Trung Quốc gấp rút loại bỏ toàn bộ chip phương Tây tại hàng loạt nhà máy thủy điện vì lo ngại an ninh

Theo công bố từ Loongson Technology, đập Xiluodu, nằm trên sông Kim Sa, giáp ranh hai tỉnh Vân Nam và Tứ Xuyên – đã thay thế các bộ điều khiển logic khả lập trình (PLC) của Siemens (Đức) và Schneider Electric (Pháp) bằng hệ thống PLC nội địa, sử dụng bộ vi xử lý Loongson 3C6000 do Trung Quốc tự phát triển.

Động thái này phản ánh mối quan ngại ngày càng lớn về lỗ hổng trong các hệ thống điều khiển công nghiệp, từng bị khai thác trong các vụ tấn công mạng nghiêm trọng như Stuxnet – loại sâu máy tính bị cáo buộc đã nhắm vào PLC của Siemens để phá hoại chương trình hạt nhân Iran hơn một thập kỷ trước.

Đập Xiluodu là nhà máy thủy điện lớn thứ ba của Trung Quốc (sau đập Tam Hiệp và đập Bạch Hạc Than) và lớn thứ tư thế giới, với 18 tổ máy phát điện công suất 770 MW mỗi máy, tổng công suất lắp đặt 13,86 GW.

PLC là “bộ não” của hệ thống điều khiển trong nhiều ngành trọng yếu như điện lực, dầu khí, hóa chất, đường sắt, hàng hải và luyện kim. Ở Trung Quốc, thị trường PLC cỡ vừa và lớn từ lâu bị thống trị bởi các hãng quốc tế, với Siemens chiếm hơn 50% thị phần năm 2023, trong khi doanh nghiệp nội địa chỉ đạt dưới 6% (theo MIR Databank).

Ngày 4/8, Loongson cho biết PLC dòng NJ400 – do Atekon Technology phát triển, dùng chip Loongson – đã chính thức được triển khai tại Xiluodu, thay thế hoàn toàn các PLC dòng Premium của Schneider và S7-300 của Siemens.

Theo Loongson, đây là “bước nội địa hóa hoàn toàn thiết bị điều khiển lõi của hệ thống van ống, đặt nền tảng vững chắc cho vận hành an toàn và ổn định dài hạn bằng công nghệ độc lập, tự chủ".

Loongson Technology xuất thân từ Viện Công nghệ Máy tính thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Trung Quốc, bắt đầu thương mại hóa sản phẩm từ năm 2011. Hãng trở thành nhân tố quan trọng trong chiến lược giảm phụ thuộc vào công nghệ phương Tây.

Tuy nhiên, từ tháng 3/2023, Loongson bị Bộ Thương mại Mỹ đưa vào danh sách đen thương mại với cáo buộc hỗ trợ hiện đại hóa quân đội Trung Quốc, khiến việc tiếp cận công nghệ và linh kiện Mỹ bị hạn chế nghiêm ngặt.

Tháng trước, Loongson ra mắt chip 3C6000 – thế hệ vi xử lý đa dụng mới, hoàn toàn dựa trên kiến trúc lệnh tự phát triển LoongArch, loại bỏ nhu cầu cấp phép công nghệ nước ngoài hay phụ thuộc chuỗi cung ứng quốc tế.

Từ 2002 đến 2021, các hệ thống điều khiển công nghiệp – đặc biệt PLC – liên tục trở thành mục tiêu tấn công mạng trên toàn cầu. Vụ Stuxnet năm 2010 là điển hình, được cho là đã thay đổi tốc độ quay của máy ly tâm, làm hỏng thiết bị và ảnh hưởng đến chất lượng uranium làm giàu của Iran.

Theo Loongson, dòng PLC NJ400 đã được triển khai thành công tại đập Tam Hiệp và Tượng Già Bá, thay thế thiết bị ngoại. Atekon cũng cho biết đã ứng dụng sản phẩm trong nhiều hệ thống điều khiển công nghiệp trọng điểm trên cả nước – từ thủy điện, đường sắt cao tốc, khai thác than, nhiệt điện đến hóa dầu.

Trong ngành nhiệt điện, công ty còn trở thành nhà cung cấp hạng A cho Toshiba Power (Nhật Bản) và đang cung cấp PLC cho các dự án tự động hóa nhiệt điện tại thị trường Đông Nam Á.

Theo SCMP