Tinh gọn bộ máy: 'Nể nang, né tránh thì không làm được'

Chiều 19/3, Khoa Luật Hiến pháp và Luật Hành chính, Trường Đại học Luật - Đại học Quốc gia Hà Nội tổ chức Tọa đàm “Cuộc cách mạng tinh gọn bộ máy ở Việt Nam - Những thuận lợi và thách thức”.

Chia sẻ tại tọa đàm, TS. Trần Anh Tuấn - Chủ tịch Hiệp hội Khoa học hành chính Việt Nam, nguyên Thứ trưởng Bộ Nội vụ - nhấn mạnh chúng ta đã thực hiện tinh gọn bộ máy Trung ương, Chính phủ, các bộ, ngành, và hiện đang tinh gọn bộ máy chính quyền địa phương, hướng tới xây dựng chính quyền địa phương 2 cấp, không tổ chức cấp huyện.

Ông Tuấn nêu vấn đề, cần phải nhìn nhận việc tinh gọn bộ máy đặt trong bối cảnh hiện nay chúng ta chuyển hướng từ quản lý nhà nước sang quản trị quốc gia, làm sao phát huy hết các nguồn lực để phát triển; trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 có nhiều thành tựu về chuyển đổi số, trí tuệ nhân tạo. Đặc biệt, nhiều nước trên thế giới, trong đó có Mỹ cũng đang thực hiện tinh gọn bộ máy.

Chủ tịch Hiệp hội Khoa học hành chính Việt Nam Trần Anh Tuấn. Ảnh: PV.

Ông Tuấn phân tích một số vấn đề và cho rằng thách thức lớn nhất là thay đổi về tư duy. Nếu không đổi mới về tư duy, nhận thức sẽ không thể vượt qua được yêu cầu của giai đoạn hiện nay.

“Nếu vẫn cả nể nhau, 2-3 phòng dồn thành một phòng, số cấp phó tăng lên, người làm được việc, người không làm được việc vẫn cùng tồn tại, sắp xếp một cách cơ học thì không được. Hay chúng ta nói là “vừa chạy vừa xếp hàng”, nhưng có công việc lại cứ đưa ra tập thể bàn, rất khó triển khai nhanh chóng, quyết liệt. Bây giờ phải quyết là làm. Thách thức là đảm bảo thực hiện mục tiêu đặt ra, có sự chỉ đạo tập trung, thống nhất. Phải có sự dũng cảm, quyết tâm chính trị cao”, ông Tuấn nói.

Theo ông Tuấn, “cuộc cách mạng” tinh gọn bộ máy mà “nếu vẫn nể nang, né tránh thì không làm được”. Ông Tuấn nêu mục đích đặt ra là bộ máy phải tinh, gọn, nhưng gọn rồi mà không tinh, không mạnh thì không thể có hiệu lực, hiệu quả được. “Bộ máy tinh gọn nhưng chất lượng cán bộ công chức không cải thiện, không đưa ra khỏi bộ máy những người “sáng cắp ô đi tối cắp về”, những người lười biếng thì làm sao có thể thành công được”, ông Tuấn nói.

Chủ tịch Hiệp hội Khoa học hành chính Việt Nam nêu, việc thực hiện chủ trương sáp nhập tỉnh, không tổ chức cấp huyện, sáp nhập xã, phường là đột phá có tính cách mạng, thực hiện quan điểm “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”. Vì thế, phải phân loại nhiệm vụ và quyền hạn cụ thể, khi không tổ chức cấp huyện thì cấp tỉnh làm gì, cấp dưới tỉnh làm gì. Cùng với đó, phải đẩy mạnh phân quyền giữa trung ương với địa phương. Thách thức đặt ra là tính hợp lý, trung ương làm gì, tỉnh làm gì, cấp dưới tỉnh làm gì.

Đáng chú ý, theo ông Tuấn, khi nghiên cứu sáp nhập tỉnh, cần nghiên cứu các tiêu chí phù hợp. Theo quy định, thường dựa vào tiêu chí dân số, diện tích… nhưng ông Tuấn cho rằng, cần thay đổi tư duy, có nên theo tiêu chí cũ nữa không, hay cần thực hiện theo tiêu chí về quy hoạch tổng thể, quy hoạch vùng, chiến lược phát triển… Với việc sáp nhập cấp xã, cũng nên nghiên cứu theo hướng đó.

Về tinh gọn các tổ chức chính trị - xã hội, các hội quần chúng, ông Tuấn cho rằng cần thay đổi tư duy, nhất định thực hiện quan điểm không còn hội trong hội - nghĩa là bỏ cấp trung gian. Ngoài ra, cần thay đổi về chế độ công vụ; cần thiết phải chuyển từ chế độ biên chế nhà nước sang chế độ công vụ vị trí việc làm. Nếu anh không làm được việc theo vị trí việc làm, tôi có thể thay thế bằng người khác.

“Ví dụ trong phòng này có 100 vị trí, có 100 chiếc ghế, ai ngồi ghế nào thực hiện đúng nhiệm vụ, chức năng đó. Nếu ai không làm được việc thì thay thế bằng người khác. Cần thiết phải bỏ chế độ biên chế suốt đời, thực hiện chế độ công chức hợp đồng, nếu không hoàn thành nhiệm vụ được giao, hoàn toàn có thể kết thúc hợp đồng ngay", ông Tuấn nói và đề xuất không nên phân biệt cán bộ công chức cấp xã với các cấp khác để thuận tiện trong luân chuyển, điều động cán bộ, công chức và đảm bảo tiêu chuẩn chung.

“Quan điểm chung khi thực hiện cuộc cách mạng tinh gọn bộ máy là triển khai luôn, bởi nếu theo lộ trình có khi thành nửa vời, không biết bao giờ xong. Đã là cách mạng thì phải quyết liệt, chứ không thể mềm mại được”, ông Tuấn nêu.

>> Tổng Bí thư: Sắp xếp bộ máy, đơn vị hành chính là cơ hội để sàng lọc cán bộ