NÓNG: Dự kiến 11 tỉnh/thành này của Việt Nam không thuộc diện sắp xếp

11 tỉnh/thành giữ nguyên hiện trạng

Cụ thể, Dự thảo Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội do Bộ Nội vụ chủ trì soạn thảo nêu rõ sẽ có 11 đơn vị hành chính cấp tỉnh giữ nguyên hiện trạng.

Đó là: Hà Nội, Huế, Lai Châu, Điện Biên, Sơn La, Cao Bằng, Lạng Sơn, Quảng Ninh, Thanh Hóa, Nghệ An và Hà Tĩnh.

52 địa phương còn lại thuộc xếp, bao gồm cả 4 TP trực thuộc Trung ương của Việt Nam gồm: TP. HCM, Hải Phòng, Đà Nẵng, Cần Thơ.

>> Quảng Nam và Đà Nẵng: Địa phương nào đang dẫn đầu đường đua phát triển công nghiệp – du lịch miền Trung?

Theo cơ quan soạn thảo, việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh và cấp xã dựa trên các tiêu chí gồm: Diện tích tự nhiên, quy mô dân số, yếu tố lịch sử, truyền thống, văn hóa, tôn giáo, dân tộc, địa kinh tế, địa chính trị, quốc phòng và an ninh.

Trong số các tiêu chí trên, tiêu chí về diện tích tự nhiên và quy mô dân số được xác định theo Nghị quyết số 1211 (đã được sửa đổi, bổ sung năm 2022) của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về tiêu chuẩn phân loại đơn vị hành chính.

Theo quy định, đơn vị hành chính cấp tỉnh phải đáp ứng ba tiêu chuẩn bắt buộc gồm: diện tích tự nhiên, quy mô dân số và số lượng đơn vị hành chính cấp huyện trực thuộc. Cụ thể, đối với tỉnh miền núi, vùng cao, diện tích tối thiểu là 8.000km2 và dân số từ 0,9 triệu người trở lên; với các tỉnh còn lại, yêu cầu diện tích từ 5.000km2, dân số đạt ít nhất 1,4 triệu người.

Đối với thành phố trực thuộc Trung ương, tiêu chuẩn là diện tích tối thiểu 1.500km2 và dân số từ một triệu người. Ngoài ra, tất cả tỉnh và thành phố trực thuộc Trung ương đều phải có ít nhất 9 đơn vị hành chính cấp huyện.

Đối với các tỉnh, thành phố chưa đáp ứng đầy đủ 100% các tiêu chuẩn trên theo Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về phân loại đơn vị hành chính, sẽ phải thực hiện sáp nhập. Việc sáp nhập được tiến hành trên cơ sở bảo đảm sự tương đồng về lịch sử, văn hóa, truyền thống, thành phần dân tộc; giữ gìn và phát huy bản sắc riêng của từng địa phương; đồng thời phải đảm bảo yếu tố địa lý liền kề, điều kiện tự nhiên thuận lợi, hạ tầng giao thông kết nối và không gian kinh tế phù hợp, nhằm phát huy tối đa tiềm năng, lợi thế phát triển, thúc đẩy sự hỗ trợ và phát triển lẫn nhau giữa các địa phương sau sáp nhập.

Quá trình sáp nhập cũng cần cân nhắc đến trình độ, năng lực quản lý của cấp ủy, chính quyền địa phương, mức độ chuyển đổi số và ứng dụng công nghệ thông tin. Đặc biệt, phải chú trọng yêu cầu về quốc phòng, an ninh, bảo đảm xây dựng khu vực phòng thủ vững chắc tại các địa bàn trọng điểm, khu vực biên giới và hải đảo.

Theo dự kiến, trường hợp tỉnh sáp nhập với tỉnh sẽ tiếp tục được gọi là tỉnh; còn nếu tỉnh sáp nhập vào thành phố trực thuộc Trung ương thì đơn vị hành chính mới vẫn giữ nguyên là thành phố trực thuộc Trung ương.

Dự thảo cũng nêu rõ các trường hợp không thực hiện sắp xếp, bao gồm những đơn vị có vị trí biệt lập, hạ tầng giao thông khó kết nối hoặc có vị trí chiến lược đặc biệt quan trọng, ảnh hưởng đến quốc phòng, an ninh và bảo vệ chủ quyền quốc gia.

Cả nước chỉ còn dưới 3.000 đơn vị hành chính cấp xã

Theo Bộ Nội vụ, dự kiến có 9.996 trên tổng số 10.035 đơn vị hành chính cấp xã thuộc diện sắp xếp, nhằm giảm xuống còn khoảng dưới 3.000 đơn vị sau khi hoàn tất.

Việc sắp xếp áp dụng đối với các đơn vị cấp xã có diện tích tự nhiên hoặc quy mô dân số dưới 300% mức tiêu chuẩn quy định tại Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Quá trình này cần được thực hiện một cách thận trọng, có xem xét đầy đủ các yếu tố đặc thù như lịch sử, truyền thống, văn hóa, dân tộc, tôn giáo, tín ngưỡng, phong tục, tập quán; đồng thời cân nhắc điều kiện địa lý, tự nhiên, sự liên kết trong tiểu vùng và vùng tỉnh, cũng như quy mô và trình độ phát triển kinh tế. Bên cạnh đó, việc sắp xếp cũng phải bảo đảm yêu cầu về quốc phòng, an ninh chính trị, trật tự xã hội, hạ tầng giao thông và ứng dụng công nghệ thông tin phục vụ công tác quản lý Nhà nước và phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương.

Đối với trường hợp sáp nhập từ bốn đơn vị cấp xã trở lên, các tiêu chuẩn về diện tích và dân số không bắt buộc phải đáp ứng như một điều kiện tiên quyết. Tuy nhiên, mục tiêu của đợt sắp xếp lần này là giảm từ 70–75% số lượng đơn vị hành chính cấp xã hiện có. Đây được xem là bước đi quan trọng để chuẩn bị cho việc tổ chức lại bộ máy chính quyền địa phương theo mô hình hai cấp (tỉnh – xã), thay cho mô hình ba cấp (tỉnh – huyện – xã) hiện hành.

Việc sáp nhập sẽ được triển khai trên nguyên tắc giữ nguyên trạng các đơn vị hành chính hiện hữu, đồng thời có thể tiến hành sáp nhập xã của huyện này vào xã thuộc huyện khác nếu phù hợp. Sau sáp nhập, nếu xã nhập vào xã thì vẫn giữ tên gọi là xã; trường hợp xã nhập vào phường thì tiếp tục được gọi là phường. Các địa phương được quyền chủ động lựa chọn tên gọi mới cho đơn vị hành chính sau sắp xếp, tuy nhiên Trung ương khuyến khích đặt theo tên đơn vị cấp huyện trước sáp nhập, kèm theo số thứ tự, nhằm thuận tiện cho việc số hóa, thống kê và cập nhật dữ liệu hành chính.

Bộ Nội vụ cho biết, việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã thuộc thẩm quyền của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và sẽ được thực hiện trước, theo đúng lộ trình đã được Bộ Chính trị phê duyệt. Song song với quá trình này, các cơ quan có thẩm quyền cũng sẽ triển khai các thủ tục chính trị và pháp lý cần thiết để sửa đổi, bổ sung Hiến pháp năm 2013, tạo hành lang pháp lý cho việc kết thúc hoạt động của cấp huyện trong tương lai.

>> Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn: Việt Nam dự kiến giảm 50% số tỉnh/thành sau sắp xếp