Huyền thoại từng giành giải 'Nobel ngành máy tính' sắp rời Meta

Yann LeCun - nhà khoa học trưởng về trí tuệ nhân tạo (AI) của Meta, đang chuẩn bị rời công ty để thành lập startup riêng, theo Financial Times. Ông cùng Geoffrey Hinton và Yoshua Bengio đặt nền móng cho học máy hiện đại, đồng thời là người giành giải A.M. Turing - giải thưởng được ví như “Nobel ngành máy tính”, vào năm 2018.

Gia nhập Meta từ năm 2013, LeCun là người sáng lập Facebook AI Research (FAIR), nền tảng đặt nền móng cho công nghệ học sâu trong các sản phẩm của công ty. Ông nổi tiếng với phát minh mạng nơron tích chập (Convolutional Neural Network - CNN), công nghệ nền tảng cho các ứng dụng nhận diện hình ảnh, video và giọng nói hiện nay.

Ngoài công việc tại Meta, ông còn là giáo sư tại Đại học New York, giảng dạy về khoa học dữ liệu, khoa học máy tính, khoa học thần kinh và kỹ thuật điện - máy tính.

Financial Times cho biết, LeCun dự kiến rời công ty trong vài tháng. Ông hiện đang đàm phán huy động vốn cho dự án mới, tập trung vào phát triển “mô hình thế giới” (world model) - hệ thống AI có khả năng hiểu và mô phỏng môi trường xung quanh, dự đoán các kịch bản nhân - quả giống như cách con người suy nghĩ và hành động. Đây là hướng nghiên cứu được các phòng thí nghiệm hàng đầu như Google DeepMind và World Labs theo đuổi.

Sự rời đi của LeCun diễn ra trong bối cảnh Meta đang tái cấu trúc mạnh mảng AI. CEO Mark Zuckerberg đã thành lập Meta Superintelligence Labs (MSL) nhằm phát triển hệ thống AI có khả năng tư duy vượt con người, đồng thời mời Alexandr Wang - CEO Scale AI, dẫn dắt bộ phận này. Công ty cũng đầu tư 14,3 tỷ USD vào Scale AI để củng cố năng lực về dữ liệu và huấn luyện mô hình.

Tháng 8 vừa qua, các thay đổi này đã khiến bộ phận AI của Meta gặp xáo trộn, khi một số nhân sự mới gặp khó khăn trong môi trường quản trị phức tạp, còn các nhóm nghiên cứu lâu năm bị thu hẹp phạm vi hoạt động. Gần đây, MSL thực hiện đợt cắt giảm khoảng 600 nhân sự, tập trung vào nghiên cứu AI cơ bản và hạ tầng sản phẩm, trong khi nhóm siêu trí tuệ tiếp tục tuyển dụng.

LeCun cho rằng, để hướng tới AI thực sự thông minh hơn con người, cần có những bước đột phá trong cách máy học từ dữ liệu thực tế, bao gồm cả hình ảnh, video và các trải nghiệm vật lý. “Trước khi tìm cách kiểm soát hệ thống AI vượt trội, chúng ta cần ít nhất một hướng dẫn cơ bản về thiết kế AI thông minh hơn một con mèo”, ông từng viết trên mạng xã hội X.

Những thay đổi trong chiến lược AI của Meta xuất hiện sau khi mô hình Llama 4 không đạt kỳ vọng, tụt lại phía sau các đối thủ như OpenAI và Google. Quyết định cải tổ đã khiến các công trình nghiên cứu dài hạn của LeCun tại FAIR bị lu mờ, trong khi tầm nhìn của MSL hướng tới siêu trí tuệ nhân tạo.

Yann LeCun sinh ngày 8/7/1960 tại Soisy-sous-Montmorency, Pháp, trong một gia đình có cha là kỹ sư. Ông tốt nghiệp kỹ sư điện năm 1983 tại Trường ESIEE Paris, sau đó học tiến sĩ khoa học máy tính tại Đại học Pierre et Marie Curie. Luận án của ông hoàn thành năm 1987 về các mô hình học kết nối - tiền thân của thuật toán truyền ngược (backpropagation).

Sau tiến sĩ, LeCun nghiên cứu cùng Geoffrey Hinton tại Đại học Toronto. Năm 1988, ông gia nhập AT&T Bell Labs, phát triển mạng nơ-ron tích chập (CNN), mở đường cho các ứng dụng AI trong nhận diện hình ảnh, video và giọng nói. Từ giữa những năm 1990, hệ thống nhận diện chữ số viết tay do ông phát triển dựa trên CNN được NCR - công ty công nghệ Mỹ, ứng dụng, xử lý khoảng 10-20% tổng số séc tại Mỹ.

Theo các nguồn tin nội bộ, LeCun đã trao đổi với các cộng sự về việc rời Meta sau hơn một thập kỷ cống hiến. Startup mới của ông sẽ tập trung vào phát triển World Model - một hướng đi khác biệt nhưng cùng mục tiêu hướng tới AI vượt trội hơn con người.

Nguồn tin cũng lưu ý kế hoạch có thể thay đổi và LeCun vẫn có thể tiếp tục ở lại Meta. Ông hiện không bình luận, trong khi đại diện Meta từ chối trả lời.