Tập đoàn Adani của tỷ phú Ấn Độ sắp rót 10 tỷ USD vào ngành cảng biển Việt Nam lớn cỡ nào?

Trong buổi gặp mặt với Thủ tướng Phạm Minh Chính ngày 24/5, Tổng Giám đốc Công ty Cảng và Đặc khu kinh tế Adani, ông Karen Adani cho biết sau khi dành thời gian tìm hiểu, nghiên cứu, đánh giá cơ hội, tập đoàn cam kết đầu tư lâu dài tại Việt Nam với tổng vốn đầu tư khoảng 10 tỷ USD, không chỉ trong lĩnh vực cảng biển, logistics, mà còn các lĩnh vực năng lượng, công nghệ số.

Trong đó, Adani mong muốn xây dựng hệ sinh thái cảng biển theo hướng xanh hóa và đầu tư các nhà máy điện gió, điện năng lượng mặt trời tại Việt Nam, tổng số vốn khoảng 3 tỷ USD, trước mắt là đầu tư vào khu Bến cảng Liên Chiểu, Đà Nẵng.

Adani Group là tập đoàn kinh tế lớn nhất Ấn Độ đang hoạt động trong các lĩnh vực cảng biển, vận tải, logistics, năng lượng, công nghệ số… tại hơn 50 quốc gia trên thế giới.

Được biết, tập đoàn Adani có mối liên hệ mật thiết với chính quyền. Các công ty con được giao xây dựng và hiện đại hóa một loạt cơ sở hạ tầng của Ấn Độ từ sân bay đến bến tàu.

Trong đó phải kể đến việc Thủ tướng Modi sau khi đắc cử đã đẩy mạnh thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, bao gồm kế hoạch tư nhân hóa hoạt động của 6 sân bay. Và công ty của ông Adani đã thắng thầu cả 6 sân bay này, trở thành công ty điều hành sân bay lớn nhất Ấn Độ.

Do đó, tập đoàn này đã trở thành lựa chọn đầu tiên của chính phủ với tư cách là đối tác trong nhiều lĩnh vực ưu tiên nhằm duy trì quỹ đạo đi lên của nền kinh tế tại quốc gia 1,4 tỷ dân.

Đế chế của tỷ phú Ấn Độ Gautam Adani

Riêng trong lĩnh vực đầu tư cảng biển, Adani nằm trong 5 công ty có tốc độ phát triển nhanh nhất thế giới, chiếm tới 25% năng lực cảng của Ấn Độ, là công ty hàng đầu trong phát triển, vận hành cảng và hệ thống hậu cần tích hợp tại quốc gia Nam Á này. Bên cạnh đó, tập đoàn cũng có kinh nghiệm phát triển cảng biển ở nước ngoài, trong đó có cảng Haifa, là cảng lớn thứ hai tại Israel.

Cảng Mundra - cảng tư nhân lớn nhất của Ấn Độ, được chính phủ chỉ định là đặc khu kinh tế, mang lại lợi ích đáng kể cho các doanh nghiệp của ông Adani.

Người đứng sau thành công của Adani Group là "ông trùm" kinh doanh Gautam Adani, người từng bỏ ngang đại học để thử vận may bằng cách đi buôn kim cương trước khi chuyển sang lĩnh vực than. Hiện ông Gautam Adani đang nắm giữ khối tài sản hơn 44 tỷ USD, đứng thứ 4 trong top 10 tỷ phú quyền lực nhất châu Á.

Từng có dự án khai thác mỏ than Carmichael gây tranh cãi ở Australia, thu hút sự chú ý của nhiều nhà hoạt động môi trường, ông trùm ngành than Ấn Độ đã chú ý đến tiềm năng của những lĩnh vực khác ngoài nhiên liệu hóa thạch.

Ông dần chuyển sang lĩnh vực năng lượng tái tạo, sân bay, trung tâm dữ liệu và hợp đồng quốc phòng, cam kết đầu tư 70 tỷ USD vào năng lượng xanh, với mục tiêu trở thành nhà sản xuất năng lượng tái sinh lớn nhất thế giới.

Việc Adani Group phát triển các mảng năng lượng xanh và cơ sở hạ tầng đã giúp tập đoàn này thu hút được vốn đầu tư từ các “ông lớn” như công ty đầu tư Warburg Pincus hay hãng năng lượng Pháp TotalEnergies SE. Đây là một động lực quan trọng để ông Adani lọt vào top những người giàu nhất hành tinh, nơi mà trước đây chủ yếu bao gồm các tỷ phú công nghệ Mỹ.

Cụ thể, năm 2022, ông từng lọt vào top 3 người giàu nhất hành tinh của Bloomberg Billionaires Index, chỉ sau 2 tỷ phú Mỹ Elon Musk và Jeff Bezos. Đây cũng là lần đầu tiên một người châu Á lọt vào top 3 của bảng xếp hạng này. Cũng vào năm 2022, đế chế của ông đạt giá trị vốn hóa thị trường 280 tỷ USD.

Nạn nhân của Hindenburg Research

Tuy nhiên, hồi đầu năm nay, công ty bán khống Hindenburg Research có trụ sở tại Hoa Kỳ đã tung ra một báo cáo dài 106 trang, vạch ra các điểm bất thường và không nhất quán liên quan đến tình hình tài chính của tập đoàn Adani với một nhan đề gây sốc: “Người giàu thứ ba trên thế giới đã có cú lừa đảo lớn nhất lịch sử kinh doanh như thế nào”.

Tỷ phú Gautam Adani.

Ngay sau báo cáo này, đế chế Adani đã chao đảo, giá trị thị trường bay mất 100 tỷ USD Mỹ chỉ trong vòng hai tuần ngắn ngủi. Bản thân tỷ phú Gautam Adani cũng tụt xuống vị trí thứ 10 trên bảng xếp hạng người giàu nhất thế giới của tạp chí Forbes và đánh mất vị trí tỷ phú quyền lực nhất châu Á.

Dữ liệu còn cho thấy các nhà đầu tư nước ngoài đã bán ròng cổ phiếu Adani với giá trị lên tới 1,5 tỷ USD kể từ khi báo cáo của Hindenburg được công bố. Ngày 1/2, Adani Enterprises, công ty chủ chốt thuộc Adani Group, đã phải hủy bỏ thương vụ IPO với tổng giá trị ước tính lên tới 2,5 tỷ USD.

Trong báo cáo, Hindenburg cho biết họ đã điều tra trong hai năm để thu thập bằng chứng cho thấy tập đoàn Adani đã bán khống cổ phiếu các công ty của mình thông qua trái phiếu được giao dịch tại Mỹ và "các công cụ phái sinh không được giao dịch tại Ấn Độ". Đồng thời đưa ra các cáo buộc chống lại tập đoàn, bao gồm “trắng trợn thao túng giá cổ phiếu và gian dối kế toán trong nhiều thập niên liên tiếp”.

"Cổ phiếu của Adani lao dốc một phần vì các ngân hàng lớn ở nước ngoài như Credit Suisse và Citibank không chấp nhận trái phiếu của Adani làm tài sản thế chấp và một phần vì cổ phiếu của Adani đã bị loại khỏi rổ chỉ số S&P 500. Tất cả đã tạo ra một bầu không khí hoang mang", theo nhà giao dịch chứng khoán Chetan Damani.

Phản ứng lại, Adani đã công bố một tài liệu dài 413 trang và gọi báo cáo của Hindenburg là “không có gì ngoài sự dối trá”, đồng thời cho biết tập đoàn luôn thực hiện việc công bố các thông tin pháp lý cần thiết.

Được “minh oan”

Hồi đầu tuần này, hội đồng tòa án Ấn Độ đã tung ra một báo cáo dài 173 trang, cho biết, dựa trên dữ liệu từ Cơ quan quản lý thị trường Chứng khoán và Sàn giao dịch Ấn Độ (SEBI), họ nhận thấy không có bằng chứng thuyết phục nào về việc tập đoàn của tỷ phú Gautam Adani thao túng giá cổ phiếu như cáo buộc của Hindenburg Research.

Ngay sau đó, 10 cổ phiếu thuộc các công ty con của Tập đoàn Adani đã tăng thêm khoảng 10 tỷ USD giá trị thị trường trong phiên giao dịch ngày 22/5, mức cao nhất kể từ cáo buộc thao túng giá cổ phiếu do Hindenburg đưa ra hồi tháng 1.

“Báo cáo của Hội đồng toà án Ấn Độ đang giúp ích phần nào cho Adani khi nỗi lo sợ về các cuộc điều tra tiếp theo đối với nhóm công ty của tập đoàn sẽ giảm bớt. Mặc dù sự thay đổi trong nhận thức và quan điểm của các nhà đầu tư nước ngoài sẽ diễn ra từ từ, nhưng đây là một bước tiến khá quan trọng”, theo Deepak Jasani, người đứng đầu bộ phận nghiên cứu bán lẻ tại HDFC Securities.

Tuy vậy, các cuộc điều tra vẫn đang và sẽ tiếp tục diễn ra. Bản thân Tòa án tối cao đã giao cho SEBI hạn chót là ngày 14/8 để kết thúc cuộc điều tra về bất kỳ hành vi vi phạm luật chứng khoán nào của Tập đoàn Adani, cũng như bất kỳ hoạt động thị trường bất thường nào đối với cổ phiếu của tập đoàn.