Tỉnh từng được sáp nhập từ hai tỉnh Bắc Ninh và Bắc Giang
Khi thành lập vào năm 1962, tỉnh này có 14 huyện và hai thị xã, với trung tâm tỉnh lỵ đặt tại thị xã Bắc Giang.
Ít ai biết rằng, từng có thời điểm hai tỉnh Bắc Giang và Bắc Ninh không tồn tại như ngày nay mà được sáp nhập thành một tỉnh với tên gọi Hà Bắc. Được thành lập vào năm 1962, tỉnh Hà Bắc khi đó gồm 14 huyện và hai thị xã, với trung tâm tỉnh lỵ đặt tại thị xã Bắc Giang.
Theo Báo Bắc Ninh, trước đây, đề xuất sáp nhập hai tỉnh nhận được sự đồng thuận cao, tuy nhiên, việc đặt tên tỉnh mới lại khiến nhiều người trăn trở. Bắc Ninh và Bắc Giang đều mong muốn giữ lại một phần tên gọi để bảo tồn dấu ấn lịch sử. Những cái tên như Ninh Giang hay Giang Ninh từng được cân nhắc nhưng không thực sự phù hợp.
Trước tình huống này, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã tham khảo ý kiến của cụ Nguyễn Đình Ngân một trí thức lớn đỗ cử nhân từ năm 19 tuổi và từng giữ chức Tham tri trong triều đình Huế (hàm Thứ trưởng hiện nay). Cụ Ngân nhận định rằng cả hai tỉnh đều có chung chữ “Bắc” – một yếu tố quan trọng về mặt địa lý và lịch sử cần được bảo tồn. Đồng thời, để tránh trùng lặp với Bắc Hà và nhấn mạnh vị trí gần Thủ đô Hà Nội, cụ đề xuất tên gọi “Hà Bắc” – một lựa chọn vừa hợp lý vừa mang ý nghĩa thuận lợi.
Sau 34 năm tồn tại trên bản đồ hành chính, đến cuối năm 1996, Quốc hội thông qua nghị quyết tái lập tỉnh Bắc Ninh và Bắc Giang. Từ ngày 1/1/1997, hai tỉnh chính thức hoạt động độc lập, mở ra một giai đoạn phát triển mới.
Sau 28 năm tái lập tỉnh, cả Bắc Ninh và Bắc Giang đều phát triển mạnh mẽ và đạt được những thành tựu nhất định. Trong năm 2024 vừa qua, Bắc Ninh tiếp tục khẳng định vị thế là điểm sáng trong phát triển kinh tế - xã hội. Đây là năm mang tính bứt phá, có ý nghĩa quan trọng trong việc thực hiện kế hoạch 5 năm 2021-2025. Dưới sự lãnh đạo quyết liệt của Trung ương và chính quyền tỉnh, Bắc Ninh đã đạt được nhiều thành tựu đáng ghi nhận.
Tổng sản phẩm trên địa bàn (GRDP) năm 2024 ước đạt 232,8 nghìn tỷ đồng (theo giá hiện hành), tốc độ tăng trưởng đạt 6,03% so với năm trước. Thu nhập bình quân đầu người đạt khoảng 73 triệu đồng, tăng 14,8%. Cơ cấu kinh tế của tỉnh tiếp tục chuyển dịch theo hướng tích cực, trong đó khu vực Công nghiệp - Xây dựng chiếm 70,3%, Dịch vụ chiếm 22,34%, Nông - Lâm - Thủy sản chiếm 3,02%, còn Thuế sản phẩm trừ trợ cấp sản phẩm đạt 4,34%.
Bắc Ninh cũng đạt kết quả tích cực trong thu ngân sách nhà nước, ước đạt 33.169 tỷ đồng, tăng 13,92% so với năm 2023, vượt 106,18% dự toán. Trong đó, thu nội địa đạt 24.369 tỷ đồng, thu từ hoạt động xuất nhập khẩu đạt 8.800 tỷ đồng, tăng lần lượt 10% và 27,46%. Kim ngạch xuất nhập khẩu toàn tỉnh đạt 75,9 tỷ USD, trong đó xuất khẩu chiếm 41,5 tỷ USD, tăng 2%, còn nhập khẩu đạt 34,4 tỷ USD, tương đương cùng kỳ năm trước.
Trong khi đó, Bắc Giang tiếp tục ghi dấu ấn với tốc độ tăng trưởng GRDP ước đạt 13,85%, cao nhất cả nước. Mặc dù đối diện với nhiều thách thức, tỉnh vẫn đạt và vượt 15/18 chỉ tiêu kinh tế - xã hội đề ra, phản ánh sự phát triển mạnh mẽ trên nhiều lĩnh vực.
Giá trị sản xuất công nghiệp (GTSX) năm 2024 của Bắc Giang ước đạt 684.397 tỷ đồng, vượt 3% kế hoạch đề ra. Khu vực doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) tiếp tục đóng vai trò chủ lực, với giá trị sản xuất đạt hơn 600.231 tỷ đồng, tăng gần 30% so với năm 2023, chiếm 88% tổng giá trị sản xuất công nghiệp toàn tỉnh. Khu vực doanh nghiệp ngoài nhà nước cũng ghi nhận mức tăng trưởng 15,7%, đạt 73.083 tỷ đồng.
Các ngành dịch vụ của Bắc Giang cũng duy trì đà tăng trưởng tích cực với tổng giá trị sản xuất toàn ngành đạt 63.514 tỷ đồng, tăng 11,6% so với năm trước. Tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ đạt 64.000 tỷ đồng, tăng 13,3%, đạt kế hoạch đề ra. Hoạt động xuất nhập khẩu tiếp tục khởi sắc, với tổng giá trị xuất nhập khẩu ước đạt 60 tỷ USD, tăng 14,5% so với năm 2023.
Năm 2024, Bắc Giang thu hút hơn 2,23 tỷ USD vốn đầu tư, đưa tỉnh vào top 11 cả nước về thu hút vốn FDI. Trong đó, tỉnh cấp mới 73 dự án FDI với tổng vốn đăng ký 507,57 triệu USD, đồng thời điều chỉnh tăng vốn cho 74 dự án FDI khác với tổng giá trị bổ sung 782,8 triệu USD.
Thu ngân sách nhà nước của Bắc Giang năm 2024 đạt 20.699,5 tỷ đồng, vượt 32,2% so với dự toán Trung ương giao và tăng 28,8% so với dự toán của tỉnh. Đây là kết quả nổi bật với 15/16 khoản thu nội địa đạt và vượt kế hoạch.
Từng là một tỉnh thống nhất mang tên Hà Bắc, ngày nay, Bắc Ninh và Bắc Giang đã vươn mình mạnh mẽ, trở thành những địa phương phát triển năng động, đóng góp quan trọng vào nền kinh tế quốc gia. Với những thành tựu đã đạt được, hai tỉnh này hứa hẹn sẽ tiếp tục bứt phá, góp phần thúc đẩy sự phát triển chung của đất nước.
Táo Quân 2025: Nóng vấn đề sáp nhập, tinh giản bộ máy
Chính phủ phê duyệt phương án sáp nhập ba bệnh viện Trung ương
