Sửa Luật Thuế Giá trị gia tăng: Điều gì khiến doanh nghiệp chế xuất lo lắng

Những bất cập trong dự thảo sửa đổi Luật Thuế Giá trị gia tăng (GTGT) có thể khiến doanh nghiệp chế xuất "khó chồng thêm khó".

Nỗi lo giảm sức cạnh tranh

Luật Thuế GTGT được thông qua năm 2008, có hiệu lực thi hành từ 1/1/2009 và được sửa đổi, bổ sung vào các năm 2013, 2014, 2016.

Theo Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2024 của Quốc hội, dự án Luật Thuế GTGT (sửa đổi) sẽ được trình Quốc hội xem xét, cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 7; xem xét, thông qua tại Kỳ họp thứ 8 tới. Hiện nay, dự thảo Luật thuế GTGT (sửa đổi) đang được xây dựng, lấy ý kiến rộng rãi và nhận được nhiều quan tâm của cộng đồng doanh nghiệp.

Theo đánh giá của nhiều doanh nghiệp, Luật đã đi vào cuộc sống, tác động tích cực đến nhiều mặt của đời sống kinh tế - xã hội. Tuy nhiên, với tình hình phát triển kinh tế - xã hội hiện nay và xu hướng phát triển thời gian tới, chính sách thuế GTGT đã phát sinh một số hạn chế, cần tiếp tục nghiên cứu hoàn thiện.

Một trong những nội dung đáng chú ý đang gây lo ngại lớn trong cộng đồng doanh nghiệp chế xuất là bỏ áp dụng thuế suất thuế GTGT 0% đối với dịch vụ cung cấp cho khu phi thuế quan, doanh nghiệp chế xuất và thu hẹp phạm vi các dịch vụ xuất khẩu được áp dụng thuế suất 0%.

Theo ý kiến chung của nhiều doanh nghiệp chế xuất tại Việt Nam, toàn bộ khoản thuế phải nộp sẽ tính vào chi phí, điều này dẫn đến giá thành của sản phẩm xuất khẩu bị đội lên rất nhiều, khiến doanh nghiệp chế xuất tại Việt Nam bị giảm sức cạnh tranh so với các đối thủ ở các quốc gia khác. Đây cũng là vấn đề mà những doanh nghiệp chế xuất FDI lớn như Samsung, LG, Intel… lo ngại.

Ngoài ra, khi áp dụng thuế GTGT đối với dịch vụ thì các doanh nghiệp nội địa sản xuất hàng xuất khẩu vẫn được khấu trừ, hoàn thuế. Nhưng đối với các doanh nghiệp chế xuất là doanh nghiệp không thuộc đối tượng kê khai thuế GTGT thì sẽ không có cơ chế được hoàn thuế. Vì vậy, việc áp dụng thuế đối với dịch vụ xuất khẩu sẽ gây ra sự bất bình đẳng giữa doanh nghiệp chế xuất và doanh nghiệp nội địa.

Trước những nguy cơ hiện hữu mà doanh nghiệp chế xuất phải đối mặt, tại Diễn đàn Doanh nghiệp Việt Nam thường niên VBF được tổ chức vào tháng 3 vừa qua, ông Hong Sun, Chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp Hàn Quốc tại Việt Nam (Kocham) cho biết: "Dịch vụ tiêu dùng trong khu phi thuế quan là hoạt động phụ vụ sản xuất sản phẩm xuất khẩu của doanh nghiệp chế xuất, do đó việc áp thuế giá trị gia tăng đối với dịch vụ này chắc chắn sẽ cản trở hoạt động sản xuất hàng xuất khẩu và đầu tư của doanh nghiệp chế xuất, đồng thời các doanh nghiệp Việt Nam cung cấp dịch vụ này cho doanh nghiệp chế xuất cũng bị ảnh hưởng".

"Chúng tôi cho rằng cần phải giữ nguyên theo quy định hiện hành là áp dụng thuế suất thuế giá trị gia tăng 0% đối với dịch vụ được tiêu dùng trong khu phi thuế quan", ông Hong Sun cho ý kiến.

Cần đánh giá kỹ tác động kinh tế

Cũng tại Diễn đàn Doanh nghiệp Việt Nam thường niên - VBF, đại diện của Hiệp hội doanh nghiệp Nhật Bản tại Việt Nam (JCCI) cũng cho biết các doanh nghiệp chế xuất đóng vai trò quan trọng trong việc xuất khẩu sản phẩm. Để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và tăng cường chuỗi cung ứng, Việt Nam cần duy trì các điều kiện cạnh tranh cho doanh nghiệp chế xuất và các đơn vị cung cấp dịch vụ xuyên biên giới để tăng xuất khẩu hàng hóa và dịch vụ.

"Tuy nhiên, dự thảo sửa đổi Luật thuế GTGT đang xem xét áp thuế GTGT đối với hầu hết các dịch vụ dành cho doanh nghiệp chế xuất và dịch vụ cho các tập đoàn nước ngoài, điều này có thể dẫn đến lo ngại về sự suy giảm khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp chế xuất và xuất khẩu dịch vụ. Chúng tôi hi vọng rằng Chính phủ Việt Nam sẽ sửa đổi để các dịch vụ dành cho doanh nghiệp chế xuất hoặc các tập đoàn nước ngoài sẽ được hưởng thuế VAT 0% bất kể nơi tiêu thụ", JCCI góp ý.

Đồng quan điểm, bà Nguyễn Hải Vân, Phó Giám đốc, Dịch vụ Tư vấn thuế, Deloitte Việt Nam cho rằng, việc doanh nghiệp chế xuất bị loại bỏ khỏi nhóm đối tượng áp dụng thuế suất GTGT 0% vô hình chung khiến các doanh nghiệp nội địa cung cấp dịch vụ cho doanh nghiệp chế xuất sẽ phải xuất hóa đơn GTGT 10%.

Theo bà Vân, vấn đề này đi ngược lại nguyên lý địa điểm tiêu dùng trong thuế GTGT về cung cấp cho khu phi thuế quan, tương đương xuất khẩu, dẫn tới doanh nghiệp chế xuất phải ghi nhận giá trị thuế GTGT lớn vào chi phí vì không có cơ chế hoàn. Hệ quả là dòng tiền của doanh nghiệp chế xuất bị ảnh hưởng, sức cạnh tranh giảm, dẫn đến tình trạng lỗ do tỷ suất lợi nhuần thường nhỏ hơn 10%. Việc loại bỏ nhóm dịch vụ cung cấp cho khu phi thuế quan sẽ gây nên ảnh hưởng tài chính sâu rộng và tâm lý kinh doanh của nhà đầu tư.

Theo một số doanh nghiệp, những bất cập trong dự thảo sửa đổi Luật Thuế GTGT có thể gây thêm gánh nặng cho doanh nghiệp chế xuất, gây khó cho việc giữ chân nhà đầu tư trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt toàn cầu về thu hút vốn đầu tư nước ngoài.

Do đó, ở góc độ chuyên gia, ông Bùi Ngọc Tuấn, Phó Tổng Giám đốc Deloitte Việt Nam cho biết các vướng mắc hiện nay cần xem xét thận trọng để điều chỉnh quy định phù hợp tại Dự thảo Luật thuế GTGT (sửa đổi), đảm bảo hài hòa từ cả góc độ quản lý thuế và chi phí kinh doanh của doanh nghiệp.

"Deloitte cũng đã kiến nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội đánh giá kỹ tác động kinh tế của việc thu hẹp đối tượng dịch vụ được xác định là dịch vụ xuất khẩu như trên để đảm bảo chính sách thuế GTGT được sửa đổi một cách toàn diện nhưng không gây xáo trộn tình hình đầu tư và kinh doanh của doanh nghiệp, góp phần ổn định kinh tế-xã hội", ông Tuấn cho biết.

Năm 2024, Quốc hội sẽ xem xét 3 luật thuế mới