Nông dân Quảng Trị khổ tận cam lai, cứ ngỡ cây dược liệu quý này sẽ được xuất khẩu sang xứ cờ hoa, nào đâu lại gặp cảnh vườn cây xơ xác, thiếu nợ trăm bề
Cây dược liệu quý an xoa từng được người dân xa Cam Lộ, tỉnh Quảng Trị đặt hết niềm tin lớn được xuất khẩu sang thị trường Mỹ béo bở. Ấy vậy mà giấc mơ quá xa vời, vườn trồng hiu hắt, xác xơ, doanh nghiệp nợ tiền, dừng mua nguyên liệu khiến nhiều hộ nông dân rơi vào cảnh mất trắng.
Cao dược liệu an xoa từng là giấc mơ của biết bao nông dân Cam Lộ
Theo Báo Dân Việt, đầu năm 2022, gia đình ông Trần Văn Tân (thôn Phương An 2, xã Cam Lộ) đã liên kết với công ty TNHH sản xuất thương mại Agri Dynamics để trồng hơn 0,8 ha an xoa. Bên cạnh đó cũng có 4 hộ dân cùng xã cũng liên kết, tổng diện tích toàn hộ lên tới hơn 4,7 ha.
Theo ông Tân, công ty này đã cam kết thu mua, bao tiêu sản phẩm từ cây dược liệu để chế xuất thành cao dược liệu xuất khẩu qua Mỹ. Các hộ dân đều đặt tin tưởng và kỳ vọng dược liệu này sẽ giúp thu nhập của gia đình cải thiện hơn.
Từ lời cam kết của công ty và sự kỳ vọng của nông dân, gia đình ông và các hộ đã vay ngân hàng hàng chục triệu đồng để đầu tư hệ thống tưới tiêu, cây giống, thuê nhân công cho vườn dược liệu.
Dưới sự hướng dẫn của nhân viên công ty, vườn dược liệu của ông Tân đã thu hoạch được gần 10 tấn lá tươi ngay trong vụ đầu tiên. Lúc này giá thu mua là 12.000 đồng/ kg. Tuy nhiên ông chỉ được nhận 40 triệu đồng và cho đến nay còn bị công ty nợ 80 triệu.
Cũng vì điều này mà 3 năm qua gia đình ông Tân rơi vào cảnh khó khăn. Cây không được thu mua, công ty nợ tiền, phá đi vườn dược liệu thì mất vốn.
Đầu tư vay ngân hàng hơn 150 triệu để mua ống nước, máy bơm cho việc tưới tiêu cho vườn trồng dược liệu, anh Trần Văn Thu (thôn Bảng Đông, xã Cam Nghĩa cũ) cũng sở hữu hơn 1ha cây an xoa, được công ty Agri Dynamics hỗ trợ phân bón. Nhưng từ năm 2023 đến nay, công ty cũng chỉ trả cho gia đình anh 40 triệu đồng, và dư nợ 80 triệu.
Tới nay, gia đình anh vẫn phải gồng khoản lãi nợ ngân hàng, hơn nửa diện tích vườn trồng cây bị chết và công ty vẫn chưa có động thái trả tiền. Anh mong rằng, công ty sớm có câu trả lời rõ ràng trong việc ngừng thu mua để anh sớm có quyết định cho việc dừng trồng hay tiếp tục.
Câu trả lời từ chính quyền
Cũng là hộ bị nợ hơn 136 triệu đồng từ công ty, ông Nguyễn Văn Phương (thôn Bảng Đông, xã Cam Nghĩa cũ) và nhiều hộ dân tại địa phương đang thu thập bằng chứng, hoàn thiện hồ sơ và gửi đơn tố giác tới cơ quan chức năng để đề nghị xem xét, điều tra và sớm xử lý vụ việc.
Theo đại diện phòng Kinh Tế xã Cam Lộ, Công ty TNHH Sản xuất Thương mại Agri-Dynamics đã liên kết với 7 hộ dân trên địa bàn xã từ năm 2022 để trồng cây dược liệu an xoa, xuất khẩu qua Mỹ.
Công ty này đã cam kết bao tiêu sản phẩm lá tươi an xoa, giá thành 12.000 đồng/ kg, rồi chế xuất thành cao dược liệu thành phẩm xuất sang thị trường Mỹ. Với mức giá như vậy trên mỗi ha người dân có thể thu về khoảng 200 triệu đồng. Cây giống trồng liên tục từ 7 - 10 năm.
Từ khi bắt đầu liên kết đến nay, công ty chỉ mới thu mua và chế biến xuất khẩu 2 lô sang Mỹ trong năm 2021 và 2022. Đến năm 2023, công ty này dừng mua không rõ lý do khiến nhiều hộ dân đầu tư khốn đốn.
Tháng 9/2023, công ty đã có phản hồi và ký cam kết tất toán nợ trước tháng 11 nhưng đến nay vẫn còn 5 hộ dân địa bàn xã bị nợ hơn 700 triệu đồng.
Chính quyền địa phương cũng đã tìm đường tiêu thụ cây an xoa nhưng không đạt. Bởi vậy, thời gian qua xã cũng có góp 50% chi phí cải tạo đất, vận động người dân chuyển đổi cây trồng.
