Triển lãm Hàng không hàng đầu thế giới gặp biến lớn, Việt Nam vẫn chốt 2 đơn hàng cực ‘khủng’
Sự kiện Triển lãm Hàng không Paris năm nay đối mặt với không khí ảm đạm, lo ngại về an toàn bay và tác động địa chính trị đến ngành hàng không toàn cầu. Dẫu vậy, Vietnam Airlines và Vietjet vẫn gây chú ý đặc biệt trên đất Pháp.
Lần đầu dự triển lãm Paris của tân CEO Boeing
Ông Kelly Ortberg dự kiến có màn ra mắt khả quan tại Triển lãm Hàng không Paris với tư cách Tổng Giám đốc điều hành (CEO) mới của “gã khổng lồ” Boeing.
Kể từ khi nhậm chức vào tháng 8 năm 2024, vị lãnh đạo này đã giúp hãng sản xuất máy bay lớn nhất thế giới đến từ Mỹ tăng tốc sản xuất dòng máy bay bán chạy 737 Max, đẩy mạnh giao hàng để tạo dòng tiền và dần lấy lại đà thăng tiến sau nhiều năm khủng hoảng sản xuất, an toàn và bị đối thủ kình địch đến từ châu Âu Airbus vượt mặt. Cổ phiếu Boeing đã tăng giá hơn 13% từ đầu năm, vượt trội so với chỉ số S&P 500.
Tuy nhiên, sau vụ rơi máy bay Boeing 787 tại Ấn Độ ngày 12/6 khiến 241 người thiệt mạng – đánh dấu thảm họa hàng không đầu tiên liên quan đến Boeing Dreamliner, CEO Kelly Ortberg đã hủy kế hoạch tham dự triển lãm quy mô lớn khai mạc vào Chủ nhật vừa qua (15/6).
>> Máy bay Boeing 787 bất ngờ quay đầu khẩn cấp sau chưa đầy 1 giờ cất cánh
Triển lãm Hàng không Paris là sự kiện lớn 2 năm tổ chức 1 lần, luân phiên với Triển lãm Hàng không Farnborough ở Anh. Tại đây, Boeing, Airbus và các tập đoàn hàng không vũ trụ lớn của thế giới thường tổ chức tiệc tùng, ký hợp đồng hoành tráng với các mô hình máy bay lớn và trình diễn các màn bay biểu diễn ấn tượng.
“Khi ngành hàng không chuẩn bị bước vào Triển lãm Paris, tôi và Stephanie (bà Stephanie Pope – Trưởng Bộ phận máy bay thương mại của Boeing) đều đã hủy kế hoạch tham dự sự kiện này để tập trung cho đội ngũ nhân viên, khách hàng và quá trình điều tra vụ việc”, CEO Ortberg viết trong thư gửi nhân viên tối 12/6.
Chuyến bay Air India 171, với 242 người trên khoang, đã rơi chỉ vài giây sau khi cất cánh từ thành phố Ahmedabad, bang Gujarat, Ấn Độ trong ngày nắng nóng và lao vào khu căng tin của sinh viên của Cao đẳng Y khoa B.J. Máy bay gặp nạn là một chiếc Boeing 787-8 Dreamliner hơn 11 năm tuổi. Chỉ có đúng một người sống sót trong thảm kịch kể trên, là một nam công dân người Anh gốc Ấn Độ, ngồi ở ghế 11A có tên là Vishwash Kumar Rameshr (40 tuổi).
Nguyên nhân tai nạn hiện chưa được làm rõ và có thể mất vài tuần đến vài tháng để điều tra. Nhiều câu hỏi xoay quanh việc vì sao máy bay lại mất độ cao nhanh và đều như vậy, dường như nó đã bị trượt dài trên đường băng trước khi phát nổ. Hộp đen chứa dữ liệu và âm thanh buồng lái sẽ cung cấp thông tin quan trọng.
Căng thẳng quân sự Israel – Iran leo thang
Vụ tai nạn không phải yếu tố duy nhất làm thay đổi không khí Triển lãm Hàng không Paris 2025 diễn ra từ 16 – 20/6 tại thủ đô Paris, Pháp.
Ngay trước thời điểm khai mạc, Israel đã không kích Iran trong đêm. Chỉ vài giờ sau, Iran đáp trả bằng cách phóng máy bay không người lái (drone) về phía Israel. Nhiều hãng hàng không trên thế giới đã hủy chuyến hoặc đổi hướng bay, trong khi hàng trăm chuyến khác phải né vùng không phận căng thẳng.
Căng thẳng leo thang giữa Israel và Iran khiến chi tiêu quốc phòng trở thành một trọng tâm lớn tại Triển lãm Hàng không Paris, nhưng cũng làm dấy lên lo ngại về ảnh hưởng của xung đột địa chính trị đến nhu cầu đi lại hàng không thương mại.
>> Khủng hoảng dầu mỏ cận kề: 90% xuất khẩu của Iran có thể bị xóa sổ trong một đòn
Nhu cầu máy bay vẫn rất lớn
Bất chấp vụ tai nạn kinh hoàng của hãng Air India và các lo ngại bên ngoài, các hãng hàng không danh tiếng thế giới như Boeing, Airbus và Embraer vẫn được kỳ vọng sẽ công bố hàng trăm đơn đặt hàng máy bay. Nhu cầu mạnh khiến thời gian giao các mẫu máy bay mới đã bị đẩy sang tận thập kỷ tới.
Theo dự báo ngày 14/6, Boeing cho rằng thế giới sẽ cần 43.600 máy bay thương mại trong 20 năm tới, với các thị trường mới nổi chiếm hơn 50% đội bay toàn cầu vào năm 2044, tăng từ mức 40% năm ngoái.
Theo các nhà phân tích hàng không, nhiều đơn hàng có thể đến từ khách hàng chưa từng được công bố.
Vấn đề thiếu lao động lành nghề đang gây chậm trễ giao hàng, trong khi thuế nhập khẩu theo kiểu “bật-tắt” cũng làm tăng giá máy bay và linh kiện.
Giá máy bay mới đã đang tăng lên đáng kể. Cuối tháng 4 năm 2025, một chiếc Airbus A321neo có giá 65 triệu USD, tăng mạnh so với mức 58 triệu USD đầu năm 2023. Trong khi đó, một chiếc Boeing 737 Max 8 có giá 55,5 triệu USD, tăng từ mức 50,25 triệu USD đầu năm 2023.
Do nguồn cung hạn chế, giá thuê máy bay cũ cũng tăng mạnh. Boeing 737 12 năm tuổi hiện có giá thuê 241.000 USD/tháng, tăng 42% so với hai năm trước. Còn Airbus A320 12 năm tuổi cũng có giá thuê 239.000 USD/tháng, tăng 50%, theo dữ liệu của IBA Insight.
Vietnam Airlines và Vietjet đua nhau bạo chi mua thêm máy bay
Công ty IBA (Anh) dự đoán Triển lãm Hàng không Paris năm nay sẽ ghi nhận từ 700 đến 800 đơn đặt hàng máy bay thương mại, bao gồm đơn hàng chính thức, tùy chọn mua và thư bày tỏ ý định.
Các khách hàng tiềm năng gồm: Ethiopian Airlines, LOT (Ba Lan), Vietnam Airlines, AirAsia, Royal Air Maroc, Etihad và hãng Riyadh (Saudi Arabia).
“Một thỏa thuận lớn từ Trung Quốc là điều tất yếu, dù là để thay thế hay tăng trưởng”, IBA nhận định.
Bên cạnh Hãng hàng không Quốc gia Việt Nam (Vietnam Airlines), một đối thủ đồng hương của họ là Vietjet cũng sẽ chi đậm để mua thêm máy bay ở Triển lãm Hàng không Paris năm nay. Hãng hàng không giá rẻ của nữ tỷ phú Chủ tịch kiêm Tổng Giám đốc điều hành Nguyễn Thị Phương Thảo đang trong quá trình đàm phán để mua thêm khoảng 100 máy bay thân hẹp của Airbus, theo nguồn tin thân cận mà Reuters tiếp cận được cho biết.
Các nguồn tin cho biết, VietJet đang muốn mua thêm dòng máy bay A321neo – mẫu máy bay một lối đi có sức chứa lớn nhất mà “gã khổng lồ hàng không châu Âu” Airbus sản xuất. Nhưng những nguồn tin này cũng yêu cầu giấu tên vì cuộc đàm phán vẫn đang trong vòng bí mật.
Nếu hãng hàng không giá rẻ của Việt Nam hoàn tất đơn hàng tại triển lãm ở Paris, số lượng máy bay đang chờ bàn giao của họ có thể lên gần 500 chiếc. Điều này sẽ đưa VietJet vào nhóm các hãng hàng không lớn như Air India và IndiGo, những hãng của Ấn Độ đang tăng cường đội bay mạnh mẽ để đáp ứng nhu cầu đi lại bằng đường hàng không ngày càng bùng nổ.
>> Nóng: VietJet của tỷ phú Nguyễn Thị Phương Thảo đang đàm phán mua thêm 100 máy bay Airbus
Air India, vốn từng được dự đoán sẽ đặt mua máy bay ở Triển lãm Hàng không Paris 2025, nay không còn trong danh sách do thảm kịch vừa qua.
Máy bay thân rộng trở lại
Khách hàng đang ưu tiên máy bay thân rộng khi du lịch quốc tế tiếp tục phục hồi mạnh.
“Trước đây toàn đơn hàng máy bay thân hẹp”, ông Richard Aboulafia, Giám đốc hãng tư vấn AeroDynamic Advisory cho biết. “Giờ thì ai cũng muốn đặt các đơn hàng khổng lồ cho máy bay hai lối đi”.
Các hãng hàng không lớn như Turkish Airlines (Thổ Nhĩ Kỳ) và các hãng đến từ vùng Vịnh đang mở rộng thị phần để tranh giành hành khách toàn cầu, làm “miếng bánh nhỏ lại”.
Ông Aboulafia dự đoán vụ tai nạn máy bay Boeing thảm khốc ở Ấn Độ vừa qua sẽ không ảnh hưởng lớn đến đơn đặt hàng, dù một số thương vụ có thể bị hoãn.
“Đây là một thảm kịch kinh hoàng. Nhưng theo những gì chúng ta biết, nó có vẻ không liên quan đến thiết kế hay sản xuất máy bay”, Giám đốc hãng tư vấn AeroDynamic Advisory nói.
Theo CNBC/Reuters
>> Từ 18h hôm nay, tạm dừng hoạt động sân bay tại tỉnh đông dân nhất Việt Nam
