Biệt thự cổ kính nằm biệt lập trong thung lũng rừng sâu xây bằng đá chẻ, là công trình thủy điện đầu tiên của Việt Nam, sở hữu đường hầm đặc biệt đi xuyên núi

Giữa thung lũng Đan Kia – Suối Vàng thơ mộng ở Lâm Đồng, ẩn mình giữa bạt ngàn rừng thông và dòng suối mát lành, có một công trình kiến trúc độc đáo, nhuốm màu thời gian: Thủy điện Ankroet. Dù đã trải qua gần một thế kỷ, nơi đây vẫn sừng sững như một chứng tích lịch sử sống động, kể lại câu chuyện về nhà máy thủy điện đầu tiên của Việt Nam, hòa quyện một cách trầm mặc và đầy cuốn hút với thiên nhiên hùng vĩ.

Vẻ đẹp vượt thời gian của "biệt thự" đá cổ kính

Khởi công từ năm 1942 và chính thức phát điện vào năm 1945, Thủy điện Ankroet không chỉ là công trình thủy điện đầu tiên của Việt Nam mà còn là một kiệt tác kiến trúc độc đáo. Nằm biệt lập giữa rừng sâu, công trình được kiến tạo hoàn toàn bằng đá chẻ, không sử dụng cốt thép – một kỹ thuật xây dựng đòi hỏi sự công phu và tỉ mỉ đến từng khối đá, từng đường vữa. Chính điều này đã tạo nên vẻ đẹp cổ kính, vững chãi và khiến nhiều du khách ví Ankroet như một khu biệt thự cổ kính giữa lòng đại ngàn.

Các hạng mục chính của công trình, từ những bức tường đá đến thiết kế kiến trúc đặc sắc, đều toát lên sự vững chãi và bền bỉ. Ông Trần Ngọc Vĩnh Phúc – Quản đốc nhà máy, người đã gắn bó với Ankroet suốt nhiều năm, chia sẻ rằng người Pháp khi xây dựng công trình này đã định hướng Đà Lạt trở thành trung tâm hành chính của Đông Dương, và Ankroet chính là trái tim năng lượng phục vụ ý tưởng đó. Dù nằm sâu giữa rừng núi, nhưng đội ngũ vận hành từ những ngày đầu đã luôn ý thức bảo vệ thiên nhiên, không chỉ gìn giữ cây rừng mà còn trồng bổ sung thêm cây cảnh, tạo nên một quần thể kiến trúc – sinh thái hài hòa, làm nổi bật nét đẹp cổ kính giữa thiên nhiên hùng vĩ.

Muốn vào đến bên trong Ankroet, du khách phải vượt qua một cây cầu nhỏ bắc qua Suối Vàng. Dòng nước xả phát điện hòa quyện với nước tự nhiên tạo nên một khung cảnh hữu tình, đầy sinh khí. Nhìn tổng thể, nhà máy hiện lên như một ngôi nhà cổ phương Tây, trầm mặc và đầy vẻ quyến rũ, khiến ai đặt chân đến cũng khó lòng rời đi.

Đường hầm xuyên núi và câu chuyện về sự hy sinh thầm lặng

Không chỉ là công trình thủy điện đầu tiên tại Việt Nam, Ankroet còn nổi bật với một đường hầm xuyên núi được đào thủ công phục vụ cho quá trình sản xuất điện. Hành trình kiến thiết Ankroet là câu chuyện của lòng quả cảm và sự hy sinh. Trong bối cảnh không có sự hỗ trợ của máy móc hiện đại, hàng nghìn công nhân từ khắp các miền đất nước đã đổ về đây, miệt mài thi công bằng sức người.

Đường hầm bê tông xuyên núi của nhà máy dài 536m, được thiết kế theo hình móng ngựa với đường kính 1,65m. Cuối đường hầm là giếng áp thủy cao 44m, đường kính 4m. Từ giếng áp thủy, một đường ống thủy lực bằng thép dài 182m và rộng 1,3m dẫn nước xuống nhà máy. Sự hiện diện của tổ máy cũ tại chốn rừng xanh không chỉ mang giá trị trưng bày mà còn khơi dậy đam mê nghiên cứu với nhiều thế hệ sinh viên ngành điện, kiến trúc, xây dựng. Họ đến đây để học hỏi về kết cấu cơ khí, cách tổ chức thi công trong điều kiện khó khăn, và đặc biệt là sự phối hợp hài hòa giữa thiết kế kỹ thuật và không gian sinh thái.

Giá trị lịch sử và điểm đến du lịch hấp dẫn

Năm 1999, nhằm đáp ứng yêu cầu đổi mới công nghệ và nâng cao hiệu quả vận hành, các tổ máy đời đầu đã được tháo dỡ, nhường chỗ cho hệ thống phát điện hiện đại hơn với công suất lớn và tính tự động hóa cao. Dẫu không còn hoạt động, hai tổ máy đầu tiên vẫn được gìn giữ như những hiện vật quý giá của một giai đoạn lịch sử không thể lãng quên. Một chiếc hiện nay đang được trưng bày tại Nhà truyền thống Tập đoàn Điện lực Việt Nam ở Hà Nội; chiếc còn lại nằm trang trọng ngay trong khuôn viên Ankroet, mở ra cơ hội chiêm ngưỡng và khám phá cho du khách và giới chuyên môn.

> > Tỉnh rộng nhất Đồng bằng sông Hồng khởi công dự án sân golf 36 hố, quy mô gần 2.000 tỷ

Vào năm 2004, nhà máy thủy điện Ankroet đã được Trung tâm Sách Kỷ lục Việt Nam công nhận là nhà máy thủy điện đầu tiên tại Việt Nam, đánh dấu một cột mốc quan trọng trong lịch sử phát triển năng lượng của khu vực.

Ngày nay, Thủy điện Ankroet không chỉ còn mang ý nghĩa về công năng mà còn là một điểm đến du lịch lý tưởng cho những ai muốn hòa mình vào thiên nhiên, tìm hiểu lịch sử và chiêm ngưỡng kiến trúc độc đáo. Với kiến trúc đá chẻ đặc trưng của Đà Lạt và cách xây dựng thủ công, Ankroet mang một vẻ đẹp khác biệt so với các nhà máy thủy điện hiện đại. Nhìn tổng thể, nhà máy như một biệt thự nghỉ dưỡng chứ không phải là một phân xưởng đang vận hành, tạo nên một sự hấp dẫn đặc biệt.

Để khám phá vẻ đẹp của Thủy điện Ankroet, du khách có thể bắt đầu từ chợ Đà Lạt, men theo các tuyến đường Bà Huyện Thanh Quan, Nguyễn Thái Học, Trần Quốc Toản và Xô Viết Nghệ Tĩnh. Khoảng 2km sau khi qua Thảo Nguyên Quán, bạn sẽ bắt gặp một khung thành bóng đá cổ kính với dòng chữ “không phận sự miễn vào” – dấu hiệu cho biết bạn đã đến gần đích đến. Từ đó, đi theo đường nhựa ngoằn ngoèo xen lẫn dưới tán rừng khoảng 2km là vào đến nhà máy nằm dưới thung lũng giữa rừng sâu.

Đập thủy điện Ankroet không chỉ giới hạn ở việc ngắm nhìn kiến trúc đặc sắc hay hòa mình vào vẻ đẹp thiên nhiên hùng vĩ. Nơi đây còn mở ra cơ hội cho du khách tham gia vào nhiều hoạt động ngoài trời, từ cắm trại dưới bầu trời đầy sao, tổ chức picnic bên hồ trong làn gió mát rượi, cho đến những buổi dạo bộ thư giãn trên những con đường mòn uốn lượn giữa rừng thông thơ mộng.

Đập thủy điện Ankroet không chỉ ghi dấu ấn trong lịch sử phát triển kỹ thuật của Việt Nam mà còn là một biểu tượng văn hóa, một điểm đến không thể bỏ qua trong hành trình khám phá Đà Lạt. Nằm nép mình dưới chân núi Langbiang, Ankroet mở ra một không gian yên bình, nơi du khách có thể hòa mình vào thiên nhiên, tận hưởng những phút giây lãng mạn và thư thái. Đây là viên ngọc quý, là điểm sáng trong bức tranh du lịch của Đà Lạt, thu hút biết bao du khách gần xa đến thăm quan, nghỉ dưỡng và tận hưởng những khoảnh khắc yên bình.