95% ý tưởng 'chết yểu': Giám đốc Intel Việt Nam hé lộ điểm yếu chí mạng khiến công nghệ Việt chưa thể cất cánh

Tại hội thảo “Chương mới ngành Bán dẫn – Cơ hội của Việt Nam” do VINASA và Ủy ban Phát triển Công nghiệp Bán dẫn phối hợp tổ chức, chiều 13/6, ông Phùng Việt Thắng, Giám đốc Intel Việt Nam thừa nhận, đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) nhiều năm qua đã đóng vai trò như cú hích lớn đối với ngành công nghệ cao của Việt Nam, trong đó có bán dẫn.

Nhờ vào dòng vốn FDI, Việt Nam đã thu hút được nhiều nhà đầu tư quốc tế, hình thành các trung tâm sản xuất, R&D và thiết kế chip, góp phần đưa tên tuổi Việt Nam lên bản đồ công nghiệp công nghệ cao của khu vực.

“Chúng ta đang có môi trường đầu tư hấp dẫn với các doanh nghiệp công nghệ cao. FDI tiếp tục đổ vào, nhiều nhà máy quy mô lớn mọc lên ở cả hai miền, các trung tâm R&D sử dụng kỹ sư Việt Nam đã bắt đầu tạo ra giá trị thực”, ông Thắng nói.

Tuy nhiên, theo Giám đốc Intel Việt Nam, vai trò của FDI giờ đây cần được đánh giá lại một cách thận trọng hơn. “FDI vẫn là động lực quan trọng, nhưng không còn là yếu tố quyết định cho sự phát triển của ngành bán dẫn Việt Nam. Chúng ta không thể và không nên phụ thuộc hoàn toàn vào FDI như trụ cột duy nhất,” ông Thắng nói.

Ông Thắng cho hay, có tới 95% ý tưởng đổi mới tại Việt Nam thất bại từ sớm do thiếu hệ sinh thái kết nối hiệu quả.

>>> Ông chủ start-up công nghệ xanh: Cá nhân vay tín chấp được, sao doanh nghiệp lại không?

Điểm nhấn trong thông điệp của ông Thắng chính là lời kêu gọi xây dựng nền tảng nội lực từ doanh nghiệp Việt, từ con người Việt. Ông khẳng định, muốn đi xa và bền vững trong ngành bán dẫn, Việt Nam phải đặt yếu tố nội sinh lên hàng đầu, thay vì mãi đóng vai trò là công xưởng cho các tập đoàn ngoại.

“Chúng ta cần cân đối lại mô hình phát triển, chú trọng vào hàm lượng công nghệ, hiệu quả chuyển giao, và đặc biệt là phát triển giá trị con người Việt Nam. Đây mới là chìa khóa để Việt Nam thực sự bước vào chuỗi giá trị toàn cầu một cách bền vững và tự chủ,” ông Thắng nhấn mạnh.

Mặc dù dòng vốn FDI vẫn đang tăng trưởng, nhưng những điểm nghẽn hạ tầng cũ thì vẫn chưa được xử lý triệt để. Ông Thắng thẳng thắn chỉ ra 3 vấn đề cốt lõi:

Cơ sở hạ tầng kỹ thuật chưa đủ độ tin cậy, đặc biệt là về năng lượng; Nguồn điện ổn định cho các nhà máy công nghệ cao còn thiếu bảo đảm; Nguồn nhân lực kỹ thuật tuy dồi dào nhưng chưa thực sự đồng đều về chất lượng.

"Tốc độ cải thiện các yếu tố này cần nhanh hơn rất nhiều nếu Việt Nam muốn duy trì sức hút đối với các nhà đầu tư công nghệ cao, trong bối cảnh cạnh tranh khu vực ngày càng gay gắt,” ông cảnh báo.

Về định hướng công nghệ, ông Thắng nhận định Việt Nam đang đi đúng hướng nhưng cần tỉnh táo trong việc lựa chọn trọng tâm đầu tư. “Chúng ta không cần chạy theo các mô hình quá cao siêu nếu điều đó không giải quyết vấn đề thực tiễn. Công nghệ cần xuất phát từ nhu cầu thật của người dân trong nước, của các quốc gia có trình độ phát triển tương đồng". Điều này, theo ông, sẽ giúp Việt Nam tối ưu hóa nguồn lực, tập trung vào các giải pháp thiết thực hơn là những mô hình viễn tưởng.

Đáng chú ý, theo ông Thắng, khó khăn lớn nhất hiện nay không phải ở khâu thiết kế ý tưởng hay mô hình sản phẩm trên giấy, mà nằm ở giai đoạn nghiên cứu ban đầu. Giai đoạn này rất dễ khiến các dự án bị "chết yểu".

"Tôi biết rằng có đến 95% ý tưởng thất bại vì không vượt qua nổi giai đoạn nghiên cứu do thiếu hỗ trợ, thiếu người thẩm định, thiếu cơ chế rõ ràng để biết nên đi tiếp như thế nào", ông nói.

Ông cho biết hiện nay các trường đại học, doanh nghiệp và cơ quan quản lý đều đang nỗ lực riêng rẽ, thiếu một đầu mối trung tâm để kết nối và xúc tiến hợp tác. "Chúng ta không thiếu ý tưởng, không thiếu khát vọng. Điều còn thiếu là một hệ sinh thái thực sự kết nối – một ‘hub’ trung tâm để đảm bảo các nguồn lực rời rạc có thể cộng hưởng vì lợi ích chung".

Câu hỏi đặt ra là: Liệu chúng ta có thể tận dụng làn sóng đầu tư hiện tại để chuyển hóa thành nội lực tự chủ hay lại tiếp tục trượt khỏi những cơ hội vàng như từng xảy ra trong quá khứ?

"Chúng ta đã có chiến lược. Vấn đề là làm sao để hiện thực hóa nó, bằng hành động, bằng tốc độ, và bằng một hệ sinh thái kết nối thực sự", Giám đốc Intel Việt Nam chỉ rõ.

Từ đó, ông kêu gọi một liên minh chiến lược giữa nhà trường – doanh nghiệp – Nhà nước, coi đó là yếu tố sống còn để thúc đẩy ngành bán dẫn.

“Không ai có thể làm một mình. Chúng ta phải bắt đầu cùng nhau từ trong nước và mở rộng ra quốc tế. Cần hợp tác với các viện nghiên cứu, đại học hàng đầu thế giới để chia sẻ công nghệ, nguồn lực, và tư duy phát triển,” ông nhấn mạnh.

>>> Trúng thầu 50 tỷ nhưng 'đứng hình' vì không vay được vốn: Doanh nghiệp nhỏ nói gì?