Top 5 ngành nghề có nguy cơ “mất việc” vì sự xuất hiện của ChatGPT

ChatGPT, bạn có sợ mất việc?

Với sự phát triển mạnh mẽ của cách mạng công nghiệp 4.0, nhiều robot, phần mềm ứng dụng trí tuệ nhân tạo ra đời phục vụ tốt hơn đời sống của con người.

Từ khoá “hot search” hiện nay là ChatGPT - một chương trình kết hợp với trí tuệ nhân tạo (AI) để tương tác với con người. Chương trình sử dụng thuật toán chọn từ dựa trên bài học rút ra từ việc quét hàng tỷ đoạn văn bản trên Internet. Từ đó, cho phép máy tính trò chuyện và đáp ứng những câu hỏi từ phía người dùng trong thời gian thực.

ChatGPT có thể giao tiếp và thực hành giống con người. Sau khi nhận được yêu cầu, chỉ trong thời gian ngắn, nó sẽ viết mã, viết bài luận, làm văn, thơ, tìm dữ liệu tổng hợp, viết báo, quảng cáo… một cách hoàn chỉnh.

Nếu biết cách sử dụng thuần thục, một người có thể làm được khối lượng công việc của nhiều người. Đồng nghĩa, trong một số lĩnh vực, sẽ có những vị trí thất nghiệp vì không cạnh tranh lại trí thông minh nhân tạo.

Ở nhiều nơi đã xuất hiện những lo ngại về “cơn sóng thần” ChatGPT sẽ làm rung chuyển nền học thuật và ngành công nghiệp nội dung. Đó là một mối đe dọa có thật đối với thị trường lao động. Ví dụ điển hình là một trang tin công nghệ của Mỹ đã lặng lẽ đăng tải các bài báo về tài chính được viết tự động bởi phần mềm mà phải vài tháng sau, mới có người phát hiện.

Mặc dù vậy, nếu nhìn rộng hơn, chẳng phải tới sự xuất hiện của các bản nâng cấp trí thông minh nhân tạo, các ngành nghề mới bị biến động. Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, đại dịch bệnh, biến đổi khí hậu, già hóa dân số… đã và đang khiến thế giới trở nên bất định, khó dự đoán.

Nhiều chuyên gia thừa nhận, kiến thức, kinh nghiệm hôm nay có thể sẽ không phù hợp vào ngày mai, trong bối cảnh cách thức vận hành các chuỗi cung ứng, nền kinh tế-xã hội ngày một biến động. Một nghiên cứu đã chỉ ra, 60% công việc hiện nay trên thế giới hoàn toàn không tồn tại cách đây vài thập kỷ trước.

Hàng loạt ngành nghề từ tài chính, chăm sóc sức khỏe cho đến xuất bản đều đang sắp phải đối mặt với cuộc cách mạng AI. Tất nhiên, không phải nghề nào cũng bị thay thế hoàn toàn khi công nghệ AI chưa hoàn chỉnh, đồng thời nhiều chức năng khó thoát khỏi lòng bàn tay con người.

Vì vậy, người lao động sẽ phải học cách đối mặt với sự xâm chiếm của AI trên thị trường lao động trong tương lai gần. Nhiều ngành nghề như báo chí, giáo dục, thiết kế đồ họa hay phần mềm sẽ phải đối mặt với rủi ro bị thay thế bởi AI. Mặc dù ChatGPT chưa hoàn thiện nhưng sớm muộn gì thì với sự đầu tư khổng lồ của Microsoft, công nghệ AI này sẽ dần phát triển đến mức mà nhiều lao động phải dè chừng.

Giáo dục

Ngành giáo dục có lẽ sẽ chịu ảnh hưởng lớn nhất từ ChatGPT khi có thể bất ngờ thay đổi chỉ qua một đêm nếu công nghệ AI được áp dụng. Học sinh có thể học từ xa và rất nhiều giáo viên sẽ phải thay đổi để thích nghi với tình hình mới. Ngoài ra, việc thi cử cũng sẽ phải siết chặt hơn khi học sinh có thêm nhiều công cụ để gian lận.

Hiện ChatGPT đã bị cấm sử dụng tại tất cả trường học ở thành phố New York (Mỹ) bởi chúng có thể trở thành công cụ gian lận kiểm tra. Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng ChatGPT cũng có thể trở thành giáo viên AI với tốc độ phát triển như hiện nay.

Thậm chí, ChatGPT đã có thể giảng dạy cho học sinh cấp 3 trở xuống khi những kiến thức cơ bản và khả năng tương tác của AI này dần được hoàn thiện. Dù còn một số lỗi nhưng chúng có thể được cải thiện dần. Về cơ bản thì chỉ cần tích hợp thêm thông tin và cải thiện một chút là ChatGPT đã có thể đứng lớp cho các học sinh rồi.

Với chương trình đại học, sinh viên vẫn cần những giảng viên bằng người thật để đứng lớp và AI chỉ nên là công cụ hỗ trợ trong tương lai nhằm đảm bảo hiệu suất học tập. Dẫu vậy ngay cả những giáo sư tại Trường Đại học New York cũng phải thừa nhận về lý thuyết, công nghệ AI đã có thể giảng dạy sinh viên mà không cần người theo dõi.

Báo chí

Việc AI có thể thay thế nhà báo hay không vẫn còn đang gây tranh cãi. Các kết quả công bố khi thử nghiệm cho ChatGPT viết một số đoạn văn cho những kết quả khác nhau. Theo chuyên gia, công nghệ AI hiện nay mới chỉ cho phép ChatGPT tổng hợp, sao chép từ những từ khóa thành một đoạn văn sao cho hợp lý chứ chưa thể sáng tạo được đề tài như một người lao động chân chính.

Tất nhiên, ChatGPT đã có những thành công nhất định khi sáng tạo được các tiêu đề phù hợp với nhu cầu của người viết. Bạn có thể yêu cầu ChatGPT làm một bài báo với những dẫn chứng, nhưng nhiều dẫn chứng được dùng lại không chính xác và đây là một điểm yếu của nó. Nói thật là cho đến hiện tại chúng ta vẫn chưa biết sửa lỗi này như thế nào, nhưng nếu thành công thì ngành báo chí sẽ có một cuộc cách mạng cực lớn.

Thiết kế đồ họa

Năm 2021, các nhà phát triển ChatGPT là OpenAI đã cho ra mắt một công cụ mới mang tên DALL-E, qua đó có thể tạo nên những hình ảnh đồ họa theo chỉ lệnh của người dùng. Sản phẩm này tương tự như những ứng dụng từng ra mắt như Craiyon, Stable Diffusion hay Midjourney, sẽ trở thành thách thức đe dọa ngành thiết kế đồ họa.

Công nghệ

Những chuyên viên gõ code hoặc thiết kế trang web cũng có thể sẽ mất việc vì AI, khi những công việc mang tính lặp lại có thể tự động hóa. Giờ đây bạn có thể yêu cầu ChatGPT thiết kế một website cho mình và dù chưa thực sự hoàn hảo nhưng sớm muộn gì thì những lao động làm trong mảng này sẽ thất nghiệp.

Về lý thuyết, công nghệ AI có thể soạn mã code theo tham số và yêu cầu thủ công của người dùng để xây dựng trang web cũng như những phần khác cho doanh nghiệp. Chính vì vậy, chuyên gia cảnh báo nghề thiết kế trang web hay gõ code có thể sẽ biến mất vào năm 2026 hoặc thậm chí sớm hơn nếu AI bành trướng. Trong tương lai, hoặc thậm chí là chỉ vài năm tới, những công việc lặp lại của nghề công nghệ thông tin có thể sẽ hoàn toàn bị thay thế.

Tài chính

Mảng tài chính là một trong những mảng gây tranh cãi nhiều nhất về sự thay thế của AI khi công nghệ này giỏi về các con số nhưng phần quyết định vẫn phải phụ thuộc vào nhân lực. Theo chuyên gia, rất nhiều ngân hàng, tổ chức tài chính thuê nhân viên và đào tạo họ làm những việc số má lặp lại chẳng khác gì máy móc, ví dụ những công việc liên quan đến Excel. Trong khi đó, AI lại có thể làm được những việc này với tốc độ nhanh hơn rất rất nhiều.

Tiếp đó, những công việc gửi rút tiền hay mang tính thủ tục đơn giản cũng có thể dùng AI và đây là lúc các nhân viên ngân hàng mất chỗ đứng. Có chăng, những lao động có trình độ cao, giải quyết được các trường hợp vay nợ phức tạp là còn có ích cho các chi nhánh ngân hàng. Tất nhiên, các quyết định quan trọng về đầu tư sẽ vẫn nằm trong tay con người, nhưng mảng nhập số liệu hoặc tương tự có lẽ sẽ trở thành lãnh địa của AI.