Ông Trump liên tục công kích tòa án, bùng nổ tranh cãi về phân quyền ở Mỹ

Phản ứng gay gắt từ Nhà Trắng sau phán quyết thuế quan

Phần lớn người Mỹ chưa từng nghe đến Tòa án Thương mại Quốc tế Hoa Kỳ – nơi có thẩm quyền trong các vấn đề thương mại. Tuy nhiên, sau khi một hội đồng gồm ba thẩm phán của tòa này ra phán quyết chống lại chính sách thuế quan quyết liệt của Tổng thống Trump hồi tháng 5, ông Trump và các đồng minh lập tức phản ứng theo những cách quen thuộc.

Stephen Miller, Phó Chánh văn phòng Nhà Trắng, gọi phán quyết này là một “cuộc đảo chính tư pháp” trên mạng xã hội. “Chúng ta đang sống dưới chế độ tư pháp độc tài”, ông Miller viết, kèm theo ảnh ba vị thẩm phán. Hai trong số này là do Đảng Cộng hòa bổ nhiệm, trong đó có một người do chính ông Trump đề cử.

“Cuộc tấn công của ông Trump vào các thẩm phán là nỗ lực phá vỡ nguyên tắc phân quyền”, Ty Cobb, luật sư từng bào chữa cho ông Trump trong cuộc điều tra đặc biệt nhiệm kỳ đầu, phát biểu. “Đây là một nỗ lực biến ba nhánh ngang hàng của chính quyền thành một nhánh thống trị duy nhất”.

Trên khắp nước Mỹ, trong nhiều vụ kiện không liên quan đến nhau, các thẩm phán đã liên tục ra phán quyết cho rằng Nhà Trắng dưới thời ông Trump đã vượt quá thẩm quyền hiến định dành cho tổng thống hoặc vi phạm các đạo luật do Quốc hội ban hành. Khoảng 180 phán quyết của tòa án đã ít nhất tạm thời đình chỉ một số sáng kiến của chính quyền này.

Dẫu vậy, ông Trump không phải là Tổng thống đầu tiên trong lịch sử phàn nàn về các tòa án liên bang

Trong nhiệm kỳ của mình, Tổng thống Franklin D. Roosevelt từng xung đột với Tòa án Tối cao – nơi phe bảo thủ đã cản trở chương trình New Deal của ông. Sau đó, ông theo đuổi một cuộc chiến mở rộng số lượng thẩm phán nhưng thất bại.

Tổng thống Barack Obama cũng từng công khai chỉ trích các thẩm phán Tòa án Tối cao trong bài phát biểu Thông điệp Liên bang năm 2010, liên quan đến phán quyết trong vụ Citizens United.

Còn khi chính quyền của Tổng thống George W. Bush thua kiện tại Tòa Tối cao trong một vụ liên quan đến quyền của các tù nhân tại Guantánamo Bay, ông phàn nàn: “Chúng tôi sẽ tuân theo phán quyết. Nhưng điều đó không có nghĩa là tôi phải đồng ý với nó”.

Tuy nhiên, ông Trump và các đồng minh của mình đã cá nhân hóa các cuộc tấn công nhắm vào các thẩm phán đưa ra phán quyết bất lợi, thậm chí công kích cả khái niệm rằng ngành tư pháp có vai trò giám sát hợp pháp các hành vi của tổng thống.

Barry Friedman, giáo sư luật tại Đại học New York và chuyên gia về luật hiến pháp, nhận định rằng tuy trong lịch sử luôn có những tổng thống không hài lòng với tòa án, nhưng "cách mà chính quyền Trump công kích tòa án đang làm suy yếu nghiêm trọng niềm tin vào hệ thống pháp lý”. Ông nói thêm: “Cá nhân hóa các cuộc tấn công vào từng thẩm phán, công khai danh tính của họ theo cách gợi ý rằng cần có hành động chống lại họ – điều đó thật đáng lo ngại”.

Trong vòng năm tháng trước ngày 1/3 năm nay, 80 thẩm phán riêng lẻ đã nhận được đe dọa. Nhưng chỉ trong sáu tuần sau đó, con số này tăng vọt lên 162 người. Sự gia tăng đột ngột này trùng hợp với làn sóng phát ngôn gay gắt từ ông Trump và các quan chức, công kích các thẩm phán đã ra phán quyết bất lợi cho chính quyền và thậm chí có những lời kêu gọi luận tội họ.

Theo The New York Times