10 công việc dễ bị AI thay thế, đứng đầu trong 'bão sa thải năm 2025', có ngành từng rất 'hot' giờ thất nghiệp tràn lan
Sự phát triển mạnh mẽ của trí tuệ nhân tạo và tự động hóa đang thay đổi thị trường lao động với tốc độ chóng mặt. Những công việc vốn được xem là ổn định giờ đây đối mặt với nguy cơ bị thay thế hoặc thu hẹp mạnh mẽ.
Trí tuệ nhân tạo AI ngày càng phát triển đã ảnh hưởng lớn đến tất cả các lĩnh vực. Trong đó, điều được quan tâm hàng đầu chính là AI dần thay thế con người trong nhiều ngành nghề.
Ông Kieran Gilmurray - Giám đốc AI Tạo sinh đầu tiên trên thế giới, là người 10 lần nhận giải thưởng toàn cầu và chuyên gia hàng đầu về AI, phân tích dữ liệu và tư vấn số, đã chia sẻ trên LinkedIn của mình về vấn đề này.
Đầu năm 2025, thông tin nhiều công ty lớn thực hiện các đợt cắt giảm nhân sự quy mô khiến hàng nghìn lao động rơi vào tình trạng mất việc làm được dư luận quan tâm. Sự phát triển mạnh mẽ của trí tuệ nhân tạo và tự động hóa đang thay đổi thị trường lao động với tốc độ chóng mặt. Những công việc vốn được xem là ổn định giờ đây đối mặt với nguy cơ bị thay thế hoặc thu hẹp mạnh mẽ. Không chỉ các nhà lãnh đạo, người lao động mà các bậc phụ huynh đang lên kế hoạch cho tương lai của con cái cũng “đau đầu” với vấn đề này.
Tuy nhiên, chúng ta cần hiểu rõ khái niệm “có nguy cơ” bị thay thế. Một công việc được xem là “có nguy cơ” nếu AI có thể thực hiện phần lớn nhiệm vụ của công việc đó một cách nhanh chóng, chính xác hoặc tiết kiệm chi phí hơn so với con người. Dù vậy, "có nguy cơ" không nhất thiết có nghĩa là công việc sẽ bị thay thế hoàn toàn. Trong nhiều trường hợp, chúng có thể dẫn đến sự thay đổi trong vai trò công việc hoặc giảm bớt nhu cầu lao động trong lĩnh vực đó. Hơn nữa, không phải ngành nghề nào cũng chắc chắn bị thay thế mà còn phụ thuộc vào các yếu tố như môi trường, quản lý…
Những công việc có nguy cơ cao nhất
Nhân viên nhập liệu và xử lý dữ liệu: Nhân viên nhập liệu đang đối mặt với nguy cơ cao vì AI có thể xử lý dữ liệu nhanh và chính xác hơn. Theo McKinsey Global Institute, 69% các nhiệm vụ xử lý dữ liệu có thể được tự động hóa.
Nhân viên chăm sóc khách hàng: Dù sự tương tác con người vẫn cần thiết nhưng các chatbot và trợ lý ảo đang ngày càng đảm nhận nhiều công việc chăm sóc khách hàng. Gartner dự đoán vào năm 2025, 95% các tương tác dịch vụ khách hàng sẽ do AI thực hiện.
Công nhân sản xuất và lắp ráp: Robot và AI đã có ảnh hưởng lớn đến ngành sản xuất. Oxford Economics dự báo đến năm 2030, có thể có tới 20 triệu công việc trong lĩnh vực sản xuất toàn cầu bị thay thế.
Ngành vận tải và hậu cần: Với sự ra đời của phương tiện tự hành, nhiều công việc trong ngành vận tải đang bị đe dọa. Theo nghiên cứu từ American Center for Mobility, phương tiện tự động có thể thay thế tới 294.000 công việc lái xe tải ở Mỹ.
Nhân viên bán hàng: Với sự phát triển của thương mại điện tử và các hệ thống AI, ngành bán lẻ đang chứng kiến sự thay đổi mạnh mẽ. British Retail Consortium cho biết, 12% công việc bán lẻ ở Anh đã biến mất từ năm 2008 do tự động hóa.
Chuyên viên phân tích nghiên cứu thị trường: AI có khả năng xử lý và phân tích dữ liệu khổng lồ nhanh chóng, dẫn đến sự tự động hóa nhiều nhiệm vụ trong nghiên cứu thị trường. Tuy nhiên, việc phát triển chiến lược vẫn cần sự sáng suốt của con người.
Biên tập viên và dịch giả: Công nghệ xử lý ngôn ngữ tự nhiên (NLP) giúp tự động hóa việc biên tập và dịch thuật. Tuy nhiên, với những văn bản đòi hỏi sự tinh tế và sắc thái ngữ nghĩa vẫn cần đến sự can thiệp của con người.
Bác sĩ X-quang và kỹ thuật viên chẩn đoán: AI đang ngày càng giỏi trong việc phân tích hình ảnh y tế. Một nghiên cứu của The Lancet Digital Health cho thấy AI có thể phát hiện bệnh qua hình ảnh y tế với độ chính xác tương đương các bác sĩ.
Chuyên viên phân tích tài chính: Mặc dù các chiến lược tài chính phức tạp vẫn cần sự tư vấn của con người nhưng nhiều nhiệm vụ phân tích tài chính có thể được tự động hóa. Theo Ủy ban Ổn định Tài chính, 28% công việc trong ngành ngân hàng ở Anh có nguy cơ bị thay thế.
Kế toán và nhân viên ghi sổ: Phần mềm kế toán sử dụng AI có thể thực hiện nhiều công việc kế toán cơ bản. Văn phòng Thống kê Quốc gia Anh cho biết khoảng 25,4% công việc của kế toán viên có thể bị tự động hóa.
Những công việc ít có nguy cơ bị thay thế
Bên cạnh những công việc dễ bị thay thế, cũng có những nghề ít có khả năng bị AI thay thế trong tương lai gần:
Ngành sáng tạo: Nghệ sĩ, nhà văn, nhạc sĩ và nhà thiết kế dựa vào sự sáng tạo độc đáo và cảm xúc con người là những công việc khó bị thay thế. Tuy nhiên, mọi người cũng không thể chủ quan trước sự phát triển mạnh mẽ của AI.
Nhân viên y tế: Dù AI hỗ trợ trong việc chẩn đoán nhưng những công việc đòi hỏi sự đồng cảm và quyết định phức tạp như bác sĩ, y tá vẫn giữ vai trò quan trọng.
Giáo viên và nhà giáo dục: Vai trò của con người trong giáo dục, đặc biệt là phát triển tư duy phản biện và kỹ năng xã hội là điều không thể thay thế.
Nhân viên công tác xã hội và tư vấn viên: Những công việc đòi hỏi trí tuệ cảm xúc và sự giao tiếp trực tiếp giữa con người rất khó có thể tự động hóa.
Thợ lành nghề: Những công việc như thợ điện, thợ sửa ống nước, thợ mộc thực hiện các nhiệm vụ phức tạp và khó có thể bị thay thế.
Lãnh đạo doanh nghiệp và nhà chiến lược kinh doanh: Việc ra quyết định ở cấp cao, xây dựng chiến lược và lãnh đạo đòi hỏi khả năng linh hoạt và đánh giá các tình huống từ nhiều góc độ, điều mà AI không thể thay thế hoàn toàn.
>>'Ông lớn' ngành công nghệ dự báo AI sẽ thông minh hơn con người trong 1-2 năm tới
