Phát hiện mới về hành tinh láng giềng của Trái Đất khiến giới khoa học kinh ngạc
Giới khoa học từng cho rằng ở nơi có lực hấp dẫn thấp, ống dung nham thường lớn hơn do thành hầm ít nguy cơ sụp đổ, nhưng phát hiện mới đã phá vỡ quy luật này.
Từ lâu, các nhà khoa học đã biết rằng dung nham nóng chảy có thể tạo ra những đường hầm khổng lồ ẩn sâu bên dưới bề mặt Trái Đất, Mặt Trăng và sao Hỏa. Nhiều giả thuyết cho rằng các ống dung nham rộng lớn này có thể trở thành nơi trú ngụ tiềm năng cho con người trong tương lai, giúp bảo vệ trước bức xạ vũ trụ và các vụ va chạm của vi thiên thạch.
Mới đây, theo tạp chí New Scientist, các nhà nghiên cứu đã xác nhận sự tồn tại của những ống dung nham trên Sao Kim – hành tinh được xem là nóng bỏng nhất trong Hệ Mặt Trời và là láng giềng của Trái Đất. Điều khiến các nhà khoa học kinh ngạc là các đường hầm này lại có nhiều điểm tương đồng với những ống dung nham trên Mặt Trăng hơn là trên Trái Đất, dù khối lượng và lực hấp dẫn của Sao Kim gần giống Trái Đất. Giới khoa học từng cho rằng ở nơi có lực hấp dẫn thấp, ống dung nham thường lớn hơn do thành hầm ít nguy cơ sụp đổ, nhưng phát hiện mới đã phá vỡ quy luật này.

“Ống dung nham trên Trái Đất có thể tích nhỏ hơn, trên sao Hỏa thì lớn hơn một chút, còn trên Mặt Trăng thì lớn hơn nữa,” nhà nghiên cứu Barbara De Toffoli thuộc Đại học Padova phát biểu tại Hội nghị Khoa học Europlanet ở Phần Lan, theo dẫn nguồn từ New Scientist. “Và rồi đến Sao Kim, hoàn toàn phá vỡ quy luật này khi cho thấy các ống có thể tích cực kỳ lớn. Điều này cho thấy có thể đang tồn tại một yếu tố khác trên Sao Kim đóng vai trò quan trọng”, bà nhấn mạnh.
Trong nhiều năm qua, các nhà thiên văn học từng quan sát thấy nhiều hố và vết lõm lớn rải rác trên bề mặt Sao Kim, gợi ý sự tồn tại của ống dung nham. Tuy nhiên, họ vẫn chưa loại trừ khả năng các quá trình địa chất khác tạo ra hiện tượng này. Lần này, công trình nghiên cứu mới của nhóm De Toffoli đã đưa ra bằng chứng thuyết phục đầu tiên cho giả thuyết đó.
Theo kết quả phân tích, những hố này không chỉ nằm gần các núi lửa lớn mà còn phân bố theo hướng trùng khớp với độ dốc địa hình. Nhóm nghiên cứu cho rằng đây là dấu hiệu điển hình của dòng dung nham từng chảy trên bề mặt nghiêng. Thông qua mô phỏng, họ nhận thấy sự hình thành ống dung nham trên Sao Kim phù hợp với quá trình lớp dung nham bên ngoài nguội lại, trong khi phần nóng chảy bên dưới tiếp tục chảy đi, để lại đường ống rỗng khổng lồ.
Môi trường cực nóng và áp suất cao đặc trưng của Sao Kim có thể chính là yếu tố cho phép các ống dung nham đạt đến quy mô lớn, bất chấp lực hấp dẫn mạnh hơn Mặt Trăng. Chính kích thước khổng lồ này đã khiến giới khoa học kinh ngạc.

“Đặc điểm của các ống dung nham trên Sao Kim, đặc biệt là quy mô rất lớn, gợi ý rằng hành tinh này có thể sở hữu một số khoang ngầm rộng lớn nhất trong hệ Mặt Trời”, nhóm nghiên cứu nhấn mạnh trong báo cáo. Họ cho rằng phát hiện này không chỉ giúp hiểu rõ hơn về tiến trình tiến hóa nhiệt và kiến tạo của Sao Kim, mà còn mở ra cơ hội nghiên cứu các điều kiện trong quá khứ và hiện tại của hành tinh bí ẩn này.
Nhóm nghiên cứu đồng thời kêu gọi Cơ quan Vũ trụ châu Âu (ESA) trang bị radar xuyên thấu bề mặt (SRS) cho tàu thăm dò EnVision, nhằm quan sát chi tiết hơn. Nhiệm vụ này dự kiến được phóng vào cuối năm 2031 với mục tiêu giải mã câu hỏi lớn: tại sao Sao Kim, hành tinh láng giềng gần gũi nhất của Trái Đất, lại khác biệt đến vậy.
Theo: Futurism