Vì sao mức tăng lạm phát 10 tháng đầu năm thấp hơn mức tăng CPI?

Yếu tố tác động làm tăng CPI

Theo Báo cáo tình hình kinh tế - xã hội tháng 10 và 10 tháng năm 2025 của Cục Thống kê (Bộ Tài chính) ngày 6/11, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 10 tăng 0,20% so với tháng trước chủ yếu do giá thực phẩm tăng cao tại các tỉnh, thành phố bị ảnh hưởng trực tiếp bởi mưa lũ sau bão ; ăn uống ngoài gia đình tăng theo chi phí nguyên liệu đầu vào và dịch vụ giáo dục các trường ngoài công lập tiếp tục tăng. Lạm phát cơ bản tháng 10 cũng tăng 0,35% so với tháng trước và tăng 3,30% so với cùng kỳ năm trước

Cũng theo số liệu thống kê, bình quân 10 tháng năm 2025, lạm phát cơ bản tăng 3,20% so với cùng kỳ năm trước, thấp hơn mức tăng 3,27% của CPI bình quân chung.

Lý giải nguyên nhân, Cục Thống kê cho biết giá lương thực, thực phẩm, điện sinh hoạt, giá dịch vụ y tế, dịch vụ giáo dục là yếu tố tác động làm tăng CPI nhưng thuộc nhóm hàng được loại trừ trong danh mục tính lạm phát cơ bản.

Cục Thống kê cũng thông tin thêm, trong mức tăng 0,20% của CPI tháng 10 so với tháng trước, có 10 nhóm hàng hóa và dịch vụ có chỉ số giá tăng, riêng chỉ số giá nhóm giao thông giảm.

Trong 10 nhóm hàng hóa dịch vụ có chỉ có gia tăng, nhóm hàng ăn và dịch vụ ăn uống tăng 0,59% (tác động làm CPI chung tăng 0,20 điểm phần trăm). Cụ thể, thực phẩm tăng 0,69% (tác động làm CPI chung tăng 0,15 điểm phần trăm); ăn uống ngoài gia đình tăng 0,57% ; lương thực tăng nhẹ 0,02% .

Nhóm giáo dục tăng 0,51%, trong đó, giá dịch vụ giáo dục tăng 0,56% do một số trường đại học, cao đẳng, trung cấp, nghề nghiệp, trung học dân lập và mầm non tư thục tại một số địa phương điều chỉnh tăng học phí năm học 2025-2026 mặc dù các trường công lập được miễn, giảm và hỗ trợ học phí theo Nghị định số 238/2025/NĐ-CP ban hành ngày 03/9/2025 của Chính phủ. Bên cạnh đó, giá sản phẩm từ giấy tăng 0,29%; bút viết các loại tăng 0,24%; văn phòng phẩm, đồ dùng học tập khác tăng 0,10%.

Nhóm hàng hóa và dịch vụ khác tăng 0,43%, chủ yếu do giá một số mặt hàng tăng như: Giá đồ trang sức tăng 9,82% theo giá vàng thế giới; dụng cụ cá nhân không dùng điện tăng 0,69%; hàng chăm sóc cơ thể tăng 0,40%; sửa chữa đồng hồ đeo tay, sửa chữa đồ trang sức tăng 0,37%; dịch vụ về hiếu, hỷ tăng 0,22%; dịch vụ chăm sóc cá nhân tăng 0,36%; dịch vụ cắt tóc, gội đầu tăng 0,28%; dịch vụ vệ sinh môi trường tăng 0,09%.

Ngoài ra, một số nhóm ngành khác bao gồm: Nhóm thiết bị và đồ dùng gia đình tăng 0,20% do chi phí sản xuất và nhân công tăng; Nhóm thiết bị và đồ dùng gia đình tăng 0,20% do chi phí sản xuất và nhân công tăng; Nhóm đồ uống và thuốc lá tăng 0,12% do nhu cầu tiêu dùng và chi phí sản xuất tăng; Nhóm văn hóa, giải trí và du lịch tăng 0,06%, tập trung chủ yếu ở các giá khách sạn, nhà khách, vé thuê chỗ chơi thể thao, vé xem phim, ca nhạc; Nhóm thuốc và dịch vụ y tế tăng nhẹ 0,04%; Nhóm bưu chính, viễn thông tăng 0,03%; Nhóm nhà ở, điện nước, chất đốt và vật liệu xây dựng tăng 0,01%.

Giá đô la Mỹ trong nước biến động ngược chiều với giá thế giới

Cũng theo số liệu từ Cục Thống kê, giá vàng trong nước biến động cùng chiều với giá vàng thế giới. Tính đến ngày 31/10/2025, giá vàng thế giới bình quân ở mức 4.030,66 USD/ounce, tăng 9,28% so với tháng trước, mức tăng mạnh nhất trong nhiều năm gần đây. Do Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) cắt giảm lãi suất điều hành khiến đồng USD suy yếu, lợi suất trái phiếu giảm sâu và vàng trở nên hấp dẫn với nhà đầu tư.

Bên cạnh đó, rủi ro địa chính trị, bất ổn kinh tế toàn cầu, các ngân hàng trung ương tiếp tục mua ròng vàng để đa dạng hóa dự trữ và hoạt động đầu cơ tăng mạnh đã thúc đẩy tăng giá.

Trong nước, chỉ số giá vàng tháng 10 tăng 12,53% so với tháng trước; tăng 63,64% so với tháng 12/2024; tăng 65,03% so với cùng kỳ năm trước; bình quân mười tháng năm 2025, chỉ số giá vàng tăng 44,02% so với cùng kỳ năm trước.

Giá đô la Mỹ trong nước biến động ngược chiều với giá thế giới. Tính đến ngày 31/10/2025, chỉ số giá đô la Mỹ trên thị trường quốc tế đạt mức 98,46 điểm, tăng 1,02% so với tháng trước do thị trường kỳ vọng FED sẽ duy trì chính sách tiền tệ nới lỏng và nhu cầu nắm giữ USD tăng trong bối cảnh bất ổn địa chính trị và triển vọng kinh tế toàn cầu suy yếu. Trong nước, chỉ số giá đô la Mỹ tháng 10 giảm 0,34% so với tháng trước; tăng 5,54% so với cùng kỳ năm trước; tăng 3,62% so với tháng 12/2024; bình quân mười tháng năm 2025, chỉ số giá đô la Mỹ tăng 3,98% so với cùng kỳ năm trước.