Sốc: Một Thống đốc Fed đột ngột từ chức, ông Trump sẽ 'cài người' để xoay chuyển cục diện chính sách tiền tệ?

Tuần trước, Thống đốc Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) Adriana Kugler bất ngờ thông báo sẽ rời nhiệm sở vào thứ Sáu này, sớm hơn khoảng sáu tháng so với thời hạn nhiệm kỳ dự kiến. Diễn biến này giúp ông Donald Trump có cơ hội bổ nhiệm người của mình vào Ủy ban thiết lập lãi suất sớm hơn dự tính – qua đó tạo thêm áp lực lên ông Jerome Powell, đồng thời đưa vào Fed một đồng minh có thể ủng hộ các đợt cắt giảm lãi suất.

Không chỉ vậy, ông Trump cũng có thể tận dụng cơ hội này để cài cắm một ứng viên tiềm năng cho vị trí Chủ tịch Fed kế tiếp – một nhân vật có thể trở thành "tiếng nói thay thế" và được thị trường theo dõi sát sao về định hướng tương lai của Fed.

Trao đổi với báo giới hôm thứ Ba (ngày 5/8), ông Trump cho biết sẽ đưa ra quyết định trong tuần này, bao gồm cả việc chọn ai để kế nhiệm bà Kugler: Một người sẽ phục vụ tạm thời cho đến cuối nhiệm kỳ hiện tại, hay một ứng viên tiềm năng cho ghế Chủ tịch Fed vào năm tới.

Ông Stephen Myrow, chuyên gia tại công ty tư vấn Beacon Policy Advisors, nhận xét: “Điều có lợi cho ông Trump lúc này là thay vì tiếp tục than phiền về Chủ tịch Fed Jerome Powell, ông ấy có thể tập trung vào việc chọn người thay thế theo ý mình”.

Bà Kugler không đưa ra lý do từ chức, chỉ cho biết sẽ quay trở lại giảng dạy tại Đại học Georgetown – nơi bà công tác trước khi được Tổng thống Joe Biden bổ nhiệm vào Fed năm 2023. Trong suốt nhiệm kỳ, bà là người ủng hộ việc giữ nguyên lãi suất trong năm nay.

Một quan chức cấp cao trong chính quyền tiết lộ ông Trump đang cân nhắc chọn người kế nhiệm Kugler làm Chủ tịch Fed tiếp theo. Tính đến cuối ngày thứ Hai (ngày 4/8), ông vẫn đang lắng nghe ý kiến từ các cố vấn và chưa đưa ra quyết định cuối cùng.

Quyết định này mang tính bước ngoặt, bởi dù người được chọn chỉ là một trong bảy Thống đốc của Fed, đây có thể là cơ hội duy nhất để ông Trump đưa người của mình vào vị trí Chủ tịch vào mùa xuân năm sau.

Tổng thống Mỹ chỉ được chọn Chủ tịch Fed từ các thành viên hiện có trong Hội đồng Thống đốc. Tuy nhiên, ông Trump không thể hy vọng sẽ có thêm ghế trống để tự do bổ nhiệm người thay thế ông Powell, vì dù nhiệm kỳ Chủ tịch của Powell sẽ kết thúc vào tháng 5 năm sau, ông ấy vẫn giữ ghế trong Hội đồng đến tận năm 2028. Ngoài ra, không có thành viên nào khác của Hội đồng hết nhiệm kỳ trong thời gian ông Trump tại nhiệm.

“Nếu ông ấy muốn đưa người mới vào ghế Chủ tịch nhưng người đó chưa có mặt trong Hội đồng, thì đây là cơ hội duy nhất”, Andy Laperriere – Trưởng bộ phận nghiên cứu chính sách Mỹ tại Piper Sandler nhận định.

Đây là một bước ngoặt mới trong câu chuyện vốn đã nhiều bất ngờ. Từng nhiều lần chỉ trích ông Powell vì không hạ lãi suất, Tổng thống Trump từng công kích Fed trên mạng xã hội và chỉ trích việc đội chi phí cải tạo hai tòa nhà lịch sử của cơ quan này. Giờ đây, ông có thể định hình lại Fed mà không cần phải "ghé thăm bất ngờ" như đã làm cách đây hai tuần.

Những người được ông Trump tham khảo ý kiến bao gồm: Người dẫn chương trình Fox News Sean Hannity, CEO Newsmax Chris Ruddy, và cựu chiến lược gia Nhà Trắng Steve Bannon, theo các nguồn thạo tin.

Ruddy và Hannity được cho là đã đề xuất ông Trump chọn Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent vào ghế Chủ tịch Fed và bày tỏ sự ngưỡng mộ đối với Bessent vì đã tích cực bảo vệ chính sách của Trump trên truyền hình.

Tuy nhiên, trong cuộc phỏng vấn với CNBC hôm thứ Ba, ông Trump cho biết đã gạch tên Bessent khỏi danh sách vì “ông ấy muốn tiếp tục công việc hiện tại”. Bannon, theo các nguồn tin, đang khuyến nghị ông Trump chọn Judy Shelton – cựu cố vấn kinh tế của ông Trump – làm người kế nhiệm Kugler. Ông cũng đã đưa ra quan điểm này trên chương trình podcast "War Room".

Ông Trump từng đề cử Shelton vào Hội đồng Fed trong nhiệm kỳ đầu, nhưng bà đã không vượt qua được vòng xác nhận của Thượng viện. Phát ngôn viên Nhà Trắng Kush Desai từ chối bình luận thêm.

Những người thân cận với chính quyền nhận định Kevin Hassett – cố vấn kinh tế lâu năm của ông Trump đang là ứng viên hàng đầu nếu ông Trump quyết định chọn người kế nhiệm Chủ tịch Powell ngay từ bây giờ. “Ông ấy là người dễ được xác nhận nhất và trung thành nhất”, theo nhà quản lý đầu tư Mark Spindel – đồng tác giả một cuốn sách về tính độc lập của Fed.

Ông Trump cũng cho biết trong cuộc phỏng vấn với CNBC rằng ông đang cân nhắc giữa bốn ứng viên, trong đó có Hassett và cựu Thống đốc Fed Kevin Warsh. Warsh – người từng suýt được chọn làm Chủ tịch Fed trong lần ông Trump bổ nhiệm Chủ tịch Powell tám năm trước – hiện đang vận động mạnh mẽ cho vị trí này và gần đây thể hiện quan điểm ủng hộ cắt giảm lãi suất. Tuy nhiên, trong thập kỷ trước, ông lại từng ủng hộ việc tăng lãi suất khi lạm phát còn thấp.

Ứng viên được ông Trump chọn sẽ cần được Thượng viện phê chuẩn và cơ quan này sẽ không trở lại làm việc cho đến tháng 9.

Nếu muốn trở thành Chủ tịch Fed vào tháng 5, người được chọn sẽ phải trải qua hai lần phê chuẩn của Thượng viện: Một lần để chính thức giữ chức Chủ tịch và một lần nữa để bắt đầu nhiệm kỳ 14 năm mới với tư cách là thành viên Hội đồng Thống đốc.

Hai bước này có thể được tiến hành cùng lúc. (Dù người kế nhiệm bà Kugler chỉ đảm nhiệm đến ngày 31/1, họ vẫn có thể tiếp tục giữ ghế nếu chưa có người thay thế được Thượng viện xác nhận).

Tuy nhiên, các chuyên gia cảnh báo rằng việc trở thành “ứng viên sáng giá” cho ghế Chủ tịch Fed có thể là con dao hai lưỡi. Để duy trì sự ủng hộ của ông Trump, người được chọn có thể buộc phải công khai chỉ trích Chủ tịch Powell và những thành viên khác – đặc biệt là các quan chức Fed còn do dự trong việc cắt giảm lãi suất vì lo ngại lạm phát dai dẳng. Nhưng việc này cũng đồng nghĩa với nguy cơ đánh mất sự ủng hộ từ chính các thành viên cần thiết để điều hành Fed sau này.

Cuối cùng, Fed có thể sẽ đối mặt với một thời điểm phải ra quyết định khó khăn về việc có nên cắt giảm lãi suất hay không. Nếu công chúng bắt đầu nghĩ rằng Fed bị chi phối bởi động cơ chính trị thay vì dựa trên phân tích khách quan, uy tín của cơ quan này sẽ bị tổn hại.

“Ngày đó sớm muộn cũng sẽ đến. Vậy liệu bạn có muốn một Chủ tịch Fed bị ràng buộc bởi điều này không?”, ông Laperriere đặt câu hỏi.

Một lựa chọn khác mà ông Trump đang cân nhắc là tạm thời bổ nhiệm một người có quan điểm chỉ trích Fed gay gắt, người này sẽ lên tiếng mạnh mẽ trên truyền thông. Sau đó, vào mùa xuân năm sau, ông sẽ thay người này bằng ứng viên chính thức cho vị trí Chủ tịch Fed. Ông Trump cho biết hôm thứ Ba rằng ông đang xem xét hai người cho phương án này.

Lựa chọn cuối cùng có thể là bổ nhiệm một người trong nội bộ. Ứng viên sáng giá nhất là Christopher Waller – người từng được Tổng thống bổ nhiệm vào Fed năm năm trước và gần đây đã phản đối quyết định giữ nguyên lãi suất. Theo nguồn tin, ông Waller đã có cuộc phỏng vấn với ông Bessent về vị trí Chủ tịch Fed cách đây hai tuần.

Tham khảo WSJ