Bộ Tài chính đề xuất sửa luật, quản lý chặt hoạt động ‘kinh doanh công nghệ deepfake’

Bộ Tài chính đang xây dựng dự thảo Luật Đầu tư kinh doanh với nhiều đề xuất mới liên quan đến ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện, điều kiện đầu tư kinh doanh.

Theo cơ quan này, Phụ lục 4 Luật Đầu tư 2014 quy định có 267 ngành, nghề kinh doanh có điều kiện. Đến Luật Đầu tư 2020 (sửa đổi, bổ sung tại Luật số 90/2025/QH15), con số này đã giảm xuống còn 237 ngành, nghề. Việc cắt giảm giúp môi trường kinh doanh thuận lợi hơn, tạo điều kiện hơn cho doanh nghiệp tham gia thị trường cũng như đầu tư, sản xuất và kinh doanh trong nhiều lĩnh vực.

Tuy nhiên, Bộ Tài chính cho rằng cách giảm số lượng hiện nay chưa thực chất, chủ yếu thông qua việc gộp tên hoặc sử dụng tên ngành nghề có phạm vi điều chỉnh rộng để rút gọn về hình thức số lượng.

Trong khi đó, nhiều ngành nghề kinh doanh có điều kiện vẫn áp dụng cơ chế tiền kiểm, tức doanh nghiệp phải xin giấy phép mới được hoạt động.

Thực tế có những lĩnh vực không nhất thiết phải kiểm soát theo cơ chế tiền kiểm như kinh doanh dịch vụ đóng mới, hoán cải, sửa chữa, phục hồi phương tiện thủy nội địa, sản xuất mũ bảo hiểm do tiêu chuẩn chất lượng đã được quản lý bởi quy chuẩn kỹ thuật, không cần điều kiện đầu tư...

Quy định này sẽ hạn chế thúc đẩy tự do kinh doanh, tạo rào cản gia nhập thị trường của doanh nghiệp.

Bộ Tài chính đề xuất sửa luật, quản lý chặt hoạt động ‘kinh doanh công nghệ deepfake’. Ảnh minh họa

Ngược lại, một số ngành nghề mới tiềm ẩn nhiều rủi ro phức tạp về an ninh, trật tự, sức khoẻ cộng đồng lại không được quy định là ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện.

Trong đó có thể kể đến những lĩnh vực như Kinh doanh nền tảng chia sẻ dữ liệu cá nhân (Lý do: Đảm bảo an toàn thông tin, quyền riêng tư cá nhân); Kinh doanh công nghệ deepfake (Lý do: Ngăn chặn lạm dụng công nghệ gây rối loạn thông tin, lừa đảo)...

Khoảng trống pháp lý này khiến cơ quan quản lý gặp khó khăn, còn chủ cơ sở kinh doanh dễ lợi dụng kẽ hở để vi phạm pháp luật.

Để khắc phục, Bộ Tài chính đề xuất Chính phủ quy định Danh mục ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện.

Đồng thời, bổ sung nguyên tắc xác định điều kiện đầu tư kinh doanh, nhấn mạnh đó là những yêu cầu về năng lực, trình độ chuyên môn, nhân lực, cơ sở vật chất, hệ thống quản lý mà cá nhân, tổ chức phải đáp ứng để hoạt động đầu tư kinh doanh trong các ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện, không bao gồm các quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật mà cấp có thẩm quyền ban hành về chất lượng sản phẩm, dịch vụ.

Quy định mới sẽ là cơ sở để rà soát, sàng lọc và phân định các ngành, nghề đầu tư kinh doanh thực sự cần thực hiện "tiền kiểm" và chuyển các ngành, nghề đang quy định điều kiện đầu tư kinh doanh áp dụng đối với sản phẩm, dịch vụ đầu ra mà có thể kiểm soát bằng các quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật mà cấp có thẩm quyền ban hành sang cơ chế "hậu kiểm".