Máy lọc không khí có thật sự lọc được bụi mịn PM2.5?

Bụi PM2.5 có kích thước nhỏ hơn 2,5 micromet, đủ để xuyên sâu vào phổi và thậm chí đi vào máu. Đây là nhóm bụi được cảnh báo có thể gây các bệnh nguy hiểm như tim mạch, đột quỵ hoặc ung thư. Do kích thước quá nhỏ, không phải công nghệ lọc nào cũng giữ lại được nhóm hạt này.

Trong số các công nghệ đang phổ biến, màng HEPA được xem là hiệu quả nhất. Nghiên cứu của Đại học Công nghệ Queensland tại Úc cho thấy màng HEPA đạt chuẩn có khả năng giữ đến 99,9% hạt ô nhiễm kích thước từ 0,3 micromet.

Tuy nhiên, đa phần các loại màng HEPA thương mại hiện nay chỉ đạt hiệu quả thực tế khoảng 70% đến 80% khi xử lý PM2.5. Dù vậy, mức này vẫn giúp giảm đáng kể lượng bụi trong nhà.

Ngoài HEPA, công nghệ lọc tĩnh điện cũng cho hiệu quả cao nhờ dùng điện cực để hút bụi siêu nhỏ. Dù vậy, phần lớn thiết bị dạng này được thiết kế cho môi trường công nghiệp, nên ít phổ biến với người dùng thông thường. Trong khi đó, màng than hoạt tính chỉ có tác dụng xử lý mùi và khí độc, không giữ được bụi mịn. Công nghệ ion hay ozone có thể lọc một phần bụi nhưng cần vệ sinh thường xuyên để tránh nguy cơ vi khuẩn và virus phát triển trở lại.

Bên cạnh chức năng loại bỏ bụi, nhiều thiết bị còn hỗ trợ lọc nấm mốc, giảm tác nhân gây dị ứng hoặc khử khuẩn bằng tia UV. Một số dòng máy có khả năng loại bỏ mùi thức ăn, mùi thuốc lá hay mùi cơ thể, giúp không gian sống thoáng sạch hơn.

Ở những môi trường độ ẩm thay đổi mạnh, máy lọc không khí có thể góp phần cân bằng độ ẩm bằng cách hút bớt hơi nước khi trời nồm hoặc bổ sung ẩm vào những ngày hanh khô. Một số thiết bị kết hợp khuếch tán tinh dầu, tạo cảm giác thư giãn và hạn chế côn trùng xuất hiện.

Hầu hết thiết bị lọc không khí sử dụng cơ chế đối lưu. Máy hút không khí trong phòng, đưa qua các màng lọc để giữ bụi, nấm mốc hoặc vi khuẩn trước khi trả lại luồng khí sạch hơn. Ở những mẫu được tích hợp ion âm, các hạt ion được phát tán ra môi trường để bám vào bụi, sau đó bị hút về máy thông qua bản cực tích điện dương.

Hiệu quả lọc phụ thuộc lớn vào cấu tạo hệ thống màng. Màng thô có nhiệm vụ giữ bụi lớn, màng than hoạt tính xử lý mùi và chất hữu cơ bay hơi, còn màng HEPA đóng vai trò then chốt trong việc lọc bụi mịn.

Chất lượng không khí tại nhiều thành phố lớn giảm sút rõ rệt trong vài năm gần đây. Khói bụi từ phương tiện giao thông, hoạt động đốt rác, đốt rơm rạ kết hợp với hiện tượng thời tiết như nghịch nhiệt hay mù dày khiến chỉ số AQI nhiều ngày liên tiếp ở mức xấu. Hà Nội và TP HCM thường xuyên xuất hiện cảnh tượng mù mịt vào sáng sớm, kéo dài đến cả buổi trưa, khiến người dân lo ngại về sức khỏe.

Trong bối cảnh môi trường ngoài trời chưa thể cải thiện nhanh, máy lọc không khí trở thành giải pháp trước mắt mà nhiều gia đình lựa chọn. Các loại máy từ mini đến công suất lớn đều ghi nhận mức tiêu thụ tăng mạnh theo từng đợt ô nhiễm.