NSND là Tiến sĩ đàn Tranh đầu tiên của VN, là giảng viên Nhạc viện, nhận loạt giải thưởng ‘khủng’
Hơn 40 năm làm nghệ thuật, Phạm Trà My đã nhận được nhiều danh hiệu và giải thưởng.
Hành trình theo đuổi đam mê không ngừng nghỉ
Khi còn là một cô bé 8, 9 tuổi, Phạm Trà My đã bị cuốn hút bởi những âm thanh ngọt ngào, trong trẻo của đàn tranh vang lên từ màn hình ti vi. Dù lúc ấy chưa hiểu rõ về cây đàn đặc biệt này nhưng hình ảnh người nghệ sĩ với dáng ngồi nhẹ nhàng, duyên dáng và những âm thanh trong trẻo của đàn đã để lại trong trái tim cô bé một dấu ấn sâu đậm. Chính khoảnh khắc ấy đã đánh thức niềm đam mê với đàn tranh trong cô, một niềm yêu thích ngày càng lớn lên qua thời gian.
Tuy nhiên, hành trình theo đuổi đam mê âm nhạc truyền thống của Trà My không hề dễ dàng. Cô sinh ra trong một gia đình không có truyền thống nghệ thuật, bố là thợ tiện, mẹ là giáo viên. Nhưng vì nhận thấy tình yêu mãnh liệt của con gái với âm nhạc, bố mẹ cô đã đồng ý cho cô theo học tại Nhạc viện Hà Nội (nay là Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam). Dù gia đình ủng hộ nhưng cuộc sống không phải lúc nào cũng dễ dàng. Cô từng chia sẻ rằng gia đình sống trong một ngôi nhà cổ, nên mỗi lần cô chơi đàn, âm thanh vang vọng ra khắp căn nhà. Cô phải chờ đến lúc bố mẹ ngủ say mới dám tập đàn nhưng vẫn không dám đeo móng đàn vì sợ gây ra tiếng động làm ảnh hưởng đến mọi người.
Thời điểm đó, âm nhạc truyền thống chưa thực sự được chú trọng nên con đường theo đuổi đàn tranh của Trà My đối diện với nhiều lời bàn tán, nghi ngờ. Nhưng với sự động viên của người cha – “Không làm thì thôi, làm phải làm đến cùng” – Trà My đã quyết tâm không từ bỏ. Cô tiếp tục theo đuổi đam mê, không ngừng nỗ lực để vượt qua mọi thử thách.
Những ngày tháng ấy, Trà My được bố đạp xe đưa đi học, những chuyến đi ấy trở thành một phần ký ức gắn liền với cô suốt nhiều năm. Với sự kiên trì và quyết tâm, cô đã hoàn thành chương trình học từ sơ cấp đến đại học chỉ trong 10 năm, thay vì 13 năm như thông thường. Thành quả của sự nỗ lực không ngừng ấy đã đưa Trà My trở thành sinh viên có thành tích học tập xuất sắc nhất trong khối nghệ thuật trên toàn quốc. Năm 1992, khi còn là sinh viên năm nhất, cô đã giành huy chương Bạc tại Hội diễn chuyên nghiệp toàn quốc, một thành tích đáng tự hào khi năm đó không có giải Vàng dành cho đàn tranh.
Hành trình chinh phục âm nhạc của Trà My bước sang một trang mới khi, vào năm 1994, cô tốt nghiệp hệ cử nhân bộ môn đàn Tranh và được giữ lại làm giảng viên tại trường. Không chỉ dừng lại ở việc giảng dạy, cô còn tiếp tục khẳng định mình qua những buổi biểu diễn quốc tế, đáng chú ý là lần đầu tiên cô tham gia Festival âm nhạc thế giới tại Nam Ninh, Trung Quốc, khi chỉ mới 19 tuổi.
Từ đó, con đường nghệ thuật của Phạm Trà My không ngừng phát triển. Cô đã gặt hái được nhiều thành công. Vào năm 2012, cô được trao tặng danh hiệu Nghệ sĩ Ưu tú (NSƯT). Năm 2024, Trà My được trao tặng danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân (NSND). Cũng trong năm 2024, Trà My có cơ hội đứng trên sân khấu quốc tế, biểu diễn cùng hơn 120 nghệ sĩ của dàn nhạc Thái Lan và có vinh dự được biểu diễn chung với Công chúa Thái Lan, một dấu mốc quan trọng trong sự nghiệp của cô.
Từ những bước đi đầu tiên đầy gian khó cho đến sự nghiệp rực rỡ hôm nay, hành trình của Phạm Trà My là minh chứng cho sức mạnh của đam mê và lòng kiên định.
Người nỗ lực lưu giữ tinh hoa văn hóa truyền thống
Tiến sĩ, NSND Trà My hiện đang giữ chức Trưởng bộ môn đàn Tranh tại Khoa Âm nhạc truyền thống, Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam. Cô là một trong những nghệ sĩ kiên cường với niềm đam mê mãnh liệt, là Hội viên của Hội Nhạc sĩ Việt Nam và thành viên của Dàn nhạc Truyền thống Việt Nam và Dàn nhạc Truyền thống châu Á.
Trong hơn 40 năm theo đuổi sự nghiệp âm nhạc, Phạm Trà My đã gặt hái nhiều thành tựu đáng ngưỡng mộ. Cô không chỉ giảng dạy mà còn tham gia biểu diễn đàn Tranh tại các kỳ hội diễn và liên hoan âm nhạc lớn trong và ngoài nước, giành nhiều huy chương và giải thưởng danh giá. Những giải thưởng ấy không chỉ là minh chứng cho tài năng mà còn là sự khẳng định cho sự nỗ lực và đam mê không ngừng nghỉ của cô. Trong số đó, có thể kể đến Huy chương Bạc độc tấu tại Hội diễn Ca múa nhạc dân tộc toàn quốc năm 1992, Giải thưởng đặc biệt cho Âm nhạc hay nhất tại Liên hoan âm nhạc Quốc tế tại Ý và Pháp, hay đại diện duy nhất của Việt Nam tham dự Festival đàn tranh châu Á tại Đài Loan, Trung Quốc…
Ngoài thành tích biểu diễn xuất sắc, Phạm Trà My còn có những đóng góp lớn trong nghiên cứu âm nhạc. Cuối năm 2023, cô bảo vệ thành công luận án Tiến sĩ với đề tài "Nghệ thuật diễn tấu đàn tranh từ 1956 đến 2020", một công trình nghiên cứu khó khăn khi phải tìm kiếm tài liệu về kỹ thuật đàn tranh trước năm 1956. Điều này không chỉ thể hiện sự tận tâm với nghệ thuật, mà còn khẳng định sự đóng góp của cô cho sự phát triển của âm nhạc truyền thống Việt Nam.
Phạm Trà My là một giảng viên nhiệt huyết với phương châm không chỉ dạy học trò cách chơi nhạc truyền thống, mà còn khuyến khích các em mở rộng khả năng biểu diễn. Cô cho rằng học trò không chỉ nên gắn bó với nhạc cụ dân tộc mà còn có thể thử nghiệm với những thể loại âm nhạc hiện đại, từ các ca khúc đang hot trên mạng cho đến các dự án phối hợp sáng tạo như kết hợp đàn Tranh, đàn Bầu và đàn T'rưng cùng DJ Trí Minh trong Festival Biểu diễn các nhạc cụ dân tộc thế giới tại Nam Ninh, Trung Quốc vào tháng 11/2024.
Hơn 40 năm làm nghệ thuật, Phạm Trà My đã nhận được nhiều danh hiệu và giải thưởng. Cô cũng được trao tặng Bằng khen Sứ giả hòa bình do Bộ Ngoại giao Mỹ trao tặng vào năm 2014 và Kỷ niệm chương vì sự nghiệp Văn hóa, Thể thao và Du lịch do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch trao tặng năm 2016.
Hành trình nghệ thuật của Phạm Trà My là một tấm gương sáng về lòng kiên trì, sự cống hiến và đam mê cháy bỏng với âm nhạc truyền thống, minh chứng cho sự phát triển mạnh mẽ của đàn tranh và âm nhạc dân tộc Việt Nam trong dòng chảy thời gian.
* Tổng hợp
