Ngày chọn chuyên ngành bác sĩ nội trú - kỳ thi khắc nghiệt, độc đáo
Mười năm qua, ngày 9/9 đã trở thành ngày đặc biệt đối với sinh viên y khoa, Trường Đại học (ĐH) Y Hà Nội, khi họ trải qua hoạt động “ghép đôi” người - nghề với hình thức trực tiếp. Với tên gọi Matchday (ngày lựa chọn chuyên ngành bác sĩ nội trú), đây được xem là kỳ thi sau ĐH độc đáo nhất hiện nay tại Việt Nam.
Khắt khe đầu vào
Bác sĩ nội trú được coi là kỳ thi sau ĐH khắc nghiệt nhất hiện nay, thể hiện ở chỗ, mỗi bác sĩ chỉ được dự thi một lần duy nhất trong đời ngay trong năm tốt nghiệp ĐH để lựa chọn chuyên ngành đào tạo chuyên sâu.
Nếu không vượt qua kỳ thi này, muốn trở thành bác sĩ một chuyên ngành nào đó, họ phải thi chuyên khoa I, chuyên khoa II, học thạc sĩ, tiến sĩ. Bác sĩ nội trú không chỉ là một danh xưng mà nó thực sự danh giá bởi yêu cầu khắt khe từ khâu thi tuyển chọn đầu vào đến chương trình đào tạo.
Để tham gia bậc đào tạo bác sĩ nội trú, sinh viên tốt nghiệp ngành Y khoa, Y học cổ truyền, Răng Hàm Mặt tại các trường đào tạo khối ngành sức khỏe được tham dự kỳ thi tuyển chọn ngay sau khi tốt nghiệp.
Thời gian gần đây, Trường ĐH Y Hà Nội đã mở rộng kỳ thi này cho sinh viên tốt nghiệp từ các trường y dược khác trên cả nước. Kỳ thi thường tổ chức vào tháng 8 hàng năm, chỉ dành cho sinh viên tốt nghiệp năm đó. Nếu trúng tuyển, các bác sĩ tốt nghiệp ĐH sẽ trở thành học viên bác sĩ nội trú với thời gian đào tạo toàn thời gian 3 năm tại trường và các cơ sở thực hành.
Trước năm 2016, các thí sinh tham dự kỳ thi bác sĩ nội trú đăng ký nguyện vọng chuyên ngành học trước khi thi. Từ năm 2016, Trường ĐH Y Hà Nội đổi mới chương trình đào tạo và mở rộng chỉ tiêu tuyển sinh, các thí sinh lựa chọn chuyên ngành dựa trên kết quả kỳ thi này (có điểm trước, chọn chuyên ngành sau).
Năm 2025, Trường ĐH Y Hà Nội tuyển sinh 426 chỉ tiêu bác sĩ nội trú cho 38 chuyên ngành đào tạo. Có 952/1009 thí sinh đến từ 14 cơ sở đào tạo nhóm ngành sức khỏe trong nước đăng ký tham gia kỳ thi. Kết quả, có 690 tân bác sĩ đủ điều kiện đi tiếp vào vòng lựa chọn chuyên ngành bác sĩ nội trú.
Tại Matchday, với 1 nguyện vọng/thí sinh, theo thứ tự bắt đầu từ thí sinh điểm cao nhất cho đến hết chỉ tiêu. Số chỉ tiêu của mỗi chuyên ngành đều có giới hạn, chuyên ngành ít khoảng 2 - 3 chỉ tiêu, chuyên ngành nhiều khoảng 30 - 40 chỉ tiêu.
Vì vậy, thí sinh điểm càng cao càng dễ có cơ hội trúng tuyển nguyện vọng mong muốn nhất. Không chỉ là ngày đăng kí chuyên ngành, Matchday còn được xem như là một lễ trưởng thành, nơi các tân bác sĩ nội trú đặt những bước chân đầu tiên vào con đường tạo dựng sự nghiệp khám, chữa bệnh.
Một bác sĩ từng học bác sĩ nội trú phẫu thuật tạo hình chia sẻ, năm anh dự thi, ngành phẫu thuật tạo hình chỉ có 2 chỉ tiêu và may mắn là một trong hai người đỗ. Sau khi thi xong kỳ thi bác sĩ nội trú, anh đã để quên cả balo ở phòng thi do phải tập trung nhớ nhiều kiến thức.
“Ba năm học bác sĩ nội trú, thi thoảng buổi tối đi xe lên lăng Bác mà tưởng như được đi du lịch. Nói như vậy để thấy rằng ba năm học bác sĩ nội trú rất căng”, vị bác sĩ nội trú nói.
Gương mặt của ngành “hot”
Giai đoạn gay cấn nhất là ứng viên xác định theo học ngành nào. Thông thường, mỗi bác sĩ sẽ dự định sẵn một vài nguyện vọng để bước vào Matchday. Tại đây, mỗi tân bác sĩ nội trú có 30 giây để đưa ra quyết định trực tiếp lựa chọn ngành học dựa trên những ngành còn chỉ tiêu. Hết thời gian, ứng viên không đưa ra lựa chọn, coi như từ bỏ quyền học bác sĩ nội trú và khi đã lựa chọn, không có quyền thay đổi.
Matchday năm nay, qua lựa chọn của những bác sĩ đạt điểm cao nhất trong kỳ thi cho thấy, sản phụ khoa, phẫu thuật tạo hình, gây mê hồi sức, ung thư… là những ngành “hot” nhất. Điều thú vị, 2 chuyên ngành sản phụ khoa, phẫu thuật tạo hình có sự cạnh tranh mạnh mẽ trong vị trí thí sinh đạt điểm cao tốp đầu bảng về mức độ hấp dẫn.
Do mỗi chuyên ngành đều có chỉ tiêu nhất định nên nếu ứng viên có điểm thi thứ hạng cao đã chọn hết chuyên ngành yêu thích, những ứng viên có điểm thấp hơn đành chọn chuyên ngành còn chỉ tiêu. Vì vậy, những người có điểm thi thấp phải chuẩn bị sẵn 4-5 nguyện vọng.
Người có đặc quyền đặt nguyện vọng đầu tiên của năm nay, tân bác sĩ Vũ Ngọc Duy (thủ khoa kỳ thi tuyển sinh nội trú của trường) đã chọn chuyên ngành sản phụ khoa. Người tiếp theo, tân bác sĩ Hoàng Mai Phương (á khoa) chọn chuyên ngành phẫu thuật tạo hình. Người thứ 3, người có điểm cao thứ 3 của kỳ thi, tân bác sĩ Nguyễn Thu Thủy, chọn chuyên ngành sản phụ khoa. Người thứ 4, tân bác sĩ Đinh Duy Khương, chọn chuyên ngành phẫu thuật tạo hình.
Hai chuyên ngành sản phụ khoa và phẫu thuật tạo hình nhanh chóng hết chỉ tiêu ngay từ những lượt thí sinh đầu tiên đặt nguyện vọng. Với 6 chỉ tiêu, đến thí sinh có điểm cao thứ 26, chuyên ngành phẫu thuật tạo hình đã tuyển đủ người. Còn chuyên ngành sản phụ khoa có 13 chỉ tiêu, đến lượt thí sinh thứ 33 đặt xong nguyện vọng cũng hết chỉ tiêu.
Ngoài 2 chuyên ngành trên, một số chuyên ngành khác cũng được xếp vào nhóm chuyên ngành "nóng" khi tuyển đủ chỉ tiêu trong nhóm 100 thí sinh điểm cao nhất: gây mê hồi sức; ung thư.
Ngoài 4 ngành trên, có 3 chuyên ngành khác được nhiều thí sinh trong nhóm 50 thí sinh điểm cao lựa chọn: chẩn đoán hình ảnh, nội tim mạch, nhi. Cục diện lựa chọn ngành bác sĩ nội trú của các tân bác sĩ năm nay đã có những thay đổi đáng kể. Cách đây 5-7 năm, chuyên ngành da liễu là hiện tượng khi được lựa chọn bởi nhiều thí sinh đạt điểm cao.
Một số chuyên ngành được xem là ít hấp dẫn hơn nhưng vẫn được những thí sinh điểm cao (tốp 150) chọn: hồi sức cấp cứu, thần kinh, tâm thần, y học hạt nhân, giải phẫu bệnh... Những lựa chọn không theo xu hướng này thường xuất phát từ tình yêu sâu sắc của người học dành cho nghề.
Có thể thấy, hoạt động “ghép đôi” người - nghề qua hình thức trực tiếp - sẽ có những tân bác sĩ do điểm thi không cao nên không có cơ hội lựa chọn ngành yêu thích nhất vì hết chỉ tiêu.
Thông điệp xuyên suốt nhiều năm nay của Ban giám hiệu Trường ĐH Y Hà Nội là chuyên ngành nào cũng xứng đáng để học tập và nghiên cứu, mọi cống hiến trong nghề nghiệp đều cao quý cho sức khỏe của nhân dân. Quan trọng là khi đã lựa chọn thì cần thực sự quyết tâm học tập và xây dựng cho mình năng lực cần có để trở thành những chuyên gia giỏi trong ngành.
Ðánh giá sát năng lực thí sinh
GS. TS Nguyễn Hữu Tú, Hiệu trưởng Trường ĐH Y Hà Nội cho biết, số lượng thí sinh dự thi bác sĩ nội trú lớn nhất từ trước tới nay và số lượng thí sinh ngoài trường tham gia không nhỏ (14 đơn vị).
Những tân bác sĩ vừa tốt nghiệp tham gia thi bác sĩ nội trú là lứa đầu tiên được học theo chương trình đổi mới “xuất trường” với 4 năm chuẩn bị và 6 năm đào tạo. Mười năm để có một đổi mới thay toàn bộ chương trình đào tạo bác sĩ y khoa và là xương sống đào tạo của trường.
GS Nguyễn Hữu Tú khẳng định, kỳ thi bác sĩ nội trú là kỳ thi đổi mới đầu tiên khi ngân hàng đề thi có tới 2.000 câu hỏi từ lí thuyết cơ sở đến lâm sàng. Có thể nói, kỳ thi bác sĩ nội trú năm nay đánh giá được sát năng lực của thí sinh.
Chia sẻ với các tân bác sĩ nội trú, GS Nguyễn Hữu Tú cho rằng, trong cuộc sống, người chọn nghề nhưng có khi là nghề chọn người. “Chúng tôi khi thi bác sĩ nội trú, chỉ tiêu rất ít (thường khoảng 15 - 20 chỉ tiêu tất cả các ngành - PV), chỉ người đứng đầu được quyền lựa chọn chuyên ngành.
Từ người thứ 2, học chuyên ngành theo sự phân công của nhà trường. Và những giáo sư, bác sĩ đầu ngành hiện nay, hầu hết đều không đứng thứ nhất, nhưng tôi đảm bảo rằng họ rất thành công, rất yêu nghề và bảo vệ nghề đến cùng”, GS. Tú nói.
Ông Tú lưu ý, bác sĩ nội trú là một danh xưng cao quý nhưng giá trị của bản thân mỗi người không phải là được chọn trước (người cao điểm hơn) mà là ở hành nghề sau này. Ông Tú thông tin, học bác sĩ nội trú không nhàn, nếu nhàn sẽ không thành chuyên gia giỏi.
Với các tân bác sĩ nội trú năm nay, ông khuyên cần chuẩn bị sức khỏe, tinh thần thật tốt để “chiến đấu” trong 3 năm tới. Theo ông, đây là giai đoạn khắc nghiệt nhất của một bác sĩ chuyên khoa trong tương lai. Vì các bác sĩ nội trú phải đáp ứng nhiều yêu cầu của các thầy tại bệnh viện, của nhà trường.
