Xuất khẩu nông, lâm, thủy sản sang Trung Quốc vượt 10 tỷ USD: Cơ hội vàng từ hợp tác chính ngạch

Tại Hội nghị Xúc tiến thương mại Việt Nam – Trung Quốc, ngày 12/10, lãnh đạo Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) khẳng định: Quan hệ thương mại nông sản giữa hai nước đang bước vào giai đoạn hợp tác chính ngạch, hiện đại và bền vững, mở ra cơ hội vàng cho hàng nông sản Việt Nam gia tăng giá trị và vị thế trên thị trường quốc tế.

Lãnh đạo Cục cho hay, Trung Quốc hiện là đối tác thương mại lớn nhất và là thị trường nông sản quan trọng hàng đầu của Việt Nam.

Chỉ tính riêng trong năm 2024 và 9 tháng đầu năm 2025, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu nông lâm thủy sản giữa hai nước đạt khoảng 14 tỷ USD, tăng 8,5% so với cùng kỳ năm 2024, trong đó xuất khẩu từ Việt Nam sang Trung Quốc đạt 10,3 tỷ USD, tăng 5,1%.

Cơ cấu thương mại giữa hai nước cũng ngày càng hoàn thiện hơn. Việt Nam xuất khẩu sang Trung Quốc nhiều mặt hàng nông sản chủ lực có giá trị cao như sầu riêng, chuối, xoài, chôm chôm, tổ yến…, trong khi nhập khẩu chủ yếu là vật tư nông nghiệp, máy móc, phân bón và sản phẩm phục vụ chế biến.

Đáng chú ý, Việt Nam đã vượt mốc 62,5 tỷ USD xuất khẩu nông lâm thủy sản trong năm 2024, tăng hơn 18,7% so với năm trước. Tốc độ tăng trưởng này được đánh giá là điểm sáng trong bức tranh kinh tế xuất khẩu toàn cầu nhiều biến động.

Quan hệ thương mại Việt Nam – Trung Quốc đang chuyển dịch rõ nét từ xuất khẩu tiểu ngạch sang chính ngạch, phản ánh nỗ lực của cả hai bên trong xây dựng chuỗi giá trị minh bạch, tiêu chuẩn hóa và đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của thị trường.

“Các yêu cầu về truy xuất nguồn gốc, an toàn thực phẩm và tiêu chuẩn chất lượng của Trung Quốc không chỉ là thách thức, mà còn là động lực để Việt Nam nâng cấp chuỗi giá trị nông nghiệp, đầu tư mạnh vào công nghệ chế biến, bảo quản và logistics,” đại diện Cục nhấn mạnh.

Bên cạnh những kết quả tích cực, thương mại nông sản Việt – Trung vẫn còn đối mặt với nhiều rào cản.

Theo Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường, các vấn đề như hạ tầng logistics và kho lạnh biên giới còn thiếu đồng bộ, sản xuất nhỏ lẻ, năng lực kiểm soát chất lượng và kiểm dịch chưa đồng đều giữa các địa phương, hay việc chia sẻ dữ liệu chuỗi cung ứng còn hạn chế, đều là những yếu tố ảnh hưởng tới tính bền vững của thương mại hai chiều.

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu, chi phí vật tư nông nghiệp tăng cao và nhu cầu lương thực toàn cầu ngày càng lớn, Việt Nam xác định nông nghiệp thông minh, ứng dụng công nghệ cao và chuyển đổi số là hướng đi tất yếu để đảm bảo an ninh lương thực và tăng khả năng cạnh tranh.

Hiện Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang đẩy mạnh ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI), công nghệ truy xuất nguồn gốc và quản lý chất lượng số hóa trong toàn bộ chuỗi giá trị sản xuất, chế biến, xuất khẩu nông sản.

Ba giải pháp trọng tâm thúc đẩy hợp tác Việt – Trung

Đại diện Bộ Nông nghiệp và Môi trường Việt Nam đã nêu 3 nhóm giải pháp trọng tâm nhằm thúc đẩy thương mại nông sản Việt – Trung trong giai đoạn mới:

-Đẩy mạnh xúc tiến thương mại và kết nối doanh nghiệp: Hai bên cần tăng cường quảng bá sản phẩm, tổ chức các chương trình xúc tiến thương mại, hội thảo và diễn đàn kết nối nhằm giúp doanh nghiệp hiểu rõ hơn về quy định, văn hóa kinh doanh và thị hiếu tiêu dùng của từng thị trường.

-Hợp tác kỹ thuật và kiểm dịch: Tăng cường chia sẻ thông tin, phối hợp thực hiện các quy định về kiểm dịch, an toàn sinh học và quản lý lưu thông hàng hóa tại khu vực biên giới, đảm bảo tiêu chuẩn quốc tế và thông quan thuận lợi.

-Liên kết đầu tư chuỗi giá trị nông sản: Khuyến khích doanh nghiệp hai nước đầu tư vào chế biến sâu, logistics lạnh, thương mại điện tử và tiêu chuẩn hóa vùng nguyên liệu. Việt Nam mong muốn hình thành trung tâm phân phối nông sản tại Trung Quốc và khu chế biến liên kết tại vùng biên giới, góp phần rút ngắn chuỗi cung ứng, giảm chi phí và nâng cao năng lực cạnh tranh.