Lỗi bí ẩn khiến hơn một nửa đội bay A320 đang hoạt động trên toàn cầu bị triệu hồi khẩn cấp

Ngày 28/11, Airbus ra thông báo yêu cầu các hãng khai thác thực hiện sửa chữa khẩn cấp trên khoảng 6.000 chiếc trong họ A320 - tương đương hơn nửa đội bay A320 đang hoạt động trên toàn cầu. Sự việc được khởi nguồn từ sự cố ngày 30/10 trên chuyến bay JetBlue từ Cancun (Mexico) về Newark (Mỹ), khi máy bay A320 ghi nhận “giảm độ cao không theo lệnh” gây chấn động cabin và làm một số hành khách bị thương. Chiếc máy bay buộc phải hạ cánh khẩn cấp tại Tampa, Florida. Các cuộc điều tra ban đầu cho thấy dữ liệu trong bộ ELAC (Elevator and Aileron Computer) có thể bị ảnh hưởng bởi “bức xạ Mặt trời mạnh”.

Cơ quan An toàn Hàng không châu Âu (EASA) đã phát hành một Chỉ thị Khẩn cấp, yêu cầu các hãng thực hiện việc quay về phiên bản phần mềm trước đó hoặc cài biện pháp bảo vệ phần cứng/phần mềm theo hướng dẫn của Airbus trước mỗi lần bay kế tiếp. Airbus cho biết phần lớn máy bay chỉ cần thực hiện cập nhật phần mềm, mất khoảng hai giờ cho mỗi chiếc. Tuy nhiên có tới hơn 1.000 chiếc đời cũ hơn có thể cần thay đổi phần cứng, kéo dài thời gian gián đoạn.

American Airlines - nhà khai thác A320 lớn nhất thế giới - cho biết khoảng 340 trong 480 chiếc A320 của họ cần được cập nhật và kỳ vọng sẽ hoàn thành “trong ngày hoặc ngày kế tiếp”. Hãng như Avianca thông báo ảnh hưởng lớn tới đội bay (hơn 70% máy bay của hãng bị liên quan) nên tạm ngưng bán vé cho các ngày tới để quản trị rủi ro. Một số nhà khai thác khác nói mức tác động hạn chế nhờ cơ cấu đội bay khác nhau. Hậu quả là hàng loạt chuyến bay bị chậm trễ hoặc hủy ở nhiều khu vực, đặc biệt trong thời điểm nhu cầu di chuyển cao.

Với khoảng 11.300 máy bay họ A320 đang hoạt động toàn cầu, trong đó có hơn 6.400 chiếc của mẫu A320 “gốc”, động thái này đặt ra thách thức lớn cho năng lực bảo trì tại các cảng kỹ thuật. Các nguồn tin trong ngành cảnh báo rằng việc dồn nhiều máy bay vào nhà xưởng để cập nhật trong thời gian ngắn có thể gây tắc nghẽn, dẫn tới giãn tiến độ sửa chữa và kéo dài gián đoạn cho hành khách.

Tại Việt Nam, Cục Hàng không Việt Nam (HKVN) cho biết đã triệu tập cuộc họp khẩn với các hãng để triển khai yêu cầu của EASA và Airbus. Báo cáo lúc 5h30 sáng 29/11 xác nhận trong tổng số 169 tàu bay A320/A321 đang khai thác trong nước, có 81 chiếc thuộc diện bắt buộc phải cập nhật phần mềm điều khiển ELAC trước thời hạn 6h59 ngày 30/11 (giờ Việt Nam).
Cục HKVN cảnh báo nguy cơ điều chỉnh hoặc chậm – hủy chuyến trong vài ngày tới khi các hãng ưu tiên đưa máy bay vào kiểm tra kỹ thuật. Lãnh đạo cơ quan này nhấn mạnh đây là tình huống bất khả kháng và yêu cầu các hãng chủ động sắp xếp lịch bay, hỗ trợ hành khách đổi vé, hoàn vé mà không thu phí, đồng thời phối hợp với ACV, VATM và các cảng vụ hàng không để duy trì an toàn khai thác và xử lý kịp thời mọi vấn đề phát sinh.

A320 là dòng máy bay bán chạy nhất lịch sử hàng không thương mại gần đây. Việc hệ thống fly-by-wire, vốn là điểm mạnh của A320 bị ảnh hưởng bởi yếu tố môi trường như bức xạ Mặt trời cho thấy sự phụ thuộc ngày càng lớn vào phần mềm và vi mạch. Airbus khẳng định đây là hành động phòng ngừa và ưu tiên an toàn hành khách, các nhà chức trách hàng không quốc gia đã vào cuộc phối hợp để giám sát việc thực hiện.