Sinh viên bị điểm 0 vì lỗi của AI

Sai sót nhỏ, hậu quả lớn

Năm 2023, Moira Olmsted đăng ký một khóa học trực tuyến tại Đại học Central Methodist (Mỹ). Nhưng ngay học kỳ 1, Olmsted nhận một điểm 0 và giáo viên nói lý do là công cụ phát hiện AI xác định bài viết của cô có khả năng do AI tạo ra.

Olmsted phản đối quyết định này và cho biết cô mắc chứng tự kỷ, thường viết theo khuôn mẫu, nên dễ gây nhầm lẫn với nội dung do AI tạo ra. Mặc dù điểm số được sửa, Olmsted vẫn nhận cảnh báo, nếu bị phát hiện lần nữa, bài của cô sẽ bị xử lý như trường hợp đạo văn.

Các công cụ phát hiện văn bản AI tốt nhất có độ chính xác cao, nhưng không phải lúc nào cũng tránh được nhầm lẫn.

Businessweek đã thử nghiệm hai dịch vụ hàng đầu hiện nay - GPTZero và Copyleaks - trên một mẫu ngẫu nhiên gồm 500 bài luận ứng tuyển gửi đến Đại học Texas A&M hè năm 2022, ngay trước khi ChatGPT ra mắt, gần như đảm bảo các bài luận này không phải do AI tạo ra. Kết quả, các dịch vụ này xác định sai 1-2% số bài luận là có khả năng do AI viết, thậm chí một số trường hợp còn khẳng định độ chắc chắn gần 100%.

Một nghiên cứu của Đại học Stanford cũng chỉ ra rằng công cụ phát hiện AI gần như hoàn hảo với bài viết của học sinh người Mỹ, nhưng lại xác định sai hơn một nửa số bài viết của sinh viên nước ngoài.

Ken Sahib, một sinh viên nói được nhiều thứ tiếng và đã sống phần lớn thời thơ ấu tại Ý, cho biết, anh cảm thấy "ngộp thở" khi nhận điểm 0 cho bài tập trong khóa học Giới thiệu Mạng máy tính tại Trường Cao đẳng Berkeley ở New York. Khi Sahib hỏi lý do, giáo viên trả lời: “Mọi công cụ tôi thử đều cho kết quả là bài của em do AI tạo ra”.

Sahib cho biết, cuối cùng anh cũng được lên lớp nhưng sự cố này đã làm rạn nứt mối quan hệ với giáo sư. “Sau sự việc đó, chúng tôi hầu như không nói chuyện với nhau”, Sahib chia sẻ. Khi được hỏi về sự việc này, vị giáo sư không phản hồi.

Lo ngại về hiệu quả thực sự của công cụ phát hiện AI

Theo bloomberg, mặc dù một số giáo viên đã tạm dừng công cụ phát hiện AI và tìm cách tích hợp AI vào chương trình học, phần lớn các trường vẫn sử dụng công cụ này.

Eric Wang, phó chủ tịch của Turnitin, cho biết công ty đã điều chỉnh để hạn chế lỗi xác định nhầm với sinh viên ESL (sử dụng tiếng Anh như ngôn ngữ thứ hai), nhưng không có quyền truy cập vào hồ sơ y tế để làm tương tự với sinh viên có khác biệt về thần kinh.

Alon Yamin, Giám đốc điều hành của Copyleaks, nhấn mạnh công nghệ phát hiện AI chỉ nên là một công cụ hỗ trợ cho giáo viên, không phải thứ đánh giá, kết tội sản phẩm của sinh viên. Ông khuyến nghị các cơ sở giáo dục nên cho phép sinh viên truy cập công cụ này để tự kiểm tra bài viết.

“Công cụ phát hiện AI nào cũng có những điểm mù”, Edward Tian, người sáng lập và Giám đốc điều hành của GPTZero, nói.

James Zou, giáo sư khoa học dữ liệu y sinh tại Đại học Stanford, cho rằng các công cụ phát hiện AI thường đánh giá văn bản dựa trên chỉ số perplexity - mức độ phức tạp của ngôn ngữ. Nếu ngôn ngữ đơn giản, công cụ sẽ dễ nghi ngờ là AI viết.

Olmsted giờ đây phải điều chỉnh ngôn từ để tránh bị phát hiện nhầm. Cô còn luôn ghi lại màn hình quá trình viết bài để lưu trữ bằng chứng. “Tôi rất lo lắng rằng mình đã cố gắng đến mức này mà lại bị cáo buộc tiếp”, cô nói.

Nhiều sinh viên khác, vì lo ngại bị phát hiện nhầm, đã cân nhắc khi sử dụng các công cụ hỗ trợ viết như Grammarly - công cụ tự động kiểm tra và gợi ý sửa lỗi chính tả, ngữ pháp, để không rơi vào tình huống bị nghi ngờ. Cũng có một số sinh viên sử dụng dịch vụ “AI humanizer” để làm cho văn bản AI trông giống như do con người viết.

“Trí tuệ nhân tạo đang dần là một phần của tương lai dù chúng ta có thích hay không. Việc xem AI như một thứ cần phải loại bỏ khỏi lớp học hoặc khuyến khích học sinh không sử dụng là sai lầm”, Adam Lloyd, một giáo sư tiếng Anh tại Đại học Maryland, khẳng định.

Thay vì sử dụng Turnitin - công cụ sẵn có hỗ trợ các giảng viên tại trường mình, Lloyd chọn dựa vào cảm nhận của bản thân. Ông nói: “Tôi biết cách viết của sinh viên mình dạy và nếu có nghi ngờ gì, tôi sẽ trao đổi cởi mở chứ không tự động buộc tội học trò”.

>> Mỹ hạn chế đầu tư vào AI, bán dẫn và công nghệ khác tại Trung Quốc