Chính nền tảng này đã giúp ông phát triển một lối tư duy hình ảnh rất riêng khi đến với hội họa.

Họa sĩ Lê Thiết Cương tổ chức triển lãm cá nhân đầu tiên tại Hà Nội vào năm 1987. Từ đó đến đầu những năm 2000, ông liên tục giới thiệu tác phẩm tại Việt Nam và quốc tế.

Đặc biệt, năm 1995, ông ra mắt triển lãm cá nhân đầu tiên ở nước ngoài với chủ đề Con đường yên tĩnh tại Hồng Kông và Singapore – đánh dấu sự hiện diện của mỹ thuật Việt trên bản đồ nghệ thuật đương đại khu vực.

Năm 1997, ông góp mặt trong các triển lãm nhóm Họa sĩ trẻ Việt Nam tại Paris (Pháp), Nghệ thuật Việt Nam sau thời kỳ mở cửa tại Washington D.C (Mỹ) và tổ chức triển lãm cá nhân Thay đổi tầm nhìn tại phòng tranh Plum Blossoms. Các năm tiếp theo, ông tiếp tục mang tranh Việt đến Thụy Sĩ, Thái Lan, Mỹ, Ý…

Tác phẩm của ông hiện nằm trong các bộ sưu tập lớn như Bảo tàng Quốc gia Singapore, Ngân hàng Deutsche AG (Việt Nam), Ngân hàng ABN Amro (Singapore) cùng nhiều bộ sưu tập cá nhân trong và ngoài nước.

Không chỉ là họa sĩ, Lê Thiết Cương còn là một người viết say mê. Ảnh hưởng từ thân phụ là nhà thơ Lê Nguyên, ông cho ra mắt nhiều cuốn sách, trong đó đáng chú ý có Thấy (2017), Người và nhà (2024) và mới nhất là Trò chuyện với hội họa (2025) – ra mắt chỉ một tháng trước khi ông qua đời.

Cuốn sách Trò chuyện với hội họa tập hợp 70 bài viết phê bình, cảm nhận về mỹ thuật, điêu khắc, gốm... từng được in rải rác trên nhiều tờ báo, tạp chí từ năm 2000. Đây không chỉ là tác phẩm nghiên cứu, mà còn là cách để ông đối thoại với các họa sĩ trong quá khứ, hiện tại và cả chính mình.

Dù mang trọng bệnh, họa sĩ Lê Thiết Cương vẫn miệt mài sáng tác và xuất bản sách. Cuộc đời ông là minh chứng sống động cho tinh thần nghệ sĩ bền bỉ, tự do và kiên định với con đường riêng. Không ồn ào, không chạy theo thị hiếu, ông theo đuổi triết lý tối giản, thiền định và đậm chất Á Đông – thể hiện xuyên suốt trong tranh, điêu khắc và cả trong ngôn từ.

Với nhiều thế hệ yêu nghệ thuật, Lê Thiết Cương là người đặt nền móng cho tinh thần hội họa đương đại mang đậm bản sắc Việt, đồng thời là chiếc cầu nối giúp đưa nghệ thuật Việt ra thế giới một cách lặng lẽ mà bền bỉ.

Sự ra đi của ông là mất mát lớn đối với nền mỹ thuật Việt Nam. Nhưng những tác phẩm và tư tưởng nghệ thuật mà ông để lại sẽ tiếp tục sống trong lòng người yêu nghệ thuật, như chính lời thơ ông chọn làm lời tiễn biệt cuối cùng: “Có thì có tự mảy may / Không thì cả thế gian này cũng không”.

>> ‘Nữ hoàng New Wave’ nổi tiếng Việt Nam qua đời