Trung Quốc sản xuất 1 tỷ tấn sợi dệt, gấp đôi trọng lượng loài người khiến thế giới chấn động

Nghiên cứu mới cho thấy trong hơn 40 năm, Trung Quốc đã sản xuất khoảng 1 tỷ tấn sợi dệt – gấp đôi tổng khối lượng cơ thể toàn nhân loại. Kết quả này được công bố trong nghiên cứu của Đại học Thanh Hoa (Tsinghua University) trên tạp chí khoa học Resources, Conservation and Recycling.

Nghiên cứu đã lập bản đồ toàn bộ dòng chảy và tồn kho sợi dệt tại Trung Quốc từ năm 1978 đến 2022 – giai đoạn nền kinh tế và xã hội nước này tăng trưởng vượt bậc. Kết quả cho thấy, Trung Quốc đã chuyển mình từ nền kinh tế khép kín thành “xưởng may” của thế giới, vừa thúc đẩy tăng trưởng trong nước, vừa cung cấp quần áo giá rẻ cho người tiêu dùng khắp các châu lục.

Ngành dệt may lớn và phức tạp đến mức việc theo dõi quá trình sản xuất, tiêu thụ và tác động môi trường là rất khó, đặc biệt ở Trung Quốc – nơi đảm nhận hơn một nửa khối lượng dệt của thế giới.

Nhóm nghiên cứu dùng phương pháp “phân tích dòng chảy vật liệu động” để theo dõi toàn bộ quá trình của ngành dệt may, từ sản xuất, chế biến, sử dụng cho tới xử lý rác thải.

Giáo sư Zhu Bing, tác giả chính của nghiên cứu và Giám đốc Viện Kinh tế Tuần hoàn Đại học Thanh Hoa, cho biết đây là lần đầu tiên có một nhóm nghiên cứu tính toán đầy đủ và chi tiết toàn bộ chuỗi cung ứng dệt may của Trung Quốc. Ông nói lượng dữ liệu lớn thu được sẽ giúp đánh giá chính xác hơn khả năng tái chế và hỗ trợ việc xây dựng chính sách.

Ngành công nghiệp khổng lồ

Sản lượng sợi dệt toàn cầu đã tăng hơn ba lần, từ 33 triệu tấn năm 1975 lên 116 triệu tấn năm 2022 và dự báo sẽ tăng thêm 27% vào năm 2030. Thực tế, ngành thời trang đang đối mặt với áp lực môi trường nghiêm trọng: Đóng góp từ 2-8% lượng khí CO2 toàn cầu, tạo ra 92 triệu tấn rác thải chỉ riêng năm 2015.

Sợi dệt gồm ba nhóm chính: Sợi tổng hợp từ polyme nguyên sinh (nguồn dầu mỏ hoặc nông sản), phát thải nhiều CO2 và gây ô nhiễm vi nhựa khi sử dụng. Sợi tự nhiên như bông, gai, len, tơ tằm – tiêu tốn nhiều đất, nước và hóa chất bảo vệ thực vật. Sợi nhân tạo cellulose – chế biến từ cellulose tự nhiên qua xử lý hóa học, thường sử dụng hóa chất độc hại.

Năm ngoái, một nhóm nhà khoa học Anh trên tạp chí Environmental Science and Technology nhận định: Tác động môi trường của ngành thời trang – dệt may “vô cùng khó lượng hóa” vì chuỗi cung ứng toàn cầu quá rộng và phức tạp. Việc xây dựng bức tranh đầy đủ và truyền tải hiệu quả tới công chúng sẽ giúp thúc đẩy nhận thức về tính bền vững.

Dù nhiều nước đã thúc đẩy “thời trang tuần hoàn”, ông Bing cho rằng quản trị ngành dệt may phải đặt trong bối cảnh kinh tế – xã hội rộng hơn.

“Xã hội cần phản đối thời trang nhanh (fast fashion), đồng thời khuyến khích tiêu dùng hợp lý và cân bằng giữa thương mại quốc tế với việc tái chế, tái sử dụng hàng dệt bỏ đi để đạt mục tiêu bền vững”, ông nói.

Nghiên cứu này nhằm “làm nổi bật sự phức tạp của hệ thống và cung cấp nền tảng khoa học cho việc xây dựng chính sách tương lai”, đồng thời khuyến nghị các nhà hoạch định “xem xét toàn bộ chuỗi cung ứng và mối liên kết với nhiều ngành công nghiệp khác”.

Tham khảo SCMP