Sam Altman bị sa thải, biến cố khiến CEO của OpenAI hiểu ra sức mạnh lớn nhất của người lãnh đạo

Trong thế giới doanh nghiệp, vị trí CEO là đỉnh cao của quyền lực và danh vọng, nhưng cũng là nơi ranh giới giữa vinh quang và thất bại trở nên mong manh hơn bao giờ hết. Chỉ một quyết định sai có thể khiến giá trị công ty sụt hàng chục tỷ USD trong chớp mắt, và đôi khi, chính người lãnh đạo lại trở thành nạn nhân của cỗ máy mà mình tạo ra.

Câu chuyện của Sam Altman, CEO của OpenAI, là ví dụ điển hình. Tháng 11 năm 2023, ông bị chính hội đồng quản trị công ty mình sáng lập sa thải, với lý do ngắn gọn: “Không còn đủ niềm tin vào khả năng lãnh đạo của ông”. Chưa đầy ba ngày sau, gần như toàn bộ nhân viên OpenAI ký đơn yêu cầu phục chức cho Altman, trong khi Microsoft, cổ đông lớn nhất của công ty, công khai ủng hộ ông. Chỉ sau vài ngày, Altman trở lại vị trí CEO trong một kịch bản chưa từng có tiền lệ ở Thung lũng Silicon.

Từ cú ngã đến bài học về niềm tin

Trong cuộc phỏng vấn với Business Insider, Sam Altman thừa nhận đây là cú sốc lớn nhất đời mình: “Tôi học được hai điều đó là niềm tin là nền tảng của mọi tổ chức, và tôi không phải là người bất tử”.

Ông kể rằng suốt thời gian trước đó, ông quá tập trung vào sản phẩm và chiến lược mà quên mất rằng mối quan hệ với hội đồng quản trị cũng cần được vun đắp. Altman nói: “Niềm tin, không tự nhiên mà có. Nó phải được duy trì như mọi mối quan hệ khác”.

Bài học đầu tiên mà các CEO có thể rút ra là lãnh đạo không phải quyền lực tuyệt đối, mà là trách nhiệm được trao và có thể bị lấy lại bất cứ lúc nào. Dù điều hành một công ty tỷ đô hay một startup non trẻ, sự minh bạch và lòng tin với đội ngũ luôn là yếu tố sống còn. Chính sự thiếu đồng bộ trong giao tiếp với hội đồng quản trị đã khiến Altman đánh mất vị thế, dù chỉ trong thoáng chốc.

Lãnh đạo bằng văn hóa, không chỉ bằng quyền lực

Khi trở lại, việc đầu tiên Altman làm không phải là tái cấu trúc công ty hay đẩy nhanh tiến độ sản phẩm, mà là lắng nghe nhân viên để hiểu họ cảm thấy thế nào sau biến cố. Ông kể: “Chúng tôi chưa bao giờ gắn bó như lúc đó. Tôi nhận ra sức mạnh thật sự của một công ty không nằm ở công nghệ, mà trong niềm tin giữa con người với con người”.

Sự kiện ấy khiến Altman thay đổi phong cách lãnh đạo. Nếu trước kia ông được xem là người lạnh lùng, chỉ tập trung vào tốc độ và tăng trưởng, thì sau cú ngã, ông trở nên kiên nhẫn và bao dung hơn. Trả lời Time, ông nói: “Tôi từng nghĩ nhiệm vụ của mình là giúp công ty đi nhanh nhất có thể. Giờ tôi hiểu, vai trò của tôi là giúp mọi người trong công ty đi xa nhất có thể”.

Thất bại là phép thử của bản lĩnh lãnh đạo

Cú ngã của Altman phản ánh một quy luật quen thuộc đó là chỉ trong khủng hoảng, bản lĩnh thật của người lãnh đạo mới được thử thách. Khi ánh hào quang bị tước bỏ, CEO buộc phải đối diện với điểm yếu của mình, điều mà thành công thường che giấu.

Nhiều nhà lãnh đạo khác cũng từng trải qua hành trình tương tự. Glenn Fogel, CEO của Booking Holdings, từng chia sẻ rằng bị sa thải thời trẻ giúp ông học được hai bài học không trường lớp nào dạy: “Sự khiêm tốn và khả năng lắng nghe”. Còn với Sam Altman, thất bại trở thành cột mốc định hình lại cách ông nhìn nhận quyền lực và con người.

Không ai bất khả chiến bại

Từ Steve Jobs bị đẩy khỏi Apple năm 1985 rồi trở lại làm nên cuộc cách mạng, đến Howard Schultz quay lại cứu Starbucks, hay Bob Iger tái xuất giữa khủng hoảng của Disney, lịch sử cho thấy sức mạnh thật sự của một nhà lãnh đạo không nằm ở việc họ giữ được vị trí bao lâu, mà ở khả năng đứng dậy khi bị gạt khỏi bàn cờ.

Trong thời đại mà mọi thứ thay đổi nhanh hơn cả vòng đời sản phẩm, không một CEO nào có thể an toàn tuyệt đối. Nhưng chính trong khoảnh khắc tăm tối nhất, khi niềm tin sụp đổ và tổ chức chao đảo, người lãnh đạo mới chứng minh được giá trị thật sự của mình.

Sam Altman, từ một “người bị phản bội”, đã trở thành biểu tượng cho khả năng phục hồi không chỉ của một cá nhân, mà của cả một tổ chức đặt niềm tin vào con người.