Thói quen tưởng như vô hại của người Việt lại là nguyên nhân dễ gây suy thận

Thuốc giảm đau là cứu cánh tạm thời cho những cơn đau đầu, đau răng hay đau cơ. Tuy nhiên, việc sử dụng thường xuyên và không đúng chỉ định có thể gây tổn thương nghiêm trọng cho thận.

Thuốc giảm đau - kẻ thù thầm lặng của thận

Thuốc giảm đau, đặc biệt là nhóm kháng viêm không steroid (NSAIDs) như ibuprofen, naproxen, diclofenac… là những nhóm thuốc dễ mua và được kê phổ biến ở các nhà thuốc. Chúng giúp giảm đau hạ sốt nhanh, nhưng đồng thời khi sử dụng liều lượng cao cũng gây nhiều tác dụng phụ nguy hiểm đặc biệt là tác động đến thận.

Theo các bác sĩ chuyên khoa thận, cơ chế gây hại của NSAIDs nằm ở việc ức chế men prostaglandin - chất giúp duy trì lưu lượng máu đến thận. Khi prostaglandin bị ức chế, lượng máu tới thận giảm, làm khả năng lọc máu và thải độc của thận kém đi. Theo thời gian sử dụng thường xuyên hoặc liều cao khiến thận phải hoạt động quá mức, dẫn đến tổn thương nhu mô thận và gây suy thận mạn tính.

Không chỉ nhóm NSAIDs, loại thuốc được xem là an toàn hơn như paracetamol cũng có thể là nguyên nhân gây suy thận cấp nếu dùng quá liều, dùng kéo dài hoặc kết hợp với rượu bia. Đặc biệt, việc sử dụng thuốc giảm đau phối hợp nhiều hoạt chất như paracetamol, codeine, caffeine trong thời gian dài càng làm thận và gan có nguy cơ tổn thương sâu.

Các chuyên gia y tế cho biết, người cao tuổi, bệnh nhân tăng huyết áp, đái tháo đường hoặc người bị mất nước là nhóm dễ bị ảnh hưởng nhất. Ngoài ra, nhiều người có thói quen sử dụng các loại thực phẩm chức năng không rõ nguồn gốc có chứa corticoid hoặc NSAID liều cao, điều này vô tình khiến thận bị hủy hoại nhanh hơn.

Ngày nay, suy thận do thuốc giảm đau đang ngày càng phổ biến nhưng đây là nguyên nhân thường bị bỏ qua do người bệnh luôn nghĩ rằng thuốc giảm đau là vô hại.

Bệnh suy thận tiến triển âm thầm, thường không có triệu chứng rõ ràng trong giai đoạn đầu khiến người bệnh chủ quan. Người bệnh có thể chỉ thấy mệt mỏi, nước tiểu sủi bọt hoặc đổi màu, phù nhẹ ở chân hoặc quanh mắt, đây là những dấu hiệu dễ bị nhầm lẫn với các bệnh lý thông thường khác.

Khi phát hiện, phần lớn bệnh nhân đã ở giai đoạn muộn, chức năng thận giảm nghiêm trọng và không thể phục hồi. Lúc này, họ buộc phải lọc máu định kỳ hoặc ghép thận để duy trì sự sống. Đây là hậu quả nặng nề cho thói quen tự ý dùng thuốc giảm đau khi đau đầu, đau răng, đau khớp hoặc đau bụng kinh.

Theo các bác sĩ chuyên khoa, nhóm thuốc kháng viêm, giảm đau không steroid đứng đầu danh sách gây tổn thương thận mạn tính. Việc phối hợp các thuốc có cùng cơ chế hoặc dùng song song với thuốc huyết áp, thuốc lợi tiểu, kháng sinh mạnh cũng làm tăng độc tính với thận.

Đặc biệt, người đang mắc bệnh mạn tính như tiểu đường, tăng huyết áp, gout, béo phì nên tuyệt đối tránh dùng thuốc giảm đau tùy tiện, bởi nguy cơ tổn thương thận cao gấp nhiều lần người khỏe mạnh.

Bảo vệ thận bắt đầu từ thói quen dùng thuốc đúng cách

Các chuyên gia y tế khuyến cáo, thuốc giảm đau chỉ nên được sử dụng khi thật cần thiết với liều lượng thấp nhất và trong thời gian ngắn nhất có thể (thường không quá 5 ngày nếu không có chỉ định bác sĩ). Việc kéo dài thời gian dùng thuốc hoặc tự ý tăng liều không giúp giảm đau tốt hơn mà chỉ làm tăng nguy cơ độc hại cho gan, dạ dày và đặc biệt là thận.

Người dân nên đọc kỹ hướng dẫn sử dụng, không phối hợp nhiều loại giảm đau và không uống thuốc cùng rượu bia. Khi đang điều trị bằng thuốc huyết áp, thuốc tiểu đường hay thuốc lợi tiểu, cần hỏi ý kiến bác sĩ trước khi dùng thêm bất kỳ loại thuốc giảm đau nào để tránh tương tác nguy hiểm.

Bên cạnh việc sử dụng thuốc hợp lý, lối sống khoa học là yếu tố quan trọng giúp bảo vệ thận. Các chuyên gia khuyến nghị những nguyên tắc “vàng” để duy trì thận khỏe mạnh.

Trước hết, nên tập thể dục thường xuyên để tăng cường tuần hoàn máu và giúp cơ thể giữ cân nặng hợp lý, tránh béo phì để giảm nhẹ gánh nặng cho thận. Bên cạnh đó, việc giảm lượng muối trong khẩu phần ăn và hạn chế thực phẩm chế biến sẵn sẽ giúp kiểm soát huyết áp, giảm nguy cơ tổn thương mạch máu thận.

Mỗi ngày nên uống đủ 1,5-2 lít nước để hỗ trợ quá trình lọc thải, đồng thời ăn lượng đạm vừa phải, cân bằng giữa đạm động vật và thực vật nhằm tránh gây quá tải cho cơ quan này.

Cùng với đó, cần từ bỏ thói quen hút thuốc lá, hạn chế rượu bia, bởi các chất độc hại trong đó có thể làm suy giảm chức năng thận. Ngoài ra, nên tránh nhịn tiểu, ngủ đủ giấc và giữ tinh thần thoải mái để giúp thận hoạt động ổn định.

Đặc biệt, tuyệt đối không tự ý dùng thuốc đông y, thuốc nam hay thực phẩm chức năng không rõ nguồn gốc, vì có thể chứa các chất gây hại cho thận. Cuối cùng, khám sức khỏe định kỳ và kiểm tra chức năng thận, huyết áp, đường huyết là biện pháp cần thiết giúp phát hiện sớm bất thường và bảo vệ thận một cách hiệu quả lâu dài.

Một viên thuốc giảm đau có thể giúp bạn thoát khỏi cơn nhức đầu trong chốc lát, nhưng nếu sử dụng tùy tiện, nó cũng có thể trở thành kẻ thù thầm lặng của thận. Hãy dùng thuốc thông minh, đúng liều, đúng chỉ định và quan trọng hơn, đừng coi thường những cơn đau kéo dài.