Tổng thống Trump nổi giận, nhà đầu tư hoang mang: Elon Musk đẩy Tesla vào thế khó

Trong số những lời đe dọa mà Tổng thống Donald Trump đưa ra sau cuộc cãi vã nảy lửa với Elon Musk, việc ông dọa bán chiếc xe Tesla mới mua gần đây là điều đáng chú ý. Ông Trump đã mua chiếc xe này vào tháng 3 như một động thái thể hiện sự ủng hộ dành cho CEO của Tesla - người đang nỗ lực cắt giảm chi tiêu công và khiến chính "con đẻ" của mình bị tẩy chay.

Tuy nhiên, sự hậu thuẫn từ Tổng thống cũng không cải thiện được doanh số của hãng. Và giờ đây, sự rạn nứt trong mối quan hệ giữa họ có thể gây bất lợi cho "canh bạc" có thể quyết định tương lai của Tesla: taxi tự hành.

Các nhà đầu tư có thể sẽ hoan nghênh việc ông Musk bị loại khỏi “nhóm thân tín” của Tổng thống nếu điều đó cho phép ông tập trung hơn vào việc điều hành công ty ô tô của mình. Ngay sau cuộc chia tay ồn ào (theo cách hiện đại: thông qua mạng xã hội), cổ phiếu Tesla đã giảm 14% vào ngày 5/6, nhưng sau đó đã phục hồi.

Một trong những nguyên nhân dẫn đến chia rẽ là vì ông Musk công khai phản đối một dự luật thuế – ông gọi đây là “sự ghê tởm đáng khinh” – dự luật này sẽ làm tăng thâm hụt ngân sách liên bang thêm hàng nghìn tỷ đô la và chấm dứt các khoản trợ cấp dành cho xe điện. Sau đó, ông Trump đã đề xuất cắt giảm các hợp đồng chính phủ dành cho các công ty của Musk, bao gồm cả SpaceX – công ty tên lửa của ông.

Đó có thể là lý do khiến “người bạn thân số một” trước đây phải thừa nhận vào ngày 11/6 rằng mình “đã đi quá giới hạn”. Nhưng ông Trump không phải là người duy nhất bắt đầu hoài nghi về việc sở hữu một chiếc Tesla. Báo cáo kết quả kinh doanh quý I của Tesla, công bố hồi tháng 4, gây thất vọng không kém kết quả cả năm 2024. Năm ngoái, công ty chứng kiến lần sụt giảm doanh số đầu tiên trong hơn một thập kỷ. Quý tới có thể còn tệ hơn nữa, khi doanh số tiếp tục giảm tại Mỹ và các thị trường toàn cầu.

Việc xác định rõ ràng mức độ ảnh hưởng từ mối liên hệ với ông Trump đến các khó khăn hiện tại của Tesla là điều không đơn giản. Vẫn còn nhiều nguyên nhân khác: danh mục sản phẩm chủ yếu xoay quanh hai mẫu xe đã cũ, cạnh tranh ngày càng gay gắt, và tình trạng khan hàng khi Tesla đang tăng sản lượng cho phiên bản mới của Model Y đều đóng vai trò nhất định. Tuy nhiên, điều đáng lo hơn cả là thái độ của ông Trump với bước đi tiếp theo của Tesla.

Canh bạc taxi tự lái và tương lai mờ mịt

Theo lời Elon Musk, tương lai của Tesla sẽ nằm ở xe taxi tự lái và robot hình người. Nếu như trước đây công nghệ xe du lịch của hãng từng dẫn đầu thị trường, thì hiện tại Tesla chỉ còn giữ được lợi thế rất nhỏ so với các đối thủ lâu đời – thậm chí có thể đang tụt hậu so với các công ty khởi nghiệp Trung Quốc.

“Đổi mới trong mảng xe hơi đã chậm lại một cách rõ rệt,” theo nhận định của Philippe Houchois từ ngân hàng Jefferies. Tesla dự kiến sẽ ra mắt đội xe taxi tự lái đầu tiên tại Austin, Texas vào ngày 22/6. Nhưng đặt cược vào taxi tự lái là điều đầy rủi ro – nhất là khi mảng xe hơi truyền thống của Tesla đang sa sút, mà taxi tự hành thì chưa thể khỏa lấp khoảng trống đó. Còn lợi nhuận từ mảng robot hình người thì vẫn còn ở tương lai rất xa.

Dịch vụ ở Austin được kỳ vọng là bước khởi đầu cho một mạng lưới rộng khắp. Tuy nhiên, kỳ vọng của ông Musk rằng sẽ có hàng triệu chiếc Tesla tự lái lưu thông trên đường phố Mỹ vào nửa sau năm 2026 là điều vô cùng tham vọng. Một rào cản lớn là việc các quy định về xe tự hành ở Mỹ được đặt ra ở cấp bang, và hiện chưa có một chuẩn thống nhất toàn quốc. Ông Musk từng kỳ vọng vào một đạo luật liên bang mới có thể mở đường cho công nghệ của ông – thứ mà các nhà phê bình cho rằng vẫn chưa thực sự chứng minh được tính an toàn và hiệu quả.

Cơ hội để có một hành lang pháp lý thông thoáng hơn nhiều khả năng cũng đã “nổ tung” cùng mối quan hệ với ông Trump. Điều đó khiến con đường đi đến lợi nhuận từ robotaxi trở nên xa hơn. Hành khách có thể sẽ dần chấp nhận khái niệm xe không người lái, và các nhà khai thác có thể rót hàng tỷ đô la để triển khai các đội xe. Nhưng còn lâu nữa – nếu không muốn nói là mãi mãi – mô hình này mới có thể sinh lời nhiều hơn so với taxi truyền thống có người lái. Việc xe taxi tự lái của Waymo bị đốt trong các cuộc biểu tình ở Los Angeles còn cho thấy một điểm yếu khác: không có tài xế trong xe cũng đồng nghĩa không ai có mặt để xử lý tình huống.

Elon Musk đã làm nên điều kỳ diệu khi đưa Tesla trở thành một hãng xe hàng đầu thế giới. Trong giai đoạn ông dấn thân vào chính trường, nhiều nhà đầu tư từng đặt dấu hỏi liệu ông có còn phù hợp để dẫn dắt Tesla bước tiếp hay không. Giờ đây, khi sự xao nhãng đó có vẻ đã chấm dứt, ông có cơ hội chứng minh họ sai. Tuy nhiên, nếu xe taxi tự lái không nhanh chóng chứng minh được hiệu quả, những câu hỏi ấy chắc chắn sẽ quay trở lại.

Theo The Economist

>> Hơn 22.000 xe điện Trung Quốc siêu rẻ 'tấn công' thị trường đông dân thứ 7 thế giới