Xóa bỏ độc quyền vàng miếng: Ngân hàng, doanh nghiệp nào đủ điều kiện tham gia?

Ngày 26/8, Chính phủ ban hành Nghị định 232, sửa đổi Nghị định 24 về quản lý hoạt động kinh doanh vàng. Nghị định này đưa ra 2 thay đổi chính về chính sách.

Theo Chứng khoán Vietcap (VCSC), những sửa đổi này nhìn chung tương đồng với dự thảo nghị định được công bố vào tháng 7, mặc dù toàn văn Nghị định 232 vẫn chưa được công bố.

Trước đây, theo Nghị định 24, Nhà nước nắm độc quyền sản xuất vàng miếng cũng như quyền xuất nhập khẩu nguyên liệu vàng phục vụ sản xuất. Nay, Nghị định 232 cho phép các doanh nghiệp và ngân hàng thương mại đủ điều kiện có thể tham gia lĩnh vực này, trên cơ sở được Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cấp phép.

Các tiêu chí cấp phép được quy định bao gồm:

a) Có giấy phép kinh doanh mua, bán vàng miếng;

b) Không có vi phạm hành chính trong kinh doanh vàng chưa được giải quyết;

c) Có quy định nội bộ về sản xuất vàng miếng;

d) Đáp ứng tiêu chí vốn điều lệ: ≥1.000 tỷ đồng (doanh nghiệp) hoặc ≥50.000 tỷ đồng (ngân hàng thương mại).

Theo quan điểm của VCSC, chỉ xét riêng về vốn điều lệ, các ứng viên đủ điều kiện bao gồm các chuỗi trang sức hàng đầu (PNJ, Doji, SJC) và các ngân hàng thương mại thuộc danh mục theo dõi của VCSC (Vietcombank, BIDV, VietinBank, VPBank, Techcombank, MBB, ACB).

Trong đó, đối với PNJ, công ty đã đáp ứng các tiêu chí (a), (c) và (d). Ngoài ra, tiêu chí (b) liên quan đến cuộc thanh tra đang diễn ra đối với hoạt động kinh doanh của PNJ thực hiện bởi Bộ Công an. Cho đến nay chưa có vấn đề nào liên quan đến cuộc thanh tra, mặc dù thời gian đưa ra kết luận chính thức vẫn chưa rõ ràng. VCSC cho rằng thay đổi chính sách này sẽ mở ra cơ hội để PNJ tái tham gia vào mảng kinh doanh vàng miếng (đã ngừng từ năm 2012), cho phép bán vàng miếng mang thương hiệu PNJ để hỗ trợ tăng trưởng doanh thu. Tuy nhiên, VCSC kỳ vọng kinh doanh vàng miếng sẽ không trở thành trọng tâm chiến lược của PNJ do biên lợi nhuận thấp so với mảng bán lẻ trang sức có biên lợi nhuận cao hơn.

Đối với Doji và SJC, hiện chưa có thông tin cập nhật chính thức nào mới về quá trình thanh tra.

Theo Nghị định 24, các công ty có thể nhập khẩu vàng nguyên liệu nếu được NHNN cấp phép. Tuy nhiên, chưa có giấy phép nào được cấp kể từ khi nghị định này có hiệu lực. Theo Nghị định 232, NHNN sẽ đưa ra hạn ngạch hàng năm và cấp giấy phép cho từng lần xuất/nhập khẩu vàng nguyên liệu, mặc dù thông tin chi tiết vẫn chưa được công bố.

Dựa trên tiến độ pháp lý hiện tại, VCSC kỳ vọng các doanh nghiệp đủ điều kiện như PNJ sẽ có thể nhập khẩu vàng nguyên liệu bắt đầu từ năm 2026. Cụ thể, đối với PNJ, điều này có thể (1) hỗ trợ mảng bán lẻ cốt lõi của PNJ và (2) tạo cơ hội mở rộng xuất khẩu (hiện chỉ chiếm khoảng 1% doanh thu bán lẻ với biên lợi nhuận ở mức một chữ số, với các thị trường xuất khẩu bao gồm Mỹ, Anh và Úc).

Nhìn chung, những thay đổi này là tích cực cho PNJ và phù hợp với kỳ vọng của VCSC.