Ấn Độ 'giáng đòn' mạnh vào xuất khẩu gạo Việt Nam, doanh nghiệp tìm cách ứng phó

Ngày 7/3, Chính phủ Ấn Độ bất ngờ dỡ bỏ lệnh cấm xuất khẩu gạo 100% tấm, quyết định được đưa ra trong bối cảnh giá gạo thế giới đã giảm mạnh trong thời gian qua. Điều này tạo thêm áp lực lớn đối với các nhà xuất khẩu gạo trên thế giới, đặc biệt là Việt Nam và Thái Lan trong phân khúc gạo chất lượng thấp.

Trong hai tháng đầu năm, kim ngạch xuất khẩu gạo Việt Nam đạt 1,1 triệu tấn, tăng 5,9% so với cùng kỳ năm trước, nhưng giá trị chỉ đạt 613 triệu USD, giảm mạnh 13%. Dù vậy, theo đánh giá của nhiều doanh nghiệp xuất khẩu gạo, tác động của gạo Ấn Độ lên thị trường Việt Nam chỉ mang tính tạm thời, bởi 80% gạo xuất khẩu của Việt Nam thuộc phân khúc chất lượng cao, không trùng lặp với phân khúc gạo mà Ấn Độ đang cung ứng.

Ấn Độ dỡ bỏ lệnh cấm xuất khẩu gạo tạo thêm áp lực lớn đối với các nhà xuất khẩu gạo trên thế giới, đặc biệt là Việt Nam và Thái Lan.

Tại hội nghị về sản xuất, thị trường lúa gạo ngày 7/3 tổ chức ở TP. Cần Thơ, ông Vương Quốc Nam, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Sóc Trăng cho biết tình hình tiêu thụ lúa ở địa phương vẫn diễn biến như kỳ vọng, nông dân trồng lúa thơm và lúa đặc sản như ST25 được doanh nghiệp, thương lái mua cao hơn cùng kỳ.

Tổng Giám đốc Tổng Công ty Lương thực miền Nam (Vinafood 2) Trần Tấn Đức cũng nhận định, các doanh nghiệp không có hợp đồng gối đầu nhưng thị trường vẫn diễn biến bình thường, dự báo giá lúa gạo sẽ dần phục hồi.

Trong khi đó, Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần Nông nghiệp công nghệ cao Trung An (TAR) Phạm Thái Bình khẳng định, gạo Việt Nam có phân khúc riêng, không lo ngại việc Ấn Độ dỡ bỏ lệnh cấm xuất khẩu gạo. Theo ông, điều quan trọng nhất là duy trì liên kết sản xuất gắn với tiêu thụ, giúp ổn định giá cả, tránh tình trạng "được mùa mất giá, được giá mất mùa". Khi người dân yên tâm sản xuất vì có đầu ra ổn định, ngân hàng cũng sẽ sẵn sàng giải ngân, giúp doanh nghiệp và nông dân có nguồn lực tài chính vững vàng hơn.

Để ứng phó với tình hình hiện tại và đảm bảo thị trường lúa gạo ổn định, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Đỗ Đức Duy đề xuất bốn giải pháp trọng tâm.

Thứ nhất, cần nâng cao năng lực hệ thống kho chứa để thu mua tích trữ trong lúc cao điểm, tránh tình trạng dư thừa cung tạm thời khiến giá giảm mạnh.

Thứ hai, hạn mức cho vay để doanh nghiệp thu mua dự trữ hiện nay còn ngắn, lãi suất chưa thực sự hấp dẫn, do đó Ngân hàng Nhà nước cần làm rõ hơn về nhu cầu vốn tín dụng, giúp doanh nghiệp có đủ khả năng dự trữ gạo khi cần thiết.

Thứ ba, các địa phương phải tăng cường thanh tra, kiểm tra, xử lý nghiêm các trường hợp lợi dụng tình hình khó khăn để ép giá nông dân.

Thứ tư, để ổn định thị trường lâu dài, các doanh nghiệp xuất khẩu đầu mối cần xây dựng chuỗi liên kết chặt chẽ với nông dân, từ sản xuất đến thu mua, xay xát, chế biến và xuất khẩu. Việc hình thành chuỗi cung ứng khép kín không chỉ giúp doanh nghiệp đảm bảo nguồn hàng mà còn nâng cao năng lực tài chính, củng cố hệ thống kho lưu trữ và vận hành logistics hiệu quả hơn.

>>Ấn Độ giáng đòn mạnh vào xuất khẩu gạo Việt Nam, Tham tán Thương mại nêu khuyến nghị