“Quay xe” đưa ông Lê Viết Hải trở lại vị trí Chủ tịch HĐQT, Xây dựng Hoà Bình đang làm ăn ra sao?

Hơn nửa tháng trước, thông tin ông Lê Viết Hải từ nhiệm vị trí Chủ tịch HĐQT của Xây dựng Hoà Bình đã khiến nhiều nhà đầu tư quan tâm. Quan tâm bởi ông Lê Viết Hải là sáng lập viên, người đồng hành cùng HBC mấy chục năm nay bất ngờ rút lui.

Câu chuyện về nhân sự của Xây dựng Hoà Bình xảy ra những ngày cuối năm, và gay cấn đến những phút chót khiến những người quan tâm một lần nữa muốn lục lại lịch sử của doanh nghiệp xây dựng có bề dày nhiều năm này.

Xây dựng Hoà Bình tiền thân là Văn phòng Xây dựng Hòa Bình, thành lập năm 1987 do ông Lê Viết Hải sáng lập và làm Giám đốc điều hành với nhiệm vụ ban đầu là nhận thiết kế và thi công các công trình nhà ở tư nhân. Sau những năm tháng phát triển, mở rộng, Xây dựng Hoà Bình dần nhận những công trình lớn, đưa công ty thành doanh nghiệp có tên tuổi trong ngành.

Xây dựng Hoà Bình nhanh chóng lớn mạnh, một phần lớn nhờ tâm huyết của các lãnh đạo và sự đồng hành của các nhân viên công ty. Ở những thời điểm khó khăn nhất, cần sự huy động vốn, Hoà Bình lập ra Quỹ phát triển bằng sự đóng góp tích luỹ hàng tháng của cán bộ công nhân viên. Qua việc đóng góp này, mỗi thành viên cũng nhận thức rõ trách nhiệm và quyền lợi của mình, càng cố gắng trong công việc. Đây cũng là tiền đề cho việc thành lập Công ty cổ phần Hoà Bình.

Không chỉ vậy, Xây dựng Hoà Bình còn có nhiều chính sách thu hút, trọng dụng nhân tài bằng cách phát hành quyền mua cổ phiếu cho nhân viên. Quyền mua có hiệu lực sau 3 năm nếu nhân viên làm việc liên tục và không bị kỷ luật.

Sau những bước chuẩn bị chu đáo, sau những thành công trong quá trình hoạt động, tháng 12/2000 CTCP Xây dựng và Kinh doanh Địa ốc Hoà Bình được thành lập, do ông Lê Viết Hải làm Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc.

Làm người tiên phong, Hoà Bình cũng liên tục phát triển, nhanh chóng trở thành TOP 5 nhà thầu tổng hợp hàng đầu tại Việt Nam. Công ty đã tham gia và hoàn thành nhiều công trình lớn.

Năm 200 đánh dấu một chặng đường mới khi Xây dựng Hoà Bình chuyển sáng vai trò làm nhà thầu chính cho những công trình mới ở Phú Mỹ Hưng và nhanh chóng lấy được niềm tin từ khách hàng, được giao chỉ định thầu cho một số công trình như Khu phố Mỹ Thái II.

Hoà Bình đã hiện diện tại nhiều công trình lớn của Quốc gia như mở rộng nhà ga sân bay Tân Sơn Nhất, như Trung tâm Hội nghị Quốc gia Hà Nội, chung cư Green Hills, Chung cư cao cấp Cantavil…

Tháng 12/2006 Xây dựng Hoà Bình đưa cổ phiếu lên niêm yết tại Sở Giao dịch chứng khoán Thành phố Hồ Chí Minh với mã chứng khoán HBC. Hoà Bình lúc đó được xem là nhà thầu xây dựng đầu tiên ở phía Nam tham gia thị trường chứng khoán Việt Nam.

Chục năm sau đó, công ty chính thức đổi tên thành CTCP Tập đoàn xây dựng Hoà Bình vớilĩnh vực kinh doanh tập trung vào xây dựng các công trình, sản xuất và mua bán vật liệu xây dựng, hàng trang trí nội thất, kinh doanh bất động sản và phát triển khu công nghiệp để cho thuê lại.

Trên thị trường cổ phiếu HBC là một trong số những cổ phiếu có thanh khoản lớn trên thị trường. Năm 2017 khi tình hình kinh doanh của công ty có những bước tiến mới, giá cổ phiếu có nhịp tăng vọt.

Tuy vậy đầu năm 2022 đến nay cổ phiếu HBC có nhiều biến động, từ vùng giá gần 32.000 đồng/cổ phiếu đầu năm xuống dưới mệnh giá – tương ứng mất đi khoảng 70% giá trị khiến các nhà đầu tư lỡ tay “bắt đỉnh” vẫn ở ngoài đảo xa.

16 năm từ ngày đưa cổ phiếu lên giao dịch trên sàn chứng khoán, Xây dựng Hoà Bình đã nhiều lần tiến hành tăng vốn điều lệ. Từ mức 56 tỷ đồng ngày lên sàn, 10 năm sau đó vốn điều lệ công ty vượt 1.000 tỷ đồng, lên xấp xỉ 1.300 tỷ đồng vào năm 2017.

Năm 2019 vượt 2.000 tỷ đồng – lên mức 2.300 tỷ đồng. Và hiện tại vốn điều lệ công ty vượt 2.600 tỷ đồng.

Không chỉ vốn điều lệ gia tăng, mà tổng tài sản cũng gia tăng nhanh chóng, từ mức khoảng 133 tỷ đồng năm 2016 đã vượt 1.100 tỷ đồng vào năm 2008. Chỉ 10 năm sau đó, năm 2016 tổng tài sản Xây dựng Hoà Bình vượt 11.400 tỷ đồng. Kết thúc năm 2021 tổng tài sản công ty đạt 16.577 tỷ đồng. Và tính đến 30/9/2022 tổng tài sản đạt gần 18.700 tỷ đồng.

Tài sản gia tăng nhưng nợ phải trả cũng gia tăng nhanh chóng theo. Tổng nợ phải trả đến cuối năm 2021 lên trên 12.500 tỷ đồng thì đến hết quý 3 vừa qua đã vượt 14.900 tỷ đồng. Tỷ trọng giữa nợ phải trả và tổng tài sản đang ngày càng lớn.

Số liệu trên BCTC quý 3/2022 ghi nhận trong số 14.900 tỷ đồng nợ phải trả đến 30/9/2022 có gần 5.500 tỷ đồng dư vay nợ thuê tài chính ngắn hạn và hơn 1.000 tỷ đồng dư vay nợ thuê tài chính dài hạn. Tổng dư vay nợ thuê tài chính ngắn và dài hạn 6.500 tỷ đồng. Đây chính là nguyên nhân khiến công ty đang “gánh” khoản chi phí tài chính hàng trăm tỷ đồng.

Trong khi đó tiền, các khoản tương đương tiền, các khoản đầu tư tài chính ngắn hạn còn xấp xỉ 600 tỷ đồng. Giá trị hàng tồn kho còn khoảng 2.800 tỷ đồng. Bất động sản đầu tư hơn 10 tỷ đồng và tài sản dở dang dài hạn còn 51 tỷ đồng.

Các khoản vay ngắn hạn gần 5.500 tỷ đồng của Xây dựng Hoà Bình đều là các khoản vay ngân hàng. Chủ nợ lớn nhất là Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nan BIDV – 2.263 tỷ đồng. Chủ nợ lớn thứ 2 là Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam với tổng dư nợ đến 30/9/2022 là 1.323 tỷ đồng. Chủ nợ lớn thứ 3 là Ngân hàng TMCP Hàng Hải Việt Nam MSB với dư nợ hơn 536 tỷ đồng.

Trong số hơn 1.000 tỷ đồng dau vay nợ thuê tài chính dài hạn thì có 987 tỷ đồng là vay trái phiếu – mà trái chủ là Ngân hàng TMCP Hàng Hải Việt Nam MSB 500 tỷ đồng có thời gian đáo hạn đến tháng 12/2026; trái chủ Quỹ đầu tư Cơ hội PVI tổng 500 tỷ đồng còn lại có thời gian đáo hạn đến tháng 1/2025.

Năm 2017 là năm huy hoàng nhất của Xây dựng Hoà Bình từ khi thành lập đến nay với doanh thu vượt 16.000 tỷ đồng và lãi sau thuế kỷ lục 861 tỷ đồng. Đây cũng là năm công ty đổi tên thành Tập đoàn Xây dựng Hòa Bình.

Còn quá trình kinh doanh từ 2006 khi công ty đưa cổ phiếu lên sàn, doanh thu tăng trưởng mạnh qua các năm, từ mức hơn 200 tỷ đồng năm 2016 đã gấp 15 lần lên trên 3.000 tỷ đồng vào 5 năm sau đó – năm 2011. Doanh thu công ty vượt 5.000 tỷ đồng vào năm 2015 và gấp đôi ngay sau đó, vào năm 2016.

Năm 2019 Xây dựng Hoà Bình đạt mức doanh thu kỷ lục gần 18.700 tỷ đồng. Trên thực tế, doanh thu từ 2016 đến nay của công ty đều đạt trên 10.000 tỷ đồng, tuy vậy thời kỳ đỉnh cao nhất vẫn là các năm 2017-2019.

Năm 2020 và 2021 khi tình hình dịch bệnh Covi-19 bùng phát tại nhiều địa phương khắp cả nước, doanh thu công ty chững lại, đạt xấp xỉ 11.300 tỷ đồng và kết thúc 9 tháng đầu năm 2022 doanh thu HBC đang đạt trên 10.900 tỷ đồng.

Nói về lợi nhuận, những năm từ 2016 đến 2019 khi thị trường bất động sản đang “sốt”, lợi nhuận sau thuế công ty đạt được cũng rất cao với số lãi thấp nhất của năm 2019 cũng trên 400 tỷ đồng và năm 2017 là trên 860 tỷ đồng. Tuy vậy 2020 đến nay lợi nhuận bất ngờ giảm sút, chưa đến 100 tỷ đồng.

Nhiều nguyên nhân dẫn tới lãi giảm những năm gần đây. Nguyên nhân chính là ảnh hưởng từ việc giãn cách, phong toả, nguyên nhân lớn hơn là gánh nặng chi phí lãi vay.

Dòng tiền của công ty, trên BCTC quý 3/2022 ghi nhận lưu chuyển tiền thuần từ hoạt động kinh doanh trong 9 tháng đầu năm 2022 ghi âm hơn 1.300 tỷ đồng chủ yếu do tăng/giảm các khoản phải thu. Lưu chuyển tiền thuần từ hoạt động đầu tư cũng đang ghi âm 319 tỷ đồng còn lưu chuyển tiền thuần từ hoạt động tài chính 1.500 tỷ đồng.

Trên thực tế, phiên họp Hội đồng quản trị tháng 6/2021 của HBC đã thông qua chủ trương thoái vốn tại các dự án đầu tư địa ốc trong nước hoặc công ty thành viên đang hoạt động không hiệu quả nhằm bổ sung nguồn vốn lưu động cho hoạt động kinh doanh.

Về hoạt động, năm 2021 đánh dấu nhiều bước tiến mới của Xây dựng Hoà Bình. Công ty đẩy mạnh thêm lĩnh vực thi công công nghiệp và thi công hạ tầng, tăng sự hiện diện tại 49/63 tỉnh thành trên cả nước trong đó Đắk Lắk và Hải Dương là 2 tỉnh mới có công trình xây dựng của HBC. Công ty cũng ký kết hợp tác chuyến lược với Shire Oak Inteanational trong việc phát triển điện mặt trời. Những công trình xây dựng mang lại doanh thu lớn cho năm 2021 – thì công trình lớnnhaats là Khu căn hộ Vịnh đảo Skya Oasis Residences 727 tỷ đồng.

Tính đến hiện tại, Xây dựng Hoà Bình cho biết công ty đang thực hiện thi công 92 công trình tại 49/63 tỉnh thành và vươn mình ra 4 quốc gia. Một trong những dự án ngoài nước của HBC là Toà chung cư cao cấp 30 tầng tại Hamilton, Ontario, Canada với tổng chi phí phát triển dự án 139 triệu CAD – tương ứng khoảng 2.500 tỷ đồng.

Quay trở lại vấn đề nhân sự đề cập đầu bài. Ngày 31/12/2022 – ngay khi trước kỳ nghỉ Tết Dương lịch vừa qua, trang chủ của Xây dựng Hoà Bình bất ngờ công bố nội dung Nghị quyết Hội đồng quản trị số 53/2022 họp ngày 31/12/2022 thông qua việc hoãn thi hành các nội dung của Nghị quyết 50 và 51 của Hội đồng quản trị ngày 14/12/2022.

Nội dung cụ thể: Thông qua việc Hoãn thi hành đối với Đơn xin từ nhiệm chức vụ Chủ tịch HĐQT Xây dựng Hoà Bình và Đơn từ nhiệm xin rút khỏi tư cách Thành viên Hội đồng quản trị đều của ông Lê Viết Hải kể từ ngày 1/1/2023. Thông qua việc Hoãn thi hành việc thành lập Hội đồng sáng lập Tập đoàn Xây dựng Hoà Bình theo Nghị quyết 50 ký ngày 14/12/2022. Thông qua việc Hoãn thi hành việc bổ nhiệm chức vụ Tổng Giám đốc cho ông Lê Viết Hiếu theo Nghị quyết số 50 ngày 14/12/2022. Thông qua hoãn thi hành việc bầu Tiến sĩ Nguyễn Công Phú vào chức vụ Chủ tịch HĐQT theo Nghị quyết số 51 ký ngày 14/12/2022.

Nghị quyết này có hiệu lực thi hành ngay từ ngày ký 31/12/2022. Nghị quyết được công bố bằng 2 thứ tiếng, và chú thịch trong trường hợp có sự mâu thuẫn giữa tiếng Việt và Tiếng Anh thì sẽ ưu tiên áp dụng phần tiếng Việt.

Như vậy, bằng quyết định này, ông Xây dựng Hoà Bình “quay xe” phút cuối, đưa ông Lê Viết Hải trở lại làm Chủ tịch HĐQT, huỷ bỏ mọi quyết định liên quan đến việc bổ nhiệm ông Nguyễn Công Phú giữ chức Chủ tịch HĐQT công ty. Cũng bỏ luôn việc thành lập Hội đồng sáng lập công ty.

Trở lại vấn đề, trước đó ngày 14/12/2022 Xây dựng Hoà Bình đã chấp thuận Đơn xin từ nhiệm của ông Lê Viết Hải, và có thông báo thay đổi nhân sự, theo đó miễn nhiệm vị trí Chủ tịch HĐQT đối với ông Lê Viết Hải theo đơn từ nhiệm, từ 1/1/2023.

Nguyên nhân ông Lê viết Hải từ nhiệm vị trí Chủ tịch HĐQT và rút khỏi Thành viên HĐQT được nêu rõ trong Nghị quyết số 50 – là nhằm đảo bảo tính pháp lý trong việc đề cử ông Lê Viết Hiếu đảm nhiệm chức vụ Tổng Giám đốc theo quy định của Luật doanh nghiệp, sẽ được trình vào kỳ Đại hội đồng cổ đông sắp tới.

Cùng với việc ông Lê Viết Hải từ nhiệm, HBC thông qua quyết định thành lập Hội đồng sáng lập Tập đoàn Xây dựng Hoà Bình và chấp thuận bổ nhiệm ông Lê Viết Hải vào vị trí Chủ tịch Hội đồng sáng lập công ty từ 1/1/2023.

Hội đồng sáng lập được thành lập – là cơ quan tham mưu, tư vấn và phản biện cho Hội đồng quản trị và Ban điều hành công ty về chiến lược kinh doanh và các quyết sách trong hoạt động của Công ty nhằm đảm bảo cho HBC tiếp tục phát triển, nhằm bảo vệ tốt nhất quyền và lợi ích của các cổ đông, đảm bảo hài hoàm công bằng với lợi ích của các bên.

Hội đồng sáng lập có 5 thành viên, được cử người tham dự các phiên họp của Hội đồng quản trị. Hội đồng sáng lập có thể yêu cầu làm việc, trao đổi, chất vấn trực tiếp các Thành viên HĐQT, ban điều hành công ty về thực hiện chức năng và quyền hạn theo quy chế.

Những quyết sách quan trọng của HĐQT cần có sự tán thành của Hội đồng sáng lập như việc thay đổi mục tiêu, định hướng, thay đổi quan trọng trong hoạt động kinh doanh, các hợp đồng mua bán sáp nhật lớn hơn 100 tỷ đồng; việc phát sinh các khoản nợ hoặc cấp bảo lãnh có giá trị trên 20 tỷ đồng; bổ nhiệm hoặc thay thế Chủ tịch HĐQT, Tổng Giám đốc…

Bên cạnh việc từ nhiệm, trong tâm thư gửi quý cổ đông ngày 14/12/2022, ông Lê Viết Hải cũng cho biết việc ông từ nhiệm là nhằm đảm bảo tính pháp lý cho việc đề cử ông Lê Viết Hiếu đảm nhận chức vụ Tổng Giám đốc vào kỳ Đại hội đồng cổ đông năm 2023 và được cả 8/8 thành viên HĐQT đồng thuận tuyệt đối. Ông Lê Viết Hải cũng cho biết cả 8/8 Thành viên HĐQT thống nhất tín nhiệm bầu ông Nguyễn Công Phú – Thành viên HĐQT độc lập – giữ vị trí Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Xây dựng Hoà Bình.

Những quyết định này đã “lý giải” rõ ràng cho việc rút lui của ông Lê Viết Hải trước đó: hành trình chuyển giao cho thế hệ trẻ - ông Lê Viết Hiếu – và lui dần về vị trí cố vấ bằng chức danh và quyền hạn tại Hội đồng sáng lập. Bên cạnh đó “quyền hạn” lớn của Hội đồng sáng lập cũng phần nào cho thấy việc ông Lê Viết Hải rút lui chỉ là màn “buông rèm nhiếp chính”.

Ông Lê Viết Hải và ông Nguyễn Công Phú chụp ảnh lưu niệm cùng các thành viên HĐQT Tập đoàn Xây dựng Hòa Bình.

Nói về ông Lê Viết Hiếu, vị thiếu gia nhà ông Hải sinh năm 1992. Ông là Cử nhân khoa Quản trị kinh doanh của Đại học Calìornia Polytechnic Hoa Kỳ. Ông Lê Viết Hiếu tham gia các công việc tại Xây dựng Hoà Bình từ năm 2016 bắt đầu từ vị trí Phó giám đốc phát triển thị trường nước ngoài của HBC. Năm 2020 ông là Thành viên HĐQT, Phó Tổng Giám đốc đối ngoại khu vực Miền Bắc của HBC.

Cũng trong năm 2020, nhiều lãnh đạo doanh nghiệp nắm giữ vị trí Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc trước đó phải đưa ra sự lựa chọn phù hợp với quy định về việc Chủ tịch HĐQT không được kiêm nhiệm chức danh Tổng Giám đốc của một công ty đại chúng. Ông Lê Viết Hải từ nhiệm vị trí Tổng Giám đốc, và ông Lê Viết Hiếu được bầu làm Tổng Giám đốc của Xây dựng Hoà Bình thời hạn 2 năm từ 23/7/2020.

Thời gian 2 năm kết thúc, Xây dựng Hoà Bình quyết định ông Lê Viết Hiếu thôi giữ chức vụ Tổng Giám đốc công ty từ 23/7/2022 và bổ nhiệm ông Hiếu giữ chức vụ Phó Tổng Giám đốc thường trực Tập đoàn Xây dựng Hoà Bình từ 23/7/2022.

Với việc phút chót hoãn thi hành một loạt các quyết định về thay đổi nhân sự, giữ chân ông Lê Viết Hải ở lại ghế Chủ tịch cũng đồng nghĩa với việc đưa ông Lê Viết Hiếu lên làm CEO sẽ bất thành.

Một thông tin khác liên quan, trong ngày 1/1/2023 – một ngày sau khi Xây dựng Hoà Bình công bố trên trang chủ Nghị quyết số 53 của Hội đồng quản trị được ký bởi ông Lê Viết Hải, thì HBC lại có Thông cáo báo chí với nội dung “kể từ ngày 1/1/2023, mọi thông tin, nội dung, văn bản không được ban hành chính thức từ Tập đoàn Xây dựng Hòa Bình và đại diện pháp luật là ông Lê Viết Hải đều không có giá trị."

Nội dung thông cáo báo chí ghi rõ: Ngày 31/12/2022 Xây dựng Hoà Bình đã ban hành Nghị quyết HĐQT số 53 theo đúng quy định. Xây dựng Hoà Bình cũng cho biết “Tập đoàn xây dựng Hoà Bình không chịu trách nhiệm về những thông tin, nội dung mà các cá nhân, tổ chức nhân danh Hoà Bình để thực hiện các hành vi vi phạm Pháp luật”.

Xây Dựng Hoà Bình quyết định “quay xe” về nhân sự cấp cao chỉ trong một thời gian ngắn, kèm những công bố thông qua qua thông cáo báo chí khiến nhà đầu tư đang chờ thêm những tin tức mới từ phía công ty.