YouTube bí mật dùng AI để chỉnh video

Gương mặt của ông Rick Beato trên video trông không hề giống ông. “Tôi cứ nghĩ tóc mình trông lạ quá’”, ông nói. “Và càng nhìn kỹ thì cứ như thể tôi được trang điểm vậy”. Ông Beato điều hành một kênh YouTube với hơn năm triệu người đăng ký, nơi ông đã thực hiện gần 2.000 video khám phá thế giới âm nhạc. Có điều gì đó không ổn trong một trong những video gần đây của ông, nhưng ông gần như không nhận ra sự khác biệt. “Tôi đã tự hỏi liệu có phải tôi chỉ đang tưởng tượng ra không”.

Hóa ra, điều ông Beato nghi ngờ là đúng. Trong những tháng gần đây, YouTube đã bí mật sử dụng AI để chỉnh sửa video của mọi người mà không hề cho họ biết hay xin phép. Nếp nhăn trên áo sơ mi trở nên rõ nét hơn. Da mặt dường như gồ ghề hơn chỗ này và mịn màng hơn chỗ khác. Chú ý kỹ đến tai người, có thể thấy chúng hơi bị cong vênh. Những thay đổi này rất nhỏ, hầu như không thể nhìn thấy nếu không so sánh trực tiếp. Tuy nhiên, một số YouTuber cho rằng thay đổi này khiến nội dung của họ như thể do AI tạo ra. Đây chỉ là một phần của một xu hướng lớn hơn. Ngày càng nhiều thông tin được AI xử lý trước khi đến tay chúng ta.

“Càng nhìn, tôi càng thấy khó chịu”, ông Rhett Shull, một YouTuber âm nhạc nổi tiếng khác, chia sẻ. Ông Shull, một người bạn của ông Beato, bắt đầu xem xét các bài đăng của chính mình và phát hiện ra hiện tượng tương tự. Ông đã đăng một video về chủ đề này, thu hút hơn 500.000 lượt xem. “Nếu tôi muốn bị làm nét quá mức như thế này, tôi đã tự làm rồi. Nhưng điều quan trọng hơn là nó trông giống như do AI tạo ra. Tôi nghĩ điều này không đại diện chính xác bản thân tôi, những gì tôi làm và tiếng nói của tôi trên Internet. Nó có khả năng làm xói mòn niềm tin của tôi với khán giả, dù chỉ một chút. Điều đó làm tôi rất khó chịu”.

Ông Shull và ông Beato không phải là những người đầu tiên phát hiện ra vấn đề này. Ít nhất là từ tháng Sáu, nhiều người dùng đã phàn nàn trên mạng xã hội, chụp lại các bộ phận cơ thể kỳ lạ xuất hiện trong video và đặt nghi vấn về ý định của YouTube. Giờ đây, cuối cùng công ty đã xác nhận họ đang chỉnh sửa một số video nhất định trên YouTube Shorts, phiên bản video ngắn của ứng dụng.

“Chúng tôi đang chạy thử nghiệm trên một số video YouTube Shorts được chọn, sử dụng công nghệ máy học truyền thống để khử mờ, khử nhiễu và cải thiện độ rõ nét của video (tương tự như cách điện thoại thông minh xử lý video bạn quay)”, ông Rene Ritchie, trưởng bộ phận biên tập của YouTube, cho biết trong một bài đăng trên X.

Điện thoại thông minh được tích hợp sẵn các tính năng AI có thể nâng cao chất lượng hình ảnh và video. Tuy nhiên, theo ông Samuel Woolley, chủ tịch ngành nghiên cứu thông tin sai lệch tại Đại học Pittsburgh (Mỹ), việc Youtube đang làm không giống vậy. “Bạn có thể quyết định những tính năng bạn muốn trên điện thoại của mình. Những gì chúng ta đang thấy ở đây là một công ty thao túng nội dung từ những người dùng hàng đầu, sau đó phân phối đến khán giả công cộng mà không có sự đồng ý của những người sản xuất video”.

Ông Woolley lập luận rằng cách lựa chọn từ ngữ của YouTube có vẻ như là một sự đánh lạc hướng. “Tôi nghĩ rằng việc sử dụng thuật ngữ ‘học máy’ là một nỗ lực nhằm che giấu sự thật rằng họ đã sử dụng AI, do những lo ngại xung quanh công nghệ này. Học máy thực chất là một lĩnh vực nhỏ của AI”, ông nói.

“Nó giống như những dấu chân trên cát”, bà Jill Walker Rettberg, giáo sư tại Trung tâm Tường thuật Kỹ thuật số tại Đại học Bergen (Na Uy), cho biết. “Khi nhìn thấy chúng, bạn luôn biết có một người nào đó đã tạo ra chúng. Với máy ảnh, bạn luôn biết có người đằng sau nó. Nhưng với thuật toán và AI, những dấu chân này thuộc về ai? Điều này ảnh hưởng như thế nào đến mối quan hệ của chúng ta với thực tế?”.

Vào tháng 3 năm nay, tranh cãi nổ ra xung quanh việc xử lý lại một số series hài thập niên 80 bằng AI. The Cosby Show và A Different World, hiện được phát trực tuyến trên Netflix, đã được AI chỉnh sửa để tăng độ phân giải. Tờ The Verge của Mỹ gọi kết quả là “một mớ hỗn độn kinh hoàng với khuôn mặt bị bóp méo, văn bản vô lý và phông nền bị biến dạng”.

Mọi chuyện không chỉ dừng lại ở series phim và video YouTube. Năm 2023, Samsung bị phát hiện đã chỉnh sửa ảnh chụp Mặt trăng trên các thiết bị mới hơn. Sau đó, công ty đăng một bài blog về quy trình AI đằng sau những bức ảnh Mặt trăng.

Tính năng AI trên điện thoại

Người dùng điện thoại Google Pixel còn có thêm một tính năng ấn tượng hơn nữa, đó là sử dụng AI để chỉnh sửa nụ cười. Công cụ Best Take sẽ chọn tất cả những biểu cảm cuốn hút nhất trên khuôn mặt mọi người từ một loạt ảnh, biên soạn chúng thành một bức ảnh mới chụp lại một khoảnh khắc chưa từng xảy ra trong thế giới thực. Thiết bị mới nhất của Google, Pixel 10, đi kèm với tính năng AI trong camera cho phép người dùng phóng to ảnh lên tới 100 lần - vượt xa khả năng chụp ảnh của camera truyền thống.

Đây không phải là một mô hình mới. Ba mươi năm trước, đã có những lo ngại tương tự về sự tàn phá mà Photoshop sẽ gây ra cho xã hội. Nhiều thập kỷ sau, chúng ta đã thảo luận về tác hại của việc chỉnh sửa ảnh người mẫu trên tạp chí và các bộ lọc làm đẹp trên mạng xã hội. Có lẽ AI cũng không khác gì. Tuy nhiên, theo ông Woolley, nó đã đẩy những xu hướng này lên một tầm cao mới.

Ông cho rằng việc sử dụng máy học để chỉnh sửa video YouTube mà không có sự cho phép của người dùng có nguy cơ làm mờ ranh giới về những gì mọi người có thể tin tưởng trên mạng. “Trường hợp của YouTube này cho thấy AI ngày càng trở thành một phương tiện định hình cuộc sống của chúng ta”, ông Woolley nói. “Mọi người vốn đã mất lòng tin vào nội dung họ tiếp cận trên mạng xã hội. Điều gì sẽ xảy ra nếu họ biết rằng các công ty đang chỉnh sửa nội dung mà thậm chí không hề nói với chính những người sáng tạo nội dung?”