Loại gỗ quý là 'kim cương của núi rừng', triệu cây mới có một, giá lên đến chục tỷ
Quá trình tích trầm của cây dó kéo dài rất lâu, có thể mất từ 50 năm cho đến hơn 1.000 năm nên kỳ nam luôn đứng đầu trong số những loại gỗ quý hiếm và có giá trị kinh tế cực kỳ cao.
Đầu tháng 4/2024, tại Phú Yên và Khánh Hòa xuất hiện tin đồn nhóm người ở xã Hòa Xuân Đông (TX.Đông Hòa) và H.Vạn Ninh (Khánh Hòa) tìm được kỳ nam tại rừng đặc dụng Đèo Cả, bán được gần 10 tỷ đồng. Mặc dù ngay sau đó, thông tin này đã bị bác bỏ nhưng nhiều người vẫn không khỏi tò mò về loại gỗ quý có tên kỳ nam này.
Loại gỗ quý mang tên “kim cương của núi rừng”
Theo sách Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam của GS.TS Đỗ Tất Lợi, trầm hương hay còn được gọi là kỳ nam, trà hương, dó bầu…, có tên khoa học là Aquilaria agallocha Roxb., thuộc họ Trầm (Thymelacaceae). Trong đó, kỳ nam là tên gọi dành cho loại trầm quý hiếm nhất, có giá trị cao gấp 10-20 lần so với trầm hương thông thường.
Trầm hương được biết đến trên thế giới với khoảng 8 loài, chủ yếu phân bố ở các khu vực nhiệt đới, từ Ấn Độ, Đông Nam Á cho đến miền Nam Trung Quốc. Việt Nam là quốc gia nổi bật trong việc sở hữu nguồn trầm hương phong phú.
Tại Việt Nam, có ba loài dó nổi bật được xác định rõ: Aquilaria crassna (dó bầu), Aquilaria baillonii (dó baillonii), và Aquilaria banaensis (dó Bà Nà). Dó bầu là cây trung tính, ưa bóng khi còn non và dần thích nghi với ánh sáng khi trưởng thành. Loại cây này mọc chủ yếu trong các khu rừng nhiệt đới nguyên sinh hoặc thứ sinh, rậm rạp và xanh tươi quanh năm. Dó bầu thường được tìm thấy ở nhiều tỉnh thành như Tuyên Quang, Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh và trải dài từ Quảng Bình đến Tây Nguyên, An Giang, Kiên Giang, Phú Quốc.
Kỳ nam là một nguyên liệu quý trong ngành công nghiệp nước hoa và chế tác nhang tại Nhật Bản. Còn tại Trung Quốc, kỳ nam luôn được đánh giá là một loại thảo dược rất quý giá.
Kỳ nam là kết quả từ một quá trình tạo thành trên cây dó sau nhiều năm sinh trưởng. Cây dó có ba loại chính: dó lưỡi trâu, dó lang và dó bầu. Trong đó, trầm hương chủ yếu hình thành từ hai loại dó lưỡi trâu và dó lang, còn kỳ nam xuất hiện chủ yếu từ cây dó bầu (Aquilaria Agallochea thuộc họ Trầm). Điều này có nghĩa là không phải tất cả cây dó đều có thể tạo ra kỳ nam, có khi cả một triệu cây mới có thể tìm thấy một cây kỳ nam. Một số cây dó khi bị nhiễm bệnh sẽ hình thành trầm trong lõi thân. Khi quan sát qua kính lúp, các tế bào gỗ sẽ biến dạng, mất đi mộc tố, và chứa một loại nhựa thơm (tinh dầu), tạo thành những khối gỗ không đồng đều với các vết rãnh, màu sắc tối; đây chính là kỳ nam.
Để đánh giá kỳ nam chất lượng, người ta thường dựa vào độ mịn của sớ gỗ, càng mịn và có nhiều tinh dầu thì càng tốt, ngược lại, loại kỳ nam cứng, ít dầu sẽ có chất lượng kém hơn.
Kỳ nam có bốn loại chính, được phân theo màu sắc và độ quý hiếm, bao gồm: "nhất bạch, nhì thanh, tam huỳnh, tứ hắc". Kỳ bạch có màu sắc tương tự lá chuối non và sau khi được nạo sẽ chuyển sang màu trắng. Kỳ thanh cũng có màu sắc tương tự nhưng khi nạo sẽ có màu đen. Kỳ huỳnh có màu vàng đậm, thường xuất hiện ở các khu vực tỉnh Bình Thuận. Cuối cùng, kỳ hắc có màu đen, cứng và nặng hơn, nhưng mùi thơm ít và vị tê lưỡi cũng nhẹ hơn.
Có giá tiền tỷ khiến đại gia săn lùng
Giá trị của kỳ nam phụ thuộc vào một số yếu tố quan trọng như lượng dầu có trong gỗ, khả năng chìm nổi của khối gỗ và kích thước của nó. Những khối kỳ nam có nhiều dầu và trọng lượng lớn hơn 1kg, có thể được chế tác thành các món đồ trang trí như vòng tay với giá thu mua dao động từ 10 tỷ đồng đến 30 tỷ đồng mỗi kg.
Theo Vietnamnet, không phải cây dó nào cũng sản sinh ra trầm và việc tìm được một cây dó có khả năng tạo ra kỳ nam là cực kỳ hiếm. Cả nghìn cây dó mới có một cây cho trầm và phải tới hàng triệu cây mới có một cây tạo ra kỳ nam. Hơn nữa, quá trình tích trầm của cây dó kéo dài rất lâu, có thể mất từ 50 năm cho đến hơn 1.000 năm. Chính vì vậy, không có gì ngạc nhiên khi kỳ nam luôn đứng đầu trong số những loại gỗ quý hiếm và có giá trị kinh tế cực kỳ cao.
Trong bốn loại kỳ nam, bạch kỳ nam được coi là quý hiếm nhất và có giá lên tới 50 tỷ đồng mỗi kg. Thời gian để bạch kỳ nam đạt mức "lên men" hoàn thiện có thể kéo dài hơn 3.000 năm. Sau đó, thanh kỳ nam đứng thứ hai về giá trị, tiếp theo là huỳnh kỳ nam và cuối cùng là hắc kỳ nam.
Kỳ nam Việt Nam được biết đến là loại kỳ nam nổi tiếng và có giá trị nhất trong cộng đồng sưu tầm và giao dịch quốc tế. Đặc biệt, kỳ nam Việt Nam được săn lùng nhiều ở các thị trường lớn như Trung Quốc và Nhật Bản. Tuy nhiên, hiện nay nguồn cung cấp kỳ nam từ Việt Nam ngày càng trở nên khan hiếm do nhu cầu thị trường tăng cao. Mặc dù có những đại gia sẵn sàng chi một số tiền lớn để sở hữu kỳ nam, nhưng không phải lúc nào họ cũng có thể tìm mua được.
Trong lĩnh vực trang sức, vòng tay kỳ nam đặc biệt được ưa chuộng nhờ vào vẻ đẹp thanh lịch và khí chất đặc trưng. Không chỉ hấp dẫn phụ nữ, kỳ nam còn thu hút sự yêu thích từ cánh mày râu, nhờ vào sự độc đáo và giá trị tinh thần mà nó mang lại.
Một số doanh nhân Đài Loan (Trung Quốc) thường mua kỳ nam để chế tác thành chuỗi đeo tay hay dây chuyền, với mục đích trừ tà khí. Ý nghĩa tâm linh này góp phần không nhỏ vào việc đẩy giá trị của kỳ nam lên cao.
Kỳ nam được ví như "kim cương" của thế giới gỗ quý, xứng đáng được gọi là "vua của các loại hương liệu" nhờ vào khả năng giữ hương rất lâu, một đặc tính vô cùng quý giá.
Không chỉ nổi bật bởi mùi hương đặc biệt, huyền bí và vẻ ngoài thanh thoát, kỳ nam còn có khả năng trị liệu, giúp cải thiện sức khỏe và tinh thần của người sử dụng.
* Tổng hợp
>>Cây gỗ quý 4.300 năm tuổi là 'kho vàng', được trả giá gần nghìn tỷ
