Bệnh viện Bạch Mai báo động khẩn đến toàn bộ người dân

Tử vong vì sử dụng thuốc bị cấm

Theo Báo Chính phủ, Trung tâm Dị ứng và Miễn dịch lâm sàng, Bệnh viện Bạch Mai vừa phát đi cảnh báo khẩn cấp về loại thuốc chống viêm Phenylbutazone, vốn đã bị cấm tại Việt Nam nhưng vẫn được rao bán tràn lan trên mạng xã hội.

Chỉ trong nửa đầu năm 2025, Trung tâm đã tiếp nhận nhiều ca biến chứng nghiêm trọng do lạm dụng thuốc này. Điển hình là 4 ca bệnh nghiêm trọng do sử dụng Phenylbutazone, trong đó có 1 người tử vong và 3 người nguy kịch.

Cụ thể, bệnh nhân nam (51 tuổi, Hải Phòng) tự mua thuốc online để trị đau khớp, nhập viện trong tình trạng sốt cao, phát ban toàn thân và được chẩn đoán hội chứng Dress.

Trường hợp khác là bệnh nhân nam (66 tuổi, Nghệ An) được người nhà cho dùng Phenylbutazone liên tục 35 ngày, dẫn đến ban đỏ xuất huyết, sốt và cũng được chẩn đoán hội chứng Dress.

Ngoài ra, bệnh nhân nam (39 tuổi, Phú Thọ) tự mua thuốc qua mạng và sử dụng trong 30 ngày, nhập viện khi sốt, đau họng, phát ban toàn thân, kết quả chẩn đoán là hội chứng Dress.

Đáng chú ý nhất là bệnh nhân nữ (70 tuổi, Hòa Bình) tự dùng Phenylbutazone kết hợp thuốc không rõ nguồn gốc, sau đó xuất hiện sốt cao, loét miệng, đau mắt, suy gan cấp, dẫn đến sốc nhiễm khuẩn và tử vong. Bệnh nhân được chẩn đoán mắc hội chứng Lyell.

Không ít bệnh nhân khác cũng phải nhập viện sau khi uống Phenylbutazone liên tục 30-35 ngày, phần lớn đều mua thuốc qua mạng.

Theo thống kê, từ đầu năm 2025 đến nay, Trung tâm đã tiếp nhận nhiều ca dị ứng thuốc nặng liên quan đến Phenylbutazone. Đặc điểm chung là các triệu chứng khởi phát muộn, ít nhất một tuần sau khi dùng thuốc, thậm chí có thể 1-3 tháng mới xuất hiện, gây khó khăn cho việc khai thác tiền sử và xác định nguyên nhân.

Một trở ngại khác là tên thuốc thường bằng tiếng nước ngoài, khiến bệnh nhân không nhớ chính xác hoặc đọc sai tên biệt dược, hoạt chất đã dùng. Các triệu chứng ban đầu cũng dễ nhầm với bệnh lý nhiễm trùng, khiến người bệnh thường đến khám ở chuyên khoa khác. Điều này làm kéo dài thời gian chẩn đoán, dẫn đến chậm trễ trong điều trị.

Lời cảnh tỉnh từ các chuyên gia

Phenylbutazone vốn là thuốc chống viêm, giảm đau không steroid, từng được dùng để điều trị gout cấp và viêm cứng khớp đốt sống. Tuy nhiên, căn cứ đánh giá của các chuyên gia trong nước và quốc tế, Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế) đã ban hành Công văn số 2706/QLD-CL ngày 14/5/2001, yêu cầu ngừng nhập khẩu nguyên liệu và thành phẩm có chứa Phenylbutazone, đồng thời dừng sản xuất các sản phẩm chứa hoạt chất này.

Nguyên nhân xuất phát từ những tác dụng phụ nguy hiểm. Thuốc có thể gây ức chế hệ tạo máu, dẫn đến thiếu máu bất sản, thiếu máu tan huyết, mất bạch cầu hạt - biến chứng nặng nhất, dễ gây tai biến mạch máu và tử vong. Ngoài ra, Phenylbutazone còn làm tăng nguy cơ loét dạ dày tá tràng, xuất huyết tiêu hóa do thời gian bán hủy kéo dài.

Người bệnh còn có thể gặp các biến chứng khác như phù nước, viêm thần kinh thị giác, điếc, hội chứng thận hư, hoại tử ống thận và những tai biến ngoài da nghiêm trọng như ban xuất huyết mạch, hoại tử biểu bì nhiễm độc, hoại tử gan.

BS Chu Chí Hiếu (Trưởng phòng Dị nguyên, Trung tâm Dị ứng và Miễn dịch lâm sàng, Bệnh viện Bạch Mai) cho biết các trường hợp dị ứng thuốc nặng thường mất rất nhiều thời gian để phục hồi, thậm chí có thể tái phát dù người bệnh không dùng lại thuốc, đồng thời tiềm ẩn nhiều biến chứng muộn.

"Phenylbutazone là thuốc cấm vì nguy cơ gây dị ứng nghiêm trọng, suy đa tạng, thậm chí tính mạng người bệnh. Các ca bệnh là minh chứng rõ ràng nhất. Do đó, người dân tuyệt đối không tự ý mua, sử dụng bất kỳ thuốc gì khi chưa có chỉ định bác sĩ", BS Hiếu nhấn mạnh.

TS.BSCC Nguyễn Hoàng Phương (Giám đốc Trung tâm Dị ứng và Miễn dịch lâm sàng, Chủ tịch Hội Hen - Dị ứng - Miễn dịch lâm sàng Việt Nam) cũng khẳng định, việc mua bán Phenylbutazone trên mạng là hành vi vô trách nhiệm, đe dọa trực tiếp sức khỏe và tính mạng cộng đồng.

Người dân không nên tin vào các quảng cáo “thần tốc” trên mạng về thuốc trị đau xương khớp. Chỉ sử dụng thuốc khi có đơn và hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa. Nếu sau khi dùng thuốc xuất hiện dấu hiệu bất thường như sốt, phát ban, mệt mỏi, vàng da, loét miệng... cần đến ngay cơ sở y tế để được xử trí kịp thời.