Trung Quốc tung ‘quái vật’ sóng điện từ: Ăng ten khổng lồ rộng gấp 5 lần New York, phát hiện những mỏ quặng sâu hàng nghìn mét

Ẩn mình giữa vùng núi đá hoa cương ở miền Trung Trung Quốc là một ăng-ten khổng lồ, rộng gấp 5 lần New York. Ban đầu được xây dựng để liên lạc với tàu ngầm, hệ thống phát điện từ công suất 500kW này nay trở thành biểu tượng cho tham vọng thống trị của Bắc Kinh trong cuộc đua toàn cầu tìm kiếm khoáng sản chiến lược.

Khi các quốc gia ráo riết săn lùng lithium, cobalt và đất hiếm nhằm giành lợi thế trong kỷ nguyên công nghệ xanh, các nhà địa chất Trung Quốc triển khai những “quái vật” điện từ như vậy để thăm dò quặng và năng lượng nằm sâu hàng kilomet dưới lòng đất.

Trong vài năm gần đây, Trung Quốc đã công bố hàng loạt phát hiện gây chấn động: từ mỏ vàng lớn nhất thế giới, trữ lượng lithium siêu lớn đến quặng uranium sâu chưa từng thấy.

Theo nghiên cứu đăng trên Geophysical & Geochemical Exploration tháng 8/2023, mọi hệ thống điện từ siêu công suất trên 100kW hiện nay đều do Trung Quốc vận hành, trong khi công cụ mạnh nhất của Mỹ chỉ đạt 30kW.

“Sự phát triển này khẳng định vị thế dẫn đầu thế giới của Trung Quốc trong lý thuyết và công nghệ thăm dò điện từ”, nhóm tác giả thuộc Trung tâm Nghiên cứu & Phát triển của Cục Khảo sát Địa chất Trung Quốc (CGS) nhấn mạnh.

Khi nguồn quặng lộ thiên cạn kiệt, giới địa chất buộc phải tiến vào cái gọi là “không gian khoáng sản thứ hai” ở độ sâu 500–2.000m. Ở tầng địa chất này, tín hiệu từ thân quặng rất yếu và thường bị “nhiễu” bởi lưới điện, hạ tầng đô thị và hoạt động khai thác. Trung Quốc giải bài toán này bằng cách nâng công suất phát sóng vượt 100kW, giúp tín hiệu xuyên sâu và lấn át nhiễu nền.

Dù công suất cao có nguy cơ giảm độ chính xác, Trung Quốc khắc phục bằng mạng lưới cảm biến phân tán và nguồn trường đa hướng, cho phép dựng hình 3D chi tiết.

Tại mỏ đồng Jiama ở Tây Tạng, một khảo sát CSAMT công suất cao đã lập bản đồ cấu trúc quặng sâu trên 3.000 mét với độ chính xác chưa từng có, vượt trội so với phương pháp truyền thống.

Tham vọng lớn nhất là dự án WEM – hệ thống phát điện từ không dây công suất 500kW, với hai đường ăng-ten dài 80km và 120km vắt qua miền trung Trung Quốc. Ban đầu phục vụ hải quân, nay công nghệ này trở thành “vũ khí địa chất” thay đổi cuộc chơi.

Trong thử nghiệm toàn quốc năm 2023, tín hiệu từ WEM được phát hiện tại các khu vực cách hơn 2.000km, từ Tây Tạng đến Quảng Đông.

Cùng với đó, các nhà khoa học Trung Quốc phát triển phương pháp điện từ trường rộng (Wide Field EM) và điện từ tần-số-thời gian, cho phép thu thập dữ liệu không chỉ về điện trở mà còn về độ phân cực và độ thẩm từ – những thông số then chốt để phân biệt các loại quặng.

Khi nắm giữ công nghệ và dữ liệu cốt lõi, Trung Quốc đang định vị mình trở thành quốc gia dẫn dắt giai đoạn tiếp theo của thăm dò tài nguyên. Trong khi đó, phương Tây vẫn chủ yếu dựa vào thiết bị công suất thấp, thậm chí nhiều loại máy mạnh nhất cũng phải đặt hàng riêng từ Trung Quốc.

Theo SCMP